(SGTT) – Vàng từ xa xưa đã là một kim loại quý hiếm, được chế tác thành các món đồ trang sức, thể hiện sự sang trọng. Ngày nay, nó còn là một kênh đầu tư mà nhiều người nhắm đến. Tuy nhiên, dù là trang sức hay kênh đầu tư thì việc bạn hiểu rõ về chúng sẽ là một lợi thế “vô hình” trong cuộc sống.
- Vàng tăng nóng trong ‘tuần lễ’ Thần Tài
- Sức mua đồ trang trí bắt đầu tăng vào những ngày cận tết
- Choáng ngợp trước những món ăn dát vàng xa xỉ trên thế giới
Theo đó, vàng trong thiên nhiên sau khi được khai thác có độ tinh khiết hơn 99,99% gọi là vàng “4 số 9”, nhưng để chế tác thành trang sức thì phải pha trộn thêm nhiều thành phần hóa học khác để ra các màu như ý muốn. Có bao giờ bạn rơi vào tình huống đứng ở tiệm vàng và bối rối khi có rất nhiều tuổi vàng 10k, 14k, 18k?
Sơ lược, đó là ký hiệu quy định về thành phần của vàng nguyên chất có trong hỗn hợp. Ví dụ, vàng 10k-417, nghĩa là có 41,7% vàng; 14k-585 nghĩa là có 58,5% vàng; tương tự 18k-610 hay 750 tức là 61% hay 75% vàng, còn lại là hỗn hợp các kim loại khác như đồng, niken, thiếc, kẽm... Trong đó, đồng thau có nghĩa là hợp kim giữa đồng và kẽm. Giới chế tác kim hoàn gọi cách pha trộn này là “hội vàng”, nên từ vàng nguyên chất, người dùng phải chi trả một số tiền gọi là tiền “hội vàng” trên mỗi phân vàng, chỉ vàng của món trang sức.
Người tiêu dùng thường mua vàng trang sức ở các tiệm vàng mà tiệm nào cũng có các chế độ bán và thu đổi, tuy khác nhau chút ít nhưng cơ bản là: lỗ tiền công, thu theo giá vàng mua vào tại thời điểm bán hoặc là lỗ theo phần trăm trên món, nhất là các sản phẩm trang sức nhập khẩu (hay gọi là vàng Italy).
Người Việt Nam nói riêng, người Á Đông nói chung quan trọng tuổi vàng ngoài góc độ màu sắc, kiểu dáng thì còn ở lý do giá trị trao đổi sau này dựa trên giá vàng tại thời điểm giao dịch. Còn ở các nước phát triển, trang sức được bán theo thương hiệu, giá trị sáng tạo kiểu dáng (không được sao chép kiểu dáng giữa các thương hiệu), không có giá trị thu đổi theo giá vàng, vì đa phần trang sức được bán giá rất cao nếu so với lượng vàng sử dụng và không có cam kết thu lại như mọi người vẫn thường thấy ở Việt Nam.
Vì thế, với các trang sức ngoại nhập có tên tuổi, mọi người vẫn dễ dàng thấy kim cương được đính trên chất liệu vàng thấp tuổi như 8k, 9k, thậm chí là bạc mà vẫn bán với giá không khác nhiều với các sản phẩm trên chất liệu vàng 10k, 14k... của thương hiệu đó.
Giá vàng thế giới và Việt Nam có thể chênh lệch phần nào bởi còn sự giám sát và quản lý của cơ quan chức năng. Trong phạm vi bài viết này, người viết chủ yếu đề cập đến kiến thức tiêu dùng cơ bản. Ví dụ, vàng 4 số 9 hiện nay Nhà nước niêm yết vào khoảng 70 triệu đồng/lượng, thì giá vàng 4 số 9 ở thị trường vào khoảng 55 triệu đồng/lượng. Nhưng khi có nhu cầu bán lại, thì vàng Nhà nước luôn đảm bảo thu bất kỳ lúc nào không hạn chế số lượng, miễn đáp ứng các nhu cầu về niêm phong như lúc mua. Còn bên ngoài, thì phụ thuộc nhiều vào uy tín cá nhân, và mỗi tiệm vàng có thể có giá thu đổi theo từng ngày.
Vậy làm sao người tiêu dùng có thể biết chính xác về tuổi vàng của món trang sức mình đang sở hữu? Nếu nhìn bằng mắt thường thì rất khó để nhận biết.
Điển hình, chị Nguyễn Thị Hạnh, 42 tuổi, ngụ ở quận 3 cho biết “Cách đây 10 năm, tôi có đặt bộ trang sức cưới bằng kim cương và vàng 14k tại một tiệm chế tác ở đường Lê Văn Sỹ, quận Phú Nhuận. Lúc giao hàng, chủ tiệm có làm giấy tờ cho tôi và nhận thu lại theo giá vàng lỗ tiền công, tiệm khá lớn nên tôi an tâm. Vì đồ cưới nên tôi cũng chưa có ý định bán lại. Nhưng vừa rồi, đeo đi tiệc bị đứt nên nhờ thợ bạc quen gần nhà sửa lại, thì anh này cho biết bộ trang sức của tôi tuổi vàng chỉ là 9k-375 (37,5% vàng), khác với vàng 14k (58,5% vàng). Tôi rất ngạc nhiên và bất bình tính ra tiệm cũ hỏi chuyện, nhưng anh thợ bạc nói đó cũng là chuyện bình thường, miễn sau 10 năm họ vẫn còn hoạt động và chấp nhận thu theo quy định cho tôi”.
Người tiêu dùng có thể bất bình và ngạc nhiên, nhưng đó lại là chuyện bình thường, xem như quy ước ngầm được chấp nhận nếu tiệm chịu trách nhiệm thu đổi như đã hứa.
Giá trị của sản phẩm, giá trị trao đổi, trên hết là giá trị của niềm tin! Nếu tiệm vàng đã bán cho bạn món hàng, họ có lời, thì khi thu lại họ phải chịu trách nhiệm về phần lợi nhuận đã được thu và sử dụng sinh lợi trong thời gian đó.
Và vàng cứ thể được trao đổi qua lại trong xã hội chúng ta trong bao nhiêu năm, cũng là lý do mỗi tiệm thường chỉ thu lại món họ đã bán ra, khi mọi người đi bán nơi khác thì giá thấp hơn nhiều, và nơi nào có chế độ tốt cho khách hàng sẽ kinh doanh thành công.
Đành rằng nếu không biết thì thôi, chứ biết thì ai cũng sẽ thấy khó chịu khi không có sự minh bạch rõ ràng. Vậy nên, chỉ có một cách để biết tuổi vàng chính xác, đó là phương pháp quang phổ vàng, giúp xác định từng thành phần kim loại trong đó, mỗi loại bao nhiêu phần trăm.
Quang phổ vàng đã có từ lâu, nhưng không phổ biến và tiện dụng, người tiêu dùng cũng không có nhiều thời gian để đi quang phổ món trang sức họ có, mà quang phổ chỉ có giá trị khi chúng ta mua-bán đúng với giá trị thực của vàng nguyên liệu.
Chị Ban Mai, người kinh doanh trang sức kim cương trực tuyến cho hay, mặt hàng chính của chị là trang sức đính kim cương, mỗi lô hàng xuất xứ nước ngoài về chị đều đi quang phổ để xác định tuổi vàng có đúng hay không. Và hầu hết những sản phẩm nhập ngoại từ châu Âu, Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ... thì chị thấy vàng đều đúng tuổi đóng trên triện.
Anh Cường Khải, thợ kim hoàn lâu năm và cũng là chủ một tiệm vàng ở quận 12, cho rằng, thời trước, ở Việt Nam, vàng đóng triện 14k mà thật ra cỡ 9k, hay đóng 750 (75% vàng), mà thật ra chỉ có 680 (68%) vàng cũng không phải là ít, vì lúc đó quang phổ chưa rộng rãi. Bây giờ thì mọi việc đã dần dần khác hơn, nhưng nói chung, trang sức vàng khi trao đổi cũng dựa nhiều vào uy tín của tiệm, người tiêu dùng nên hiểu rõ để chọn cho mình nơi tin tưởng nhất.
Chợt liên tưởng! Từ khi công nghệ xét nghiệm ADN đi vào vận hành và ứng dụng dễ dàng, rộng rãi trong cuộc sống, thì một số nhà ngoại cảm tên tuổi đã biến mất, cùng với đó là những kết quả xét nghiệm khác với nhận định cảm tính nhiều năm trước đó. Và quang phổ vàng hay kiểm định cũng vậy, nó như một phần mà khoa học mang đến sự minh bạch cho một dạng kim loại có giá trị trên hành tinh này.
Mai Thy
