Lột trắng da, biến chứng khó lường

Vũ Yến –

Trên mạng xã hội thời gian gần đây xuất hiện những trang bán hàng, quảng cáo một số sản phẩm “thay da sinh học” giúp làm trắng da nhanh chóng. Người bán đưa ra những lời tư vấn trấn an khách hàng như “cam kết 100% lột da an toàn, không tác dụng phụ…”. Nhưng, các chuyên gia trong ngành thẩm mỹ cho rằng cần thận trọng vì có thể xảy ra những biến chứng khó lường.

Trắng lên 40-80% so với da ban đầu

Theo tìm hiểu của Sài Gòn Tiếp Thị, hiện nay trên một số trang Facebook bán hàng đang giới thiệu những sản phẩm lột da, thay da sinh học, kem dưỡng trắng, kích trắng. Theo đó, để có làn da trắng, chị em sẽ thực hiện một liệu trình làm đẹp với các sản phẩm gồm kem lột da, kem kích trắng, kem dưỡng. Đi kèm với quảng cáo thường là những hình ảnh so sánh trước và sau khi thực hiện liệu trình làm đẹp, tất nhiên một bên đen và một bên trắng; video quá trình bôi nước lột và quá trình da lột từng mảng lớn.

Theo giải thích của người bán, sau khi bóc lớp da xấu đi sẽ lộ ra lớp da non, tiếp tục bôi kem dưỡng, bôi kem kích trắng/tắm trắng. Sau khoảng 10-15 ngày cho tới 4 tháng duy trì thực hiện liệu trình thì sẽ đạt mức độ trắng gần mong muốn (mức độ trắng đạt 40-80%). Nếu muốn trắng hơn nữa thì cứ tiếp tục dưỡng trắng, tắm trắng.

Giá một liệu trình từ khoảng 950.000 đồng đến 4 triệu đồng tùy sản phẩm. Khách hàng có thể mua sản phẩm về nhà tự lột da, thay da, hoặc trả thêm phí 300.000 đồng/lần để nhân viên bán hàng tới tận nhà thực hiện liệu trình.

Trên bao bì một sản phẩm nước lột da, thành phần gồm titanium dioxide, cetyl alcohol, vitamin E, salicy acid, nipazin, napasol, nước cất. Còn sản phẩm tắm trắng thì gồm bột, sữa tươi chứa nhiều vitamin và khoáng chất; các hũ kem dưỡng thường chỉ có hướng dẫn sử dụng, không có địa chỉ nơi sản xuất hay chỉ ghi chung chung Made in Viet Nam.

Tại một spa ở quận Bình Thạnh, TPHCM, nơi tự giới thiệu là đơn vị sản xuất, cung ứng các sản phẩm lột da, dưỡng trắng, kích trắng mang tên C., nhân viên bán hàng thuyết phục khách hàng rằng việc lột da, bôi kem dưỡng, kem kích trắng sẽ không có bất kỳ tác dụng phụ nào, dù là nhỏ nhất, phù hợp với mọi loại da.

T., một người cũng bán các sản phẩm như trên tại một căn phòng trọ ở quận Bình Thạnh, nói rằng sản phẩm trước đây xuất xứ từ Singapore nhưng hiện nay do nhu cầu của thị trường nhiều, hàng từ Singapore về không kịp nên công ty sản xuất ngay tại Việt Nam.

“Nhu cầu làm đẹp nhanh của chị em tăng cao, tôi đến làm tại nhà cho họ suốt, nhiều khi họ cũng tới căn phòng của tôi để làm cho kín đáo, nhanh gọn. Chị yên tâm, sẽ không có tác dụng phụ, biến chứng nào cả”, T. trấn an.

Coi chừng lở loét, nhiễm trùng da

TS.BS. Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng khoa Tạo hình-Thẩm mỹ của Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, Phó chủ tịch Hội Phẫu thuật bàn tay TPHCM, cho biết theo sinh lý bình thường da có chu trình đào thải sinh học, bong tróc lớp bề mặt thượng bì và thay bằng lớp tế bào da mới phát triển từ tế bào đáy lên, chu trình này bình thường mất khoảng 28 ngày.

Trong thẩm mỹ, người ta có thể thực hiện “lột da” một cách chủ động với mục đích tẩy bỏ các lớp tế bào da chết, chống mụn, làm thông thoáng các lỗ chân lông và chống tuyến tiết bã, nhờn, tăng trương lực da, chống nhăn, sáng da… Việc lột da chủ động thường chia ra làm ba mức độ: nhẹ (nông), trung bình, sâu, và chia thành nhiều cách gồm cơ học (massage, chà xát bằng tay hay dụng cụ, mài với máy mài chuyên dụng, cạo bằng dao cạo…), ánh sáng (laser), hóa học (chemical peeling) – dùng các loại hóa chất bôi trên da. Như vậy việc lột da chủ động, có kiểm soát và không ảnh hưởng đến chức năng da được coi như là lột da sinh học.

Tuy nhiên, lột da sinh học chỉ tác dụng và an toàn nếu được thực hiện bởi những người được huấn lyện, đào tạo tốt, tại các cơ sở hợp pháp được kiểm định và cho phép bởi các cơ quan chức năng, bởi các loại thuốc, hóa chất được kiểm định và lưu hành hợp pháp, bởi quá trình chăm sóc, theo dõi nghiêm ngặt sau đó (tránh nắng chẳng hạn). Ngay cả khi đáp ứng đủ các điều kiện như trên thì tác dụng không mong muốn hay biến chứng của lột da cũng có thể xảy ra. Cụ thể, biến chứng như dị ứng hóa chất, đỏ da, thay đổi màu da (không như mong muốn): sậm hơn hay sáng hơn, phù nề, nhiễm trùng, sẹo… Một số loại hóa chất (có phenone) còn có thể gây biến chứng trên tim, gan, thận.

Mặc dù vậy, tác dụng của quá trình lột da cũng không thể “diệu kỳ”, “thay da” từ đen thành trắng hồng, trắng 50-70% sau khi lột hay hoàn toàn không tác dụng phụ như quảng cáo. Chị em phụ nữ cần tỉnh táo để biết rằng đó chỉ là những quảng cáo thổi phồng tác dụng.

Đồng thời, theo bác sĩ Tuấn, các hóa chất có tác dụng làm trắng da cấp tốc được quảng cáo rầm rộ, bán với giá rẻ có thể là các tác nhân gây hại, cần phải thận trọng, đặc biệt những người thực hiện là những người ít hoặc không có hiểu biết gì về y học.

Theo PGS.TS. Nguyễn Hoài Nam, giảng viên cao cấp Đại học Y Dược TPHCM, về nguyên tắc quá trình làm trắng bằng lột da, thay da mà các cơ sở quảng cáo là có lý. Tuy nhiên, để đạt một hiệu quả nhất định, thay làn da chưa ưng ý bằng một làn da trắng, sáng hơn thì phải là một quá trình được thực hiện bài bản, đúng kỹ thuật bởi các bác sĩ, chuyên gia có chuyên môn, được đào tạo bài bản; sử dụng các loại thuốc, mỹ phẩm an toàn, được kiểm tra, kiểm nghiệm nghiêm ngặt, lưu hành hợp pháp…. Việc sử dụng các loại mỹ phẩm trôi nổi, giá rẻ, quá trình lột da, thay da được thực hiện bởi những người không có chuyên môn, trong điều kiện vệ sinh an toàn không được đảm bảo (ví dụ tại nhà, tại phòng trọ…) sẽ tiềm ẩn nguy cơ có hại cho da và sức khỏe. Cụ thể như có thể khiến da bỏng, lở loét, nhiễm trùng, lâu dài có thể dẫn tới ung thu da.

“Đối với những loại mỹ phẩm, nước lột da giá rẻ, chưa được kiểm tra, kiểm nghiệm nghiêm ngặt có thể chứa corticoid, sử dụng trong thời gian ngắn và lâu dài có thể gây teo da, nhiễm trùng, lở loét, thậm chí gây hội chứng Cushing (khiến cơ thể béo phì, mặt tròn như mặt trăng, lông mọc nhiều, loãng xương…), vì vậy chị em phụ nữ phải hết sức thận trọng”, bác sĩ Nam cảnh báo.