Áp lực chính trị, sự mệt mỏi của người dân cũng như tác động ít nghiêm trọng hơn của biến thể omicron và tỷ lệ bao phủ vắc-xin cao đã thúc đẩy một số nước ở châu Âu như Thụy Điển, Đan Mạch, Na Uy, Anh dỡ bỏ gần như tất cả các quy định và hạn chế để kiểm soát dịch bệnh Covid-19 bao gồm cả các chiến dịch xét nghiệm miễn phí trên diện rộng. Một số nước khác ở châu Âu như Ireland, Pháp, Hà Lan, Cộng hòa Czech cũng đã nới lỏng nhiều hạn chế liên quan đến Covid-19.
- Chỉ yêu cầu xét nghiệm Covid-19 với khách bay từ vùng đỏ
- Bộ Y tế muốn áp dụng giá xét nghiệm Covid-19 thống nhất
- Đã có hệ thống chứng nhận tiêm chủng vắc-xin Covid-19 để đón khách quốc tế
Động thái mới của họ dường như báo hiệu đại dịch sắp kết thúc và thế giới sẽ chuyển sang giai đoạn ứng xử với Covid-19 như là một dạng bệnh đặc hữu.
Dù số ca nhiễm mới ở các nước trên nói chung vẫn còn cao nhưng tỷ lệ nhập viện tương đối thấp, cho phép giới chức trách xem Covid-19 như các căn bệnh thông thường khác, chẳng hạn cúm mùa.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng quan điểm này đang đến quá sớm và vẽ ra một bức tranh quá lạc quan về tầm nhìn “sống chung với Covid”.
Kevin Schulman, giáo sư y khoa tại Đại học Stanford (Mỹ), khuyến cáo việc loại bỏ các hạn chế liên quan đến Covid-19 nên đi kèm với tuyên bố miễn trừ trách nhiệm rằng “thế giới vẫn chưa ra khỏi nguy hiểm”.
Ông nói: “Ý tưởng cho rằng chúng ta đã vượt qua virus SARS-CoV-2 không phải là thông điệp phù hợp. Chúng ta đã hy sinh rất nhiều… và bây giờ chúng ta cần phải làm việc để duy trì những thành quả đó”.
Thụy Điển chấm dứt xét nghiệm miễn phí
Hôm 9-2, Thụy Điển thông báo dỡ bỏ hầu hết các hạn chế Covid-19 còn lại, bao gồm các quy định giãn cách xã hội, sử dụng hộ chiếu vắc-xin để vào các nơi công cộng, giới hạn số người tụ tập trong các cuộc gặp gỡ, đeo khẩu trang khi đi trên phương tiện giao thông công cộng vào giờ cao điểm …
Thụy Điển cũng dừng xét nghiệm miễn phí quy mô lớn ngay cả đối với những người có triệu chứng nhiễm Covid-19, chấm dứt hoạt động của các lều xét nghiệm di động đặt ở quảng trường của các thành phố, các trạm xét nghiệm tài xế và cả dịch vụ xét nghiệm tại nhà vốn trở nên phổ biến trong đại dịch. Bắt đầu từ ngày 9-2, Thụy Điển chỉ cung cấp xét nghiệm Covid-19 theo phương pháp PCR (sinh học phân tử) miễn phí cho nhân viên y tế, nhân viên chăm sóc người già và những người dễ bị tổn thương do bệnh lý nền có các triệu chứng của Covid-19. Thụy Điển cũng quyết định chấm dứt yêu cầu xuất trình giấy chứng nhận xét nghiệm Covid-19 có kết quả âm tính đối với tất cả du khách nước ngoài đến từ các nước thành viên Liên minh châu Âu và khối thị thực chung Schengen dù họ đã tiêm vắc-xin hay chưa. Thông báo trên được đưa ra ngay cả khi số ca nhiễm ở Thụy Điển đang ở mức cao dù 73,9% dân số đã được tiêm phòng đầy đủ.
Động thái chấm dứt xét nghiệm của Thụy Điển đi ngược lại với hầu hết các nước ở châu Âu. Dù vậy, một số chuyên gia cho rằng điều này có thể sớm trở thành tiêu chuẩn vì xét nghiệm gây tốn kém và mang lại ít lợi ích hơn khi biến thể omicron dễ dàng lây lan nhưng gây bệnh nhẹ hơn và khi các chính phủ bắt đầu xem xét việc ứng xử với Covid-19 như những căn bệnh đặc hữu khác.
“Chúng ta đã đạt đến điểm mà chi phí và mức độ phù hợp của xét nghiệm không còn hợp lý nữa”, Giám đốc Cơ quan y tế cộng đồng Thụy Điển, Karin Tegmark Wisell nói.
Ông giải thích thêm: “Nếu chúng ta tiến hành xét nghiệm rộng rãi đối với tất cả những người có triệu chứng, điều này sẽ khiến nhà nước tốn kém khoảng 0,5 tỉ krona (khoảng 55 triệu đô la) mỗi tuần và 2 tỉ krona (220 triệu đô la) mỗi tháng”.
Tiến sĩ Bharat Pankhania, giảng viên lâm sàng cao cấp tại Trường Y thuộc Đại học Exeter ở Anh, cho rằng với một tỷ lệ tiêm chủng cao và “một dân số có hiểu biết, có kiến thức” thì có thể tin tưởng để họ tự cách ly nếu có các triệu chứng, chứ không cần phải xét nghiệm đại trà tốn kém. Ông dự báo các nước khác rốt cục sẽ làm theo Thụy Điển.
Thủ tướng Thụy Điển, Magdalena Andersson nhấn mạnh đại dịch vẫn chưa kết thúc nhưng đang chuyển sang một giai đoạn mới vì có nhiều nghiên cứu cho thấy biến thể omicron gây bệnh ít nghiêm trọng hơn.
Nhấn mạnh tiêm chủng là vũ khí quan trọng nhất để chống lại virus SARS-CoV-2, chính phủ Thụy Điển cho biết bắt đầu từ ngày 1-4 tới, sẽ phân loại Covid-19 như là một căn bệnh “không gây đe dọa cho xã hội hoặc sức khỏe cộng đồng”.
Anh muốn bỏ quy định tự cách ly đối với ca dương tính
Trong khi đó, Bộ Tài chính Anh cũng đang đề xuất chấm dứt hầu hết xét nghiệm Covid-19 miễn phí theo phương pháp PCR đối với người có triệu chứng đồng thời đóng cửa các trạm xét nghiệm di động trên toàn quốc vào cuối tháng 3 tới để tiết kiệm hàng tỉ đô la. Đề xuất này không áp dụng cho những bệnh nhân Covid-19 đang điều trị ở các bệnh viện và đối với 1,3 triệu người dễ bị tổn thương khác.
Một đề xuất khác là những người có triệu chứng sẽ được xét nghiệm nhanh miễn phí hoặc không cần xét nghiệm gì cả. Một sự lựa chọn thứ ba là chỉ xét nghiệm nhanh miễn phí cho cho những người có triệu chứng trên 50 tuổi và có bệnh lý nền. Chi phí xét nghiệm PCR ở châu Âu khoảng 30 bảng và xét nghiệm nhanh khoảng 5-10 bảng.
Hôm 9-2, Thủ tướng Anh, Boris Johnson cũng cho biết sẽ chấm dứt quy định tự cách ly đối với những người dân có kết quả xét nghiêm dương tính với Covid-19 vào cuối tháng này, tức sớm hơn một tháng so với kế hoạch. Hiện tại, các ca dương tính chỉ có thể chấm dứt cách ly sau 5 ngày với điều kiện có kết quả âm tính vào ngày thứ năm hoặc thứ sáu.
Anh đã dỡ bỏ phần lớn các hạn chế Covid-19 kể từ tháng 7 năm ngoái và vào tháng nước, nước này cũng dỡ bỏ các biện pháp theo Kế hoạch B vốn tạm thời áp dụng để kìm hãm đà lây lan của biến thể omicron. Đến nay, khoảng 85% dân số trên 12 tuổi của Anh đã tiêm đầy đủ 2 mũi vắc-xin.
Đan Mạch đóng cửa các trung tâm xét nghiệm nhanh
Hồi tháng 1, chính phủ Đan Mạch tuyên bố Covid-19 không còn được phân loại là “một căn bệnh nghiêm trọng xã hội” và dỡ bỏ tất cả các hạn chế liên quan đến Covid-19 kể từ ngày 1-2, trở thành nước đầu tiên ở Liên minh châu Âu (EU) làm như vậy. Chẳng hạn, quy định mang khẩu trang ở các không gian kín và trên phương tiện giao thông công cộng; xuất trình hộ chiếu vắc-xin để vào những nơi công cộng không còn là điều bắt buộc. Chính phủ Đan Mạch cũng cho biết các trung tâm xét nghiệm nhanh kháng nguyên Covid-19 của tư nhân sẽ phải đóng cửa trước ngày 6-3 vì không còn cần thiết nữa. Du khách nước ngoài đã tiêm phòng đầy đủ hoặc đã bình phục sau khi nhiễm Covid-19 có thể nhập cảnh vào Đan Mạch mà không cần phải xét nghiệm và cách ly.
Quyết định trên được đưa ra giữa lúc Đan Mạch vẫn ghi nhận 40.000-50.000 ca nhiễm mới mỗi ngày, tương đương 1% trong tổng dân số 5,8 triệu người. Tuy nhiên, giới chức y tế cho biết số bệnh nhân Covid-19 điều trị ở phòng chăm sóc đặc biệt đã giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều tháng.
Các chuyên gia nói rằng Đan Mạch tự tin dỡ bỏ các hạn chế vì nhờ dân số có tỷ lệ tiêm phòng cao. Cho đến nay, hơn 80% dân số Đan Mạch đã được tiêm phòng đầy đủ và hơn 60% dân số đã tiêm mũi vắc-xin thứ 3.
Bộ trưởng Y tế Đan Mạch, Magnus Heunicke cho biết đất nước vẫn chưa vượt qua đại dịch nhưng ông cho rằng đây là thời điểm thích hợp để hưởng lợi từ “sự ôn hòa” của biến thể omicron.
Na Uy: Trẻ em không cần phải xét nghiệm dù có triệu chứng
Na Uy cũng dỡ bỏ hầu hết các biện pháp kiểm soát Covid-19 kể từ đầu tháng 2. Dù số ca nhiễm Covid-19 ở nước này vẫn ở mức cao nhưng số ca nhập viện thấp hơn so với trước đây.
Đến hôm 12-2, Na Uy thông báo chấm dứt tất cả các quy định kiểm soát dịch bệnh còn lại, bao gồm quy định mang khẩu trang và giữ khoảng cách một mét với người khác ở những không gian công cộng. Giới chức trách cũng chỉ khuyến cáo xét nghiệm đối với những người trưởng thành có triệu chứng Covid-19. Trẻ em và học sinh không cần phải xét nghiệm dù có triệu chứng.
Quy định bắt buộc cách ly đối với người nhiễm bệnh cũng được dỡ bỏ và thay bằng khuyến cáo tự cách ly 4 ngày tại nhà đối với người lớn nhiễm bệnh. Du khách nước ngoài không cần phải xuất trình bằng chứng đã tiêm phòng đầy đủ hoặc có kết quả xét nghiệm âm tính để được phép nhập cảnh vào Na Uy.
Bộ Y tế Na Uy xem đây là chiến lược sống chung với Covid vì virus SARS-CoV-2 sẽ chưa biến mất sớm.
Thủ tướng Na Uy, Jonas Gahr Støre nói: “Đại dịch Covid-19 không còn là mối đe dọa sức khỏe lớn đối với hầu hết chúng ta. Biến thể omicron ít gây ra bệnh nặng hơn và chúng ta được bảo vệ tốt nhờ vắc-xin”. Tuy nhiên, ông lưu ý các biến thể mới và các làn sóng lây nhiễm mới vẫn có thể xuất hiện và gây ra.
Lê Linh
Theo AP, Reuters, Financial Times, KTSGO
