(SGTT) – Nguy cơ xảy ra biến cố tim mạch liên quan đến tập thể thao ở người khỏe mạnh là thấp, nhưng hàng năm cứ ba chục ngàn vận động viên trẻ sẽ có một trường hợp đột tử.
Tập thể thao đem lại nhiều lợi ích, không chỉ giúp tăng khả năng vận động, cơ thể trở nên hoạt bát hơn mà còn giúp phòng chống các biến chứng nguy hiểm của bệnh tim mạch. Người tập thể thao thường xuyên sẽ giảm từ một phần ba đến một nửa nguy cơ tử vong so với những người không vận động. Thống kê cũng cho thấy khả năng gắng sức khi tập thể thao càng tốt thì có thể cải thiện được tuổi thọ. Điều này là do khả năng gắng sức tốt chứng tỏ bạn có một trái tim khỏe mạnh. Một nghiên cứu gần đây thậm chí kết luận rằng người có thể hít đất liên tục từ 40 lần trở lên có nguy cơ mắc bệnh tim mạch thấp hơn 25 lần so với những người không vượt qua được 10 cái.
Tuy nhiên, vẫn có nguy cơ xảy ra biến cố tim mạch liên quan đến tập thể thao dù là hiếm thấy. Những vấn đề tim mạch này dễ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, gây đột tử, đặc biệt là ở vận động viên trẻ. Khi giải phẫu tử thi, hầu hết những biến cố xảy ra là do có bất thường cấu trúc bẩm sinh hoặc mắc phải của tim. Ngoài ra, tập thể thao với cường độ rất mạnh ở những người ít vận động và có bệnh mạch vành tiềm ẩn sẽ nhất thời làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột tử do tim. Như vậy, câu hỏi được đặt ra là khi nào thì cần đánh giá nguy cơ tim mạch trước khi tập luyện thể thao, và quy trình kiểm tra là như thế nào?
Nhìn chung những người khỏe mạnh, không có triệu chứng của bệnh tim mạch có thể tham gia chương trình thể thao có cường độ từ thấp đến vừa mà không cần kiểm tra trước. Việc kiểm tra nguy cơ tim mạch cho những vận động viên trẻ trước khi thi đấu cường độ cao sẽ được thực hiện bằng cách hỏi tiền sử cá nhân và gia đình, khám thực thể tim mạch. Nếu không phát hiện bất thường thì việc này được lặp lại mỗi 2-4 năm. Những khảo sát chuyên sâu hơn có thể là không cần thiết lắm nếu không có những biểu hiện bất thường gợi ý một bệnh lý về tim mạch. Ở nam giới trên 45 tuổi và nữ giới trên 55 tuổi dự định tham gia tập thể thao với cường độ mạnh, hoặc ở những người có bệnh mạch vành và những người có triệu chứng liên quan đến gắng sức gợi ý khả năng có bệnh mạch vành thì cần được kiểm tra bằng phương pháp điện tâm đồ khi đang gắng sức tập luyện.
Chống chỉ định tuyệt đối với tập thể thao gồm bệnh động mạch vành không ổn định, suy tim chưa được kiểm soát tốt, hẹp van tim có triệu chứng, tăng huyết áp nặng (huyết áp trên 180/110 mmHg), và rối loạn nhịp không kiểm soát được.
Nếu phát hiện có ít nhất một trong các vấn đề sau thì bạn cần được tham vấn bởi bác sĩ chuyên khoa tim mạch trước khi tham gia vào chương trình tập luyện hoặc thi đấu thể thao:
- Đau ngực, khó chịu ở ngực khi gắng sức;
- Ngất, gần ngất không giải thích được;
- Khó thở/mệt quá mức và không giải thích được khi gắng sức;
- Khám thấy có âm thổi ở tim;
- Bị tăng huyết áp;
- Có người thân bị tàn phế hoặc đột tử trước 50 tuổi do bệnh tim;
- Biết có bệnh cơ tim hoặc rối loạn nhịp ở các thành viên khác trong gia đình.
Do việc tầm soát không quá phức tạp, nên đa số các bệnh viện, phòng khám có chuyên khoa tim mạch đều có thể thực hiện việc kiểm tra này cho các vận động viên. Một vài trung tâm quen thuộc tại TPHCM có gói khám tiền thể thao có thể kể đến như:Bệnh viện quốc tế Vinmec Central Park: 208 Nguyễn Hữu Cảnh, quận Bình Thạnh, TPHCM. Điện thoại: 028 3622 1166.Phòng khám CMI Viện Tim: 30 Phạm Ngọc Thạch, quận 3, TPHCM. Điện thoại: 028 3827 2366.Phòng khám tim mạch OCA: 336A Phan Văn Trị, quận Bình Thạnh, TPHCM. Điện thoại: 0938 237 460.
Bác sĩ Trần Lê Vũ
