(SGTTO) – Không hùng vĩ như ruộng bậc thang ở Tây Bắc, nhưng ruộng bậc thang ở Măng Ri (huyện Tu Mơ Rông, Kon Tum) vẫn mang tới một vẻ đẹp cao nguyên khiến nhiều người mê đắm.
Măng Ri thường được mệnh danh xứ sương mù ở phía bắc Tây Nguyên bởi khí hậu nơi đây quanh năm mát mẻ. Măng Ri không chỉ được biết đến là vùng căn cứ cách mạng của Kon Tum trong suốt 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ mà ngày nay còn là nơi trồng nhiều loại dược liệu và là “vựa lúa” của vùng đất dưới chân núi Ngọc Linh.
Ruộng bậc thang vắt ngang sườn đồi
Mùa này đang là mùa vàng ở Măng Ri. Nếu có dịp đến vào những ngày này, bạn sẽ được ngắm hình ảnh các sơn nữ gặt những bông lúa chín vàng bên ruộng bậc thang uốn lượn, giữa mênh mông núi rừng.
Măng Ri hiện thời tiết đang chuẩn bị giao mùa, và cũng là mùa thu hoạch lúa của bà con Xê Đăng. Nếu lạc bước vào đây, chắc chắn nhiều người sẽ bị mê đắm trước vẻ đẹp của ruộng bậc thang nằm vắt ngang các sườn đồi. Thời tiết lạnh, nắng hanh vàng trên những cánh đồng làm rực lên sắc vàng, những thửa ruộng bậc thang thay lớp áo xanh non bằng màu vàng óng ả, làm nên bức tranh thiên nhiên ấn tượng.
Xã Măng Ri có 6 thôn, làng với gần 100% dân số là đồng bào dân tộc Xơ Đăng. Người Xơ Đăng ở Măng Ri biết làm ruộng bậc thang từ xa xưa để tận dụng nguồn nước mạch từ núi chảy ra. Chính vì vậy, bà con đã lo được nguồn lương thực tại chỗ phục vụ đời sống.
Các gia đình ở đây đều không phải lo cái đói mùa giáp hạt. Những ruộng bậc thang được người đồng bào dân tộc Xê Đăng trồng sau khi vạt đất theo khu vực sườn đồi, để mở rộng vùng canh tác, thâm canh lúa nước. Nhìn từ trên cao, những lối đi nhỏ nằm đối xứng hai bên ruộng bậc thang nổi bật như những đường gân của chiếc lá.
Ruộng lúa ở thung lũng Măng Ri có nhiều khác biệt với ruộng lúa Tây Bắc như kết cấu địa hình ở Tây Nguyên thoai thoải hơn, bằng phẳng, những tầng lúa ở Măng Ri có đủ những đường cong khác nhau, tùy thuộc vào địa hình. Từ trên cao nhìn xuống, những thửa ruộng bậc thang ở lưng chừng đồi, đan xen giữa đó là những ngôi làng với mái nhà rông cao vút đẹp tựa như một bức tranh.
Ông Y Cương Niê, người dân buôn Húk B, cho biết: “Ở đây bà con mỗi năm thường làm 2 vụ lúa nước trên ruộng bậc thang. Buôn tôi thường tập trung cấy lúa ngay khi mùa mưa bắt đầu, lúc các con suối đã có nước dẫn về ruộng”.
Ruộng bậc thang ở các địa phương trên Tây Nguyên bắt đầu hình thành cách đây hơn 20 năm, do bà con dân tộc Mông, Tày, Nùng di cư từ các tỉnh miền núi phía Bắc vào khai hoang, cải tạo những quả đồi dốc thành những thửa ruộng bậc thang đẹp mắt, mở rộng diện tích sản xuất lúa nước. Dần dần, các dân tộc bản địa học hỏi, cải tạo đất đồi thành ruộng bậc thang ngày càng nhiều.
Khoảnh khắc đẹp khi hoàng hôn dần buông
Nhưng có lẽ khoảnh khắc đẹp nhất ở Măng Ri là những bông lúa trĩu nặng xếp lớp trên chân ruộng bậc thang vàng lên dưới nắng chiều, hòa trong cảnh sắc thiên nhiên dưới chân núi Ngọc Linh, rồi hoàng hôn dần buông phủ xuống từng mái nhà lúc khói bếp bắt đầu bay lên.
Ở nơi đầu nguồn con suối Đăk Psi thuộc Măng Ri là khu căn cứ cách mạng của Tỉnh ủy Kon Tum trong những năm kháng chiến. Cuộc sống đồng bào Xơ Đăng ở chiến khu xưa đã từng có một thời gian vô cùng khó khăn khi giao thông cách trở, địa hình xa cách. Nhưng giờ đây đã có nhiều thay da đổi thịt.
Ông Nguyễn Bá Thành, Chủ tịch xã Măng Ri, huyện Tu Mơ Rông, cho biết: “Bà con Măng Ri đã biết làm ruộng bậc thang từ xa xưa để tận dụng nguồn nước mạch từ núi chảy ra canh tác lúa 2 vụ. Đây cũng được xem là vựa lúa lớn nhất ở huyện Tu Mơ Rông”.
Đặc biệt, trong thung lũng Măng Ri có ngôi làng Pu Tá, đang được chính quyền địa phương huyện Tu Mơ Rông xây dựng để trở thành điểm du lịch cộng đồng, bởi ngôi làng vẫn giữ được nguyên nét mộc mạc, nguyên sơ mang đặc trưng kiến trúc cổ của người Xơ Đăng.
Với sự cởi mở, hồn hậu của bà con nơi đây, du khách có thể hòa mình vào những lễ hội, những điệu múa xoang, những giai điệu dân ca… theo phong tục truyền thống của người dân Xơ Đăng. Và theo định hướng của huyện, thời gian tới sẽ tập trung phát triển Măng Ri theo 2 hướng du lịch và cây cà phê xứ lạnh, cây dược liệu.
Già làng A Nít – năm nay đã bước qua tuổi 70 tuổi, là người làng Long Láy, nguyên bí thư xã Măng Ri – cho biết buôn làng ở đây cũng trồng lúa mỗi năm hai vụ mùa. Hầu như nhà nào cũng trồng lúa ăn quanh năm. Mùa này đang là mùa thu hoạch, mùa ấm no đang về trên những rẻo cao Tây Nguyên để chuẩn bị cho một cái tết ấm áp đủ đầy.
Bài và ảnh: Đinh Dũng – Minh Ngọc
