(SGTT) – Người đồng sáng lập BioNTech, đối tác sản xuất vắc-xin Covid-19 của Pfizer tin rằng mũi tiêm của họ vẫn có hiệu quả trong việc ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng từ biến thể Omicron.
- TPHCM bố trí bệnh viện điều trị riêng cho người nhiễm biến chủng Omicron
- Nguy cơ biến chủng Omicron xâm nhập Việt Nam và lây lan rất lớn
Nguy hiểm nhưng vẫn bị tiêu diệt
TS. Ugur Sahin, đồng sáng lập của công ty Mainz có trụ sở tại Đức, nói với The Wall Street Journal (WSJ) hôm 1-12 rằng biến thể Omicron có thể gây nhiễm chóng mặt với tỷ lệ cao hơn.
Tuy nhiên, khi đã ở trong cơ thể, biến thể có thể sẽ bị hủy diệt. Sahin tin rằng một người được tiêm chủng sẽ có đủ năng lực hệ miễn dịch cần thiết để đánh bại virus đột biến và khuyến khích mọi người tiêm vắc-xin tăng cường khi có thể. Nhiều chuyên gia lo ngại rằng vắc-xin phòng Covid-19 sẽ không hiệu quả đối với biến thể mới do có nhiều đột biến xảy ra đối với protein đột biến mà vắc-xin nhắm mục tiêu.
“Đừng lo lắng, kế hoạch vẫn như cũ là tăng tốc độ thực hiện đợt tiêm tăng cường thứ ba”, Sahin nói với WSJ. BioNTech ban đầu phát triển vắc-xin mRNA tiêm hai mũi vào đầu năm 2020 và hợp tác với Pfizer có trụ sở tại Mỹ để phân phối vắc-xin này trên khắp thế giới.
Đây là vắc-xin đầu tiên được cấp phép sử dụng khẩn cấp và sau đó được chấp thuận hoàn toàn ở Mỹ. Đây cũng là vắc-xin duy nhất có sẵn cho những người dưới 18 tuổi.
Tại Mỹ, mũi tiêm này đã được thực hiện 266 triệu lần để tiêm chủng đầy đủ cho hơn 109 triệu người. Sahin nói với WSJ rằng mũi tiêm cung cấp cho mọi người hai cấp độ bảo vệ khỏi virus.
Đầu tiên, mũi tiêm tạo ra kháng thể Covid-19 giúp hệ miễn dịch của một người ngăn chặn virus lây nhiễm vào các tế bào nếu một người tiếp xúc. Lớp đầu tiên này tập trung vào protein đột biến của virus, protein này tự gắn vào các tế bào và lây nhiễm cho chúng. Omicron có hơn 30 đột biến trên protein đột biến của nó, tạo cho nó khả năng trốn tránh lớp bảo vệ đầu tiên.
Khả năng bảo vệ khỏi sự lây nhiễm cũng bị suy giảm theo thời gian, do các kháng thể do vắc-xin cung cấp giảm dần, khiến một người đã được tiêm chủng đầy đủ dễ bị nhiễm hơn.
Tuy nhiên, lớp bảo vệ thứ hai vẫn mạnh mẽ chống lại biến thể. Sau khi tiêm, một làn sóng bảo vệ thứ hai sẽ đến, vì các tế bào miễn dịch trong cơ thể hoạt động để tiêu diệt các tế bào bị nhiễm bệnh.
Giám đốc BioNTech không tin rằng biến thể có thể trốn tránh cấp bảo vệ thứ hai này. Ông nói: “Nếu một virus đạt được khả năng thoát khỏi miễn dịch, nó sẽ chống lại các kháng thể nhưng có mức độ phản ứng miễn dịch thứ hai giúp bảo vệ khỏi bệnh nặng – tế bào T”, ông nói.
“Ngay cả khi là một biến thể chạy trốn, virus cũng khó có thể hoàn toàn trốn tránh các tế bào T”. Đó là tín hiệu trấn an từ một chuyên gia hàng đầu về vắc-xin sau một tuần lo sợ do phát hiện ra biến thể mới.
Omicron lần đầu tiên được phát hiện bởi các quan chức y tế Nam Phi vào cuối tháng 11 và được cho là có nguồn gốc từ Botswana. Các quan chức Mỹ đã hành động nhanh chóng và Tổng thống Joe Biden đã tạm dừng chuyến công du từ Nam Phi, Botswana và tới các quốc gia châu Phi khác trong khu vực bắt đầu từ cuối tháng 11.
Nhiều quốc gia khác cũng thực hiện các động thái tương tự nhưng không ngăn được sự lây lan của biến thể này. Ít nhất 200 trường hợp Omicron đã được phát hiện ở 18 quốc gia, bao gồm cả Anh và Canada.
Trong khi virus vẫn chưa được giải mã ở Mỹ, một số chuyên gia y tế chắc chắn rằng chúng đã xâm nhập vào đất nước này và chỉ đang chờ được tìm thấy.
BioNTech đã thông báo rằng họ đang nghiên cứu một loại vắc-xin đặc hiệu cho Omicron, nhưng hiện tại, Sahin khuyến khích mọi người tự bảo vệ mình bằng cách tiêm vắc-xin Covid.
Ông nói với WSJ “Chúng tôi có kế hoạch thực hiện tiêm mũi thứ 3 cho mọi người, và chúng tôi phải bám sát kế hoạch này và đẩy nhanh tiến độ. Cho dù chúng ta có cần được bảo vệ thêm bằng một loại vắc-xin thích ứng hay không, điều này vẫn còn phải xem sau”.
Tại sao biến thể Omicron lại nguy hiểm?
Các chuyên gia nói rằng nó là “biến thể tồi tệ nhất mà họ từng thấy” và rất đáng lo ngại bởi số lượng đột biến mà nó mang theo. Biến thể mà Tổ chức Y tế thế giới đặt tên là Omicron – có 32 đột biến trên protein đột biến, nhiều nhất từng được ghi nhận và nhiều gấp đôi so với chủng Delta hiện đang chiếm ưu thế. Các chuyên gia lo ngại những thay đổi này có thể khiến vắc-xin kém hiệu quả hơn 40% trong trường hợp tốt nhất.
Điều này là do rất nhiều thay đổi trên B.1.1.529 – protein đột biến của virus. Vắc-xin hiện tại kích hoạt cơ thể nhận ra phiên bản của đợt tăng đột biến từ các phiên bản cũ hơn của virus.
Biến thể này có khoảng 50 đột biến và hơn 30 trong số đó là trên protein đột biến. Vắc-xin hiện tại kích hoạt cơ thể nhận ra phiên bản của protein đột biến từ các phiên bản cũ hơn của virus. Nhưng các đột biến có thể làm cho protein đột biến trông khác biệt đến mức hệ thống miễn dịch của cơ thể phải vật lộn để nhận ra và chống lại nó.
Ba trong số các đột biến tăng đột biến (H665Y, N679K, P681H) giúp nó xâm nhập vào các tế bào của cơ thể dễ dàng hơn. Trong khi đó, nó thiếu một protein màng (NSP6) đã được thấy trong các lần lặp lại trước đó của virus, mà các chuyên gia cho rằng có thể khiến virus lây nhiễm nhanh hơn. Chúng có hai đột biến (R203K và G204R) đã có trong tất cả các biến thể được quan tâm cho đến nay và có liên quan đến khả năng lây nhiễm
Tuy nhiên, vì protein đột biến trông rất khác trên chủng mới, hệ thống miễn dịch của cơ thể có thể phải vật lộn để nhận ra và chống lại bệnh dịch. Virus cũng bao gồm các đột biến được tìm thấy trên biến thể Delta cho phép nó lây lan dễ dàng hơn. Các chuyên gia cảnh báo rằng họ sẽ không biết mức độ lây nhiễm của virus trong ít nhất hai tuần và có thể không biết tác động của chúng đối với các trường hợp nhập viện và tử vong của Covid-19 trong vòng sáu tuần.
Nguyễn Hưng
Theo Reuters
