Hoàng Thám -
Trong chuyến du hành đầu xuân về vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), bạn có thể dừng chân nơi xứ biển Bạc Liêu để tham quan, khám phá những di tích, danh lam thắng cảnh; nghe những câu chuyện đã trở thành những giai thoại của vùng đất này.
Một nơi bạn nên ghé là biển Nhà Mát, cách thị xã Bạc Liêu chừng 8 km. Sau khi đi theo chiếc cầu dẫn của nhà hàng Hương Biển xuyên qua rừng bần nở bông tim tím thì sẽ thấy cảnh biển bao la với gió reo và muôn sóng chập chùng. Nước biển đậm màu phù sa bồi đắp cho vùng duyên hải và đây cũng là đặc điểm dễ nhận biết của biển phương Nam. Dừng chân tham quan công trình điện gió dọc theo bờ biển sẽ giúp bạn hiểu được làm cách nào mà con người đã tận dụng được nguồn năng lượng gió để sản xuất ra điện sạch.
Tượng Phật Bà Nam Hải là một công trình văn hóa tâm linh nổi bật ở Bạc Liêu. Được xây dựng từ năm 1973 và hoàn thành vào đầu năm 1975, tượng Phật Bà Nam Hải cao mười một mét, mặt hướng ra biển Đông trong khung cảnh mênh mông hùng vĩ. Hàng ngày có nhiều du khách từ các nơi về tham quan, chiêm bái, vọng ngưỡng tượng Phật Bà Nam Hải. Khu vực gần thắng tích này là một khu mua bán, dịch vụ rất nhộn nhịp, sầm uất.
Từ trung tâm thị xã Bạc Liêu, bạn đi qua cầu Kim Sơn (cầu Quay) và đi thêm 1km nữa rồi rẽ phải vào một con đường nhỏ chừng 300 m là đến khu di tích mộ Cao Văn Lầu (1892-1976). Nhạc sĩ Cao Văn Lầu là cha đẻ của bài Dạ cổ hoài lang nổi tiếng. Khu mộ của ông mới được tôn tạo lại trong khung cảnh trang nghiêm. Đi qua cổng tam quan giả cổ lợp ngói đỏ và qua một khoảng sân rộng, du khách sẽ đến nhà mộ của cố nhạc sĩ Cao Văn Lầu và phu nhân. Nhà mộ trang trọng và được trang trí với gạch men và đá ốp lát thanh nhã. Bên phải cạnh mộ là hai ngôi mộ của ông bà cụ thân sinh của nhạc sĩ. Giữa chính điện của nhà tưởng niệm nhạc sĩ Cao Văn Lầu có tượng đồng bán thân của ông và hai bên chính điện có nhiều hiện vật trưng bày. Trên vách được treo nhiều hình ảnh ghi lại cuộc đời, thân thế sự nghiệp của ông.
Theo các nhà nghiên cứu âm nhạc, bài Dạ cổ hoài lang khởi điểm từ nhịp 2 và đó là sáng tác độc đáo khởi nguyên của nhạc sĩ Cao Văn Lầu. Khi “Dạ cổ” hòa nhập vào sân khấu cải lương thì hai soạn giả Huỳnh Thủ Trung (tức Tư Chơi) và Mộng Vân (Trần Tấn Trung) đã góp công nâng, biến bản nhạc gốc từ nhịp 2 trở thành nhịp 4. Tiếng nhạn kêu sương là bản Vọng cổ hoài lang nhịp 4 đầu tiên do soạn giả Huỳnh Thủ Trung (1907-1964) sáng tác vào năm 1925. Trên chặng đường phát triển, khi bản Vọng cổ hoài lang được nâng lên nhịp 8 (từ năm 1934 đến 1944) thì nó có tên mới là “Vọng cổ” (bỏ hai chữ “hoài lang”). Từ khoảng thời gian 1944 - 1954, vọng cổ tăng lên nhịp 16; đến năm 1955 - 1964 tăng lên nhịp 32, và từ năm 1965 hình thành nhịp 64 cho tới nay.
Nhiều người nói rằng đến Bạc Liêu mà không tham quan nhà công tử Bạc Liêu thì xem chưa đến xứ này. Hướng nhìn ra rạch Bạc Liêu gần cầu Cao Văn Lầu là một quần thể nhà Tây với các cụm biệt thự, nhà cổ, dinh thự, công sở được xây dựng từ những năm đầu của thế kỷ 20. Một số vật liệu xây dựng những công trình này được đem từ qua từ Pháp như thép đúc sẵn, cửa lá sách, gạch lót nền.
Nhà công tử Bạc Liêu Trần Trinh Huy do cụ thân sinh là ông Trần Trinh Trạch xây dựng năm 1919 trên một khu đất rộng với kiến trúc cân đối, hài hoà mang phong cách kiến trúc phương Tây cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20. Tầng trệt có 2 phòng ngủ, 2 đại sảnh; tầng trên có 3 phòng ngủ, 2 đại sảnh. Những hạng mục, vật dụng mang dấu ấn của một gia đình đại phú thời Pháp thuộc trong khu nhà cổ này đã phục chế và bảo tồn. Khu nhà cổ còn mang những dấu tích thăng trầm, biến động của lịch sử này được Công ty Du lịch Bạc Liêu sử dụng làm nhà hàng khách sạn Công tử Bạc Liêu từ năm 2003. Bạn có thể thuê phòng để nghỉ đêm, ăn uống, sinh hoạt tại nhà Công tử Bạc liêu, với phòng của công tử số 101 có giá đặc biệt là 500.000/đồng/ngày đêm. Lẩu hải sản bao gồm cá kèo, tôm, mực, cá vò viên, có giá 200.000-300.000đ/cái.
Khi màn đêm buông xuống, trong ánh đèn mờ ảo của khu khách sạn, tại chiếc bàn mà công tử Bạc Liêu ngày xưa tiếp khách, nấu trứng bằng những tờ giấy bạc 10 đồng Đông Dương hình bộ lư, bạn có thể ngồi thưởng thức hải sản và xem các cô gái duyên dáng mặc áo bà ba trình diễn đàn ca tài tử… Trong tiếng đàn nguyệt rưng rưng thánh thót, tiếng đàn tranh réo rắt du dương, tiếng ngân nga não nuột của người “ca nữ” hát khúc Dạ cổ hoài lang, bạn sẽ thấy mình như ngược trở vể quá khứ, với hoài cảm trong lòng về một thời rất xa trên vùng đất phương Nam nhiều huyền thoại…
Hiện nay, thành phố Bạc Liêu còn hơn 30 mươi căn nhà cổ như nhà Công tử Bạc Liêu. Di sản văn hóa đặc trưng của Bạc Liêu này phản ánh một giai đoạn lịch sử có nhiều thăng trầm, biến động của vùng đất này.
