(SGTT) – Hiện nay, việc triển khai các túi thuốc đến tay bệnh nhân Covid-19 trong cộng đồng đang được nhân rộng tại TPHCM. Những toa thuốc được phổ biến rộng rãi trên các trang phương tiện truyền thông. Tuy nhiên, không phải loại thuốc nào được cấp, gợi ý cho bệnh nhân cũng hợp lý, trong đó việc dùng corticoid (như dexamethasone, methylprednisolone…) ở giai đoạn sớm dường như không có lợi mà có thể gây hại, tăng nguy cơ làm bệnh nặng hơn.
- Thắc mắc mùa dịch: Giai đoạn nào cần dùng thuốc chống đông máu để điều trị Covid-19?
- Khuyến cáo khi sử dụng các loại thuốc trong đơn thuốc tự điều trị Covid-19 lan truyền trên mạng xã hội
Trong hướng dẫn tạm thời “Danh mục thuốc điều trị ngoại trú cho người mắc Covid-19 tại nhà” được Bộ Y tế ban hành vào ngày 26-8, với nhóm thuốc Corticoid, hướng dẫn này ghi rõ chỉ sử dụng khi người bệnh có bất kỳ một trong các dấu hiệu sớm của suy hô hấp mà chưa kịp chuyển bệnh nhân đến cơ sở thu dung, điều trị người bệnh Covid-19 ở các mức độ vừa, nặng và nguy kịch.
Tuy nhiên, hiện nay, nhiều bệnh nhân Covid-19 vẫn chưa hiểu đúng thông tin khuyến cáo của cơ quan y tế. Corticoid có lợi cho bệnh nhân Covid-19 nhưng không phải giai đoạn nào cũng có thể dùng.
Theo TS. Nguyễn Quốc Hòa, Khoa Dược, Trường Đại học Y Dược TPHCM, corticoid có lợi khi bệnh trở nặng vì thuốc ức chế tác hại của hệ miễn dịch lên cơ thể. Trong khi đó, với bệnh nhân mắc nhẹ, ở giai đoạn sớm là thời điểm virus sinh sôi, ức chế miễn dịch lúc này khiến quá trình sinh sôi mạnh hơn, bệnh nhân sẽ lâu khỏi bệnh, đồng thời có thể kích hoạt phản ứng miễn dịch có hại mạnh hơn.
Nghiên cứu RECOVERY vào năm 2020 đã chỉ ra, thuốc này chỉ có lợi với bệnh nhân mắc Covid-19 nặng (sử dụng máy thở, thở oxy). Với nhóm bệnh nhân nhẹ không mang lại nhiều lợi ích, thậm chí còn gây hại. Điển hình, trước đó đã có báo cáo về một trường hợp sử dụng corticoid sớm khi vừa mắc bệnh, dẫn đến bệnh trở nặng và phải thở oxy.
Một nghiên cứu khác cho thấy, việc dùng corticoid sau 7 ngày từ khi có triệu chứng Covid-19 cho hiệu quả giảm tử vong cao hơn so với việc dùng thuốc sớm hơn (trước 7 ngày từ khi có triệu chứng). Đó là chưa kể thuốc còn làm chậm thời gian loại bỏ virus khỏi cơ thể. Nếu sử dụng thuốc sớm (giai đoạn virus tăng sinh) có thể không có lợi so với giai đoạn sau (phản ứng miễn dịch) khi lượng virus đã giảm đi nhiều.
TS. Quốc Hòa cho biết có rất nhiều tác dụng phụ của loại thuốc này như tăng đường huyết, giữ muối nước, tăng huyết áp, tăng nhãn áp, loạn thần… và có thể gây hại trên nhóm bệnh nhân bị bệnh nền nếu không sử dụng đúng cách.
Việc dùng corticoid như dexamethasone, methylprednisolone… ngay khi bệnh nhân phát hiện nhiễm Covid-19 dường như không có lợi mà có thể gây hại, tăng nguy cơ làm bệnh nặng hơn. Thời điểm có thể xem xét dùng thuốc này thường sau 7 ngày tính từ lúc có triệu chứng Covid-19 (sốt, ho..) và trên những bệnh nhân có dấu hiệu chuyển biến nặng (giảm nhiều SpO2). Vì vậy, việc quyết định thời điểm nào và có nên sử dụng corticoid trong điều trị Covid-19, cần phải có nhân viên y tế đánh giá và theo dõi, TS Hòa khuyến cáo.
Minh Thảo – Phùng My
