(SGTT) - Hằng năm, cứ đến tháng Giêng, từng đàn cá mòi dày đặc háo hức ngược dòng nước di cư lên phía thượng nguồn sông Thu Bồn để đẻ trứng. Lượng cá mòi tập trung nhiều nhất ở đoạn sông chảy qua hai xã Duy Tân (Duy Xuyên) và Đại Thắng (Đại Lộc) thuộc tỉnh Quảng Nam. Đặc biệt, không biết “cơ duyên” nào mà cá mòi tụ về nhiều ở khu vực làng Thu Bồn (Duy Tân). Vào dịp trẫy hội ở Lăng Bà Thu Bồn hằng năm (lúc dịch Covid-19 chưa hoành hành), du khách có dịp thưởng thức các món ăn truyền thống được chế biến từ cá mòi sông.
Mùa đánh bắt cá mòi diễn ra từ tháng Giêng cho đến tháng Tư hằng năm. Ngư dân vùng này dùng các ngư cụ như nò, lưới… để đánh bắt cá mòi, có người thu được gần vài tạ cá mỗi ngày, bán không hết, phải làm mắm, hoặc phơi khô để ăn dần và bán cho bà con những ngày đông mưa gió.
Rồi từ cá mòi, người ta chế biến thành các món ăn độc đáo như mì Quảng cá mòi, chả cá mòi um, ram cá mòi, gỏi cá mòi… Cá mòi sông trông na ná cá trích biển, nhưng trắng và dày hơn, khoảng bằng 2 – 3 ngón tay người lớn. Cá mòi vừa đánh, bắt từ sông lên, thân còn quẫy, da còn tươi rói được rửa sạch, khứa ngang nhiều vết trên thân đem nướng chấm muối tiêu, chanh hoặc chiên giòn chấm nước mắm gừng, ăn với cơm cũng ngon.
Đặc biệt nhất là món mì Quảng cá mòi. Ngoài các món phụ như thịt heo ba chỉ, tôm sông, tô mì Quảng có món chả cá mòi um dậy mùi, thơm béo ngậy. Món mì Quảng cá mòi sẽ hấp dẫn thi vị hơn khi chan thêm một chất “phụ gia” được chế biến từ trứng cá mòi.
Khi mổ cá mòi, lấy trứng để riêng, sau khi rửa sạch và nêm nếm gia vị, bột nêm... khoảng mươi phút sau khử dầu với hành, tỏi cho nóng già (bốc khói), sau đó bỏ trứng cá mòi vào, khuấy đều, gia thêm ít nước có bột gạo (có pha ít bột nghệ) để dung dịch hơi đặc lại. Mì Quảng có nhưn cá mòi ăn kèm với rau sống búp chuối, ớt xanh quả dài, bánh tráng mè nướng giòn vàng ruộm, đúng điệu "miệt vườn" thứ thiệt.
Nhìn tô mì Quảng với nhưn cá mòi sông rất bắt mắt với màu trắng của sợi mì, màu đỏ của ớt và cà chua, màu đà của thịt chả cá mòi chiên, màu xanh của rau gia vị hòa quyện với mùi thơm của nước nhưn cá mòi um (om) nóng sốt đã níu chân bao nhiêu du khách gần xa khi ghé khu vực chợ Thu Bồn hay khu vực Lăng Bà Thu Bồn…
Những năm chưa có dịch, để phục du khách gần xa về trẫy hội ở Lăng Bà Thu Bồn, khu vực gần Lăng Bà Thu Bồn có nhiều quán mì Quảng đã sử dụng cá mòi để chế biến các món như cá mòi nướng, chiên, ram… và hàng trăm tô mì Quảng có nhưn cá mòi thơm ngon để phục vụ du khách. Giá mỗi tô là 20.000 đồng, ăn kèm rau sống, bánh tráng nướng giòn tan thơm ngon.
Tiên Sa
