(SGTT) – Du khách đến tham quan núi Túy Vân thường đi theo hai đường: từ thành phố Huế theo quốc lộ 49B xuống biển Thuận An, qua đập Hòa Duân rồi chạy thẳng khoảng 40km đến thị trấn Vinh Hiền để đến núi; hoặc từ Đà Nẵng qua quốc lộ 1A đến đoạn phía bắc đèo Phước Tượng, thuộc xã Lộc Trì (huyện Phú Lộc), theo quốc lộ 49B qua cầu Tư Hiền đi thêm khoảng 3km là tới núi Túy Vân.
Nơi có chùa Thánh Duyên với tháp Điều Ngự 3 tầng cổ kính thuộc xã Vinh Hiền (huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế).
Cửa Tư Hiền nằm giữa hai xã Vinh Hiền và Lộc Bình nơi thông phá Tam Giang, Cầu Hai với biển Đông. Các bô lão vùng này kể rằng: Cửa biển này trước đây gọi là cửa Tử Dung. Sau này, Công chúa Huyền Trân con vua Trần Nhân Tông (em vua Trần Anh Tông) trước khi xuất giá sang Chiêm Thành ghé lên đây bái vọng tổ tiên, từ đó cửa biển này có tên là Tư Dung. “Tư Dung” do lòng thương nhớ dung nhan của Huyền Trân Công Chúa mà thành.
Vào năm 1471, vua Lê Thánh Tông ngự giá chinh Chiêm, khi nghỉ chân tại cửa bể này có làm bài thơ “Tư Dung hải môn lữ thứ” là một áng thơ hay, thường được đời sau truyền tụng. Về sau, cửa Tư Dung cạn dần, chiến thuyền từ biển đi vô không được, hiểm hoạ ngoại bang đánh úp kinh thành Huế khó xảy ra nên triều Nguyễn đặt lại cái tên là Tư Hiền.
Từ xa, Túy Vân là một ngọn núi nhỏ gần cửa Tư Hiền, nổi lên bên sóng nước đầm phá Cầu Hai. Ngày xưa, có tên gọi là Mỹ Am Sơn. Núi có dáng dấp đẹp, trong một lần chúa Nguyễn Phúc Tần (năm 1648-1687) đi qua đây, thấy phong cảnh thơ mộng, hữu tình, bèn lập một ngôi chùa nhỏ làm nơi cầu phúc cho người dân địa phương. Đến đời vua Minh Mạng cho xây dựng lại và đổi tên là chùa Túy Ba. Năm vua Minh Mạng thứ 17 (năm 1837), chùa được trùng tu và xây dựng thêm lầu. Đến năm Thiệu Trị nguyên niên (năm 1841), chùa được tiếp tục trùng tu và đổi tên chùa Túy Vân.
Vua Thiệu Trị liệt Túy Vân vào thắng cảnh của đất thần kinh trong bài thơ Vân Sơn thắng tích và cho khắc bia đá dựng bên chùa đặt tên “Linh Thái, Túy Vân hệ nhị quốc gia chi thắng cảnh” (Linh Thái, Túy Vân đều là thắng cảnh của quốc gia). Trên đỉnh Túy Vân, nổi lên có ngọn tháp ba tầng là Điều Ngự. Đứng ở tầng 2 và 3, chúng ta có thể nhìn thấy hết toàn cảnh của huyện Phú Lộc. Giữa lưng chừng núi là chùa chính, dưới chân núi còn có ngôi Chùa Lớn làm chỗ ở cho chư tăng, trước và sau chùa có nhiều cây lá sum suê. Đặc biệt, hai bên lối đi lên tháp Điều Ngự là hàng tam cấp dài bằng đá, hai bên có nhiều cây thông cổ thụ sừng sững với tiếng chim hót líu lo hoà quyện với tiếng ve kêu râm ran vào hạ của khu rừng gần như nguyên sinh với những ngôi miếu cổ rêu phong cổ kính. Núi Túy Vân có đỉnh cao 60m so với mặt nước đầm phá. Chùa Thánh Duyên trên núi Túy Vân đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận Di sản Văn hoá quốc gia.
Giữa bốn bề lau lách, u tịch là tháp cổ Điều Ngự màu hồng ba tầng sừng sững “trơ gan cùng tuế nguyệt” trên đỉnh núi cao. Trèo lên cầu thang gỗ khi lên tầng ba (tầng trên cùng) với độ cao 12m này nhìn ra ba phía (tháp chỉ trổ ba cửa), tầm mắt chúng tôi được no căng bởi bán kính nhìn rộng hơn 10km trong buổi trưa trời trong xanh thanh tịnh. Xa xa, rặng Bạch Mã ẩn hiện trong màu lam sương khói nối đến điểm cuối cùng là… bãi cát trắng phau của cửa biển Tư Hiền. Tức cảnh sinh tình, nhìn sóng nước trên đầm phá Cầu Hai mãi miết xô bờ, cửa Tư Hiền đã chứng kiến bao lần xuất quân đời Trần, Lê chinh phạt Chiêm quốc. Cửa biển Tư Hiền đã bao lần đóng, mở cùng với nỗi thăng trầm của ngư dân do thiên tai lũ lụt.
Dọc theo đường cái là những ngôi làng nông nghiệp hoang sơ, những đền đài miếu mạo cổ xưa. Chợ quê mua bán vào buổi chiều, với thuỷ hải sản phong phú từ đầm phá Cầu Hai nước lợ cho đến biển đông như các loại cá, ốc đá ốc hương, hàu, sò nghêu…. Riêng tôm có 12 loài như tôm hùm, tôm sú, tôm rằn… cua có 18 loài và nhiều loại thân mềm có giá trị như nuốc, rau câu… giá cả hợp lý. Bạn có thể thưởng thức món hải sản tươi rói vừa bắt lên bờ với các món như ghẹ luộc, cháo hàu bùi béo, thơm ngọt.
Vào những ngày đông, đứng trên tháp Điều Ngự nhìn bầu trời đầy mây ảm đạm, nhìn núi non trùng điệp trong màu lam sương khói xa mờ tận mũi Chân Mây. Núi Túy Vân như tuồng trầm ngâm mong đợi nàng công chúa năm xưa trên bước đường “nước non ngàn dặm ra đi” ghé lại. Lòng du khách không khỏi cảm khái, bùi ngùi tấc dạ tưởng nhớ công chúa Huyền Trân.
Tiên Sa
Điểm đến tuyệt vời!