Bác sĩ Trần Văn Năm –
Nguyên Phó viện trưởng Viện Y Dược học dân tộc, TPHCM
Trong những ngày tết, mọi người thường gặp gỡ, trò chuyện “trà dư tửu hậu”, chúc nhau vạn sự như ý, kèm theo lời chúc là những “chén rượu nồng” mà không thể từ chối được. Sau những ngày uống quá nhiều rượu, bia như thế, sức khỏe sẽ bị giảm sút, khiến mọi người dễ mệt mỏi trong những ngày đi làm trở lại sau tết. Tuy nhiên, có thể cải thiện tình trạng này bằng cách sử dụng một số món ăn giúp bảo vệ gan và tăng nhanh thải rượu ra khỏi cơ thể.
Thành phần chính của rượu bia là Ethanol. Hàm lượng Ethanol trong máu cao sẽ làm cho người uống cảm thấy choáng váng, chóng mặt, buồn nôn, mất tự chủ, thậm chí hôn mê. Khi rượu đi qua gan sẽ gặp hai chất xúc tác ADH và ALDH. ADH chuyển đổi rượu thành acetaldehyde (Acetic aldehyde, Ethanol, Ethyl aldehyde). Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, mức độ acetaldehyde cao dẫn đến suy giảm nhận thức, mất trí nhớ, khô miệng, mệt mỏi và kiệt sức. Về lâu dài, acetaldehyde là chất sẽ sinh ung thư.
Trong tình huống khẩn cấp, nếu còn tỉnh táo, hãy gây nôn để đào thải lượng lớn rượu bia ra khỏi dạ dày. Bạn có thể dùng 2 hoặc 3 ngón tay đặt vào cuống lưỡi rồi ấn mạnh xuống. Thao tác này sẽ gây phản xạ co thắt dạ dày – ruột và thức ăn cũng như rượu bia sẽ theo đó bị tống ra ngoài. Tuy nhiên, sau đó, cơ thể sẽ mệt mỏi, đau đầu, choáng váng… ảnh hưởng đến công việc của bạn. Vì thế, để tránh tình trạng này, sử dụng một số món ăn, nước uống đơn giản có thể giúp phục hồi sức khỏe và bảo vệ cơ quan thải độc trọng yếu của cơ thể là lá gan.
Canh nấm đầu khỉ: nấm đầu khỉ còn gọi là nấm Hầu thủ, khi nấu với thịt nạc heo hoặc cá (thêm gia vị: tiêu, hành, gừng), giúp bảo vệ hệ thần kinh và hệ tiêu hóa, chống viêm niêm mạc dạ dày ruột.
Món trứng gà: trứng gà luộc hoặc nấu cháo (khoảng 2 trứng) có acid amin gọi là L-cysteine, giúp loại bỏ acetaldehyde còn tồn đọng trong cơ thể nên cơ thể sẽ mất đi cảm giác mệt mỏi khó chịu.
Ăn cháo loãng hoặc súp nóng rau củ: giúp hạn chế hấp thu rượu bia, bổ sung chất dinh dưỡng có trong cháo hoăc súp.
Canh khổ qua nhân thịt nạc (hoặc tôm): nguyên liệu gồm 3-4 trái khổ qua, 300g thịt nạc (hoặc tôm), 200g cá thác lác, gia vị (tiêu, hành tím, rau mùi). uống nước khổ qua nấu và ăn 1-2 quả khổ qua nhồi thịt sẽ hạn chế tình trạng mệt mỏi và chống mất nước.
Canh kim chi nấu thịt bò (thịt heo nạc): nguyên liệu gồm 200g kim chi, 200g thịt bò (thịt heo nạc), gia vị. Nấu uống nước và ăn phần kim chi có thịt, có tác dụng thải độc và bù chất dinh dưỡng.
Nước vắt gừng tươi (50g): gừng giúp tăng tuần hoàn máu đến thận và da, nên giúp thải rượu nhanh qua đường tiểu và mồ hôi.
Trà xanh đậm, nóng: chứa acid tanic trung hòa chất cồn trong máu.
Nước cam pha mật ong: thức uống này có đường fructose, giúp bổ sung nước và chống hạ đường huyết – tình trạng thường xuất hiện ở người say rượu.
Sữa chua: chậm hấp thu rượu và bảo vệ niêm mạc dạ dày nhờ có nhiều vitamin nhóm B, nhiều vi khuẩn có lợi bảo vệ đường tiêu hóa bị tổn thương do rượu bia.
Sắn dây (25-50g): có tác dụng tốt cho gan và hệ tim mạch, bảo vệ và chống co thắt ống tiêu hóa, giải độc cơ thể, hạ sốt…
Nước ép cà chua: chứa các acid hữu cơ (citric, malic, oxalic), nhiều vitamin, muối khoáng… nên có tác dụng giải độc, bổ sung nước giàu nguyên tố vi lượng và vitamin.
Chuối: tuy có nhiều loại khác nhau nhưng chuối có tác dụng chung là giải độc, chống khát, bổ sung chất dinh dưỡng, bảo vệ niêm mạc đường tiêu hóa nên cần thiết cho người say rượu.
Lời khuyên
Uống nhiều nước: khi uống rượu, cơ thể sẽ bị mất nước qua đường mồ hôi, đường tiểu, nôn… nên cần uống nhiều nước hơn để phòng rối loạn nước điện giải. Tuy nhiên, tuyệt đối không được uống nước có gas vì sẽ tạo ra lượng khí carbon dioxide trong dạ dày và ruột, gây tăng hấp thu nhanh rượu bia vào máu.
Không uống rượu khi bụng đói: một lượng lớn rượu bia sẽ bị hấp thu nhanh vào máu khi dạ dày rỗng. Thêm vào đó, uống rượu nhanh vào dạ dày gây kích thích niêm mạc dạ dày và tổn thương hàng rào bảo vệ niêm mạc là chất nhầy. Để giúp giảm bớt các vấn đề của niêm mạc dạ dày, không nên uống rượu bia khi bụng đói.
