(SGTT) – Những ai lần đầu tiên đến San Francisco vào những ngày này ắt sẽ kinh ngạc khi thấy hàng trăm chiếc xe taxi chạy khắp đường phố nhưng chỗ tài xế thường ngồi nay bỏ trống, vô lăng không ai điều khiển vẫn xoay đều để rẽ phải, quẹo trái! Không biết du khách có dám phó mạng cho taxi không người lái này không, nhưng loại taxi này đang hứa hẹn nhanh chóng mở rộng sang các thành phố khác.
Vào ngày 10-8-2023, California đã chính thức cấp phép cho hãng Waymo, một công ty con của tập đoàn Alphabet và hãng Cruise của tập đoàn GM, được vận hành các xe taxi không người lái, thu phí hành khách như các xe taxi truyền thống. Các hãng này cộng với Zoox của tập đoàn Amazon đang có kế hoạch mở rộng đội xe taxi không người lái, hoàn toàn tự động ra khắp nước Mỹ, trước tiên tại Austin, Texas, Los Angeles, Miami và thành phố New York.
Xe tự lái đã được thử nghiệm từ lâu nhưng luôn có một người ngồi sẵn ở ghế tài xế để can thiệp khi cần. Nay taxi hoàn toàn không có người lái đang làm dư luận chia rẽ trước viễn cảnh như trong phim khoa học giả tưởng này.
Ba phóng viên của tờ New York Times đã thử gọi xe taxi không người lái để trải nghiệm và có bài tường thuật chi tiết. Cách gọi xe thông qua ứng dụng trên điện thoại di động cũng giống như gọi Uber hay Grab.
Khách nhập địa chỉ muốn đến và ứng dụng sẽ đưa ra thời gian chờ xe ước tính. Nếu khách đồng ý, Waymo sẽ điều một xe trong đội xe gồm 250 chiếc Jaguar, mỗi chiếc trị giá khoảng 200.000 đô la Mỹ đến đón. Chờ khoảng 10 phút, khi xe đến, khách không thể thò tay mở cửa xe như bình thường được; họ phải bấm nút “Mở khóa” trên ứng dụng để bảo đảm đón đúng người.
Ngoài cảm giác lạ lẫm ban đầu khi vào chiếc xe không có tài xế, vô lăng tự quay như có người vô hình đang điều khiển, các phóng viên cho biết việc đi xe cũng bình thường như khi đi xe taxi truyền thống. Xe biết nhường đường cho người đi bộ băng qua đường, biết tránh qua một bên cho xe ưu tiên, không bao giờ chạy quá tốc độ tối đa cho phép, bật đèn xi nhan sớm khi chuyển làn.
Một xe phát hiện phía trước có tai nạn, cảnh sát giao thông đang lập biên bản, nên chuyển qua một con đường khác rồi quay về lộ trình cũ. Khách có thể mở nhạc trên màn hình cảm ứng ở hàng ghế sau. Giá cước của ba người thay đổi từ 18-21 đô la, cũng tương đương khi đi bằng Uber cho các quãng đường tương tự.
Không biết đến bao giờ Waymo mới thu hồi được vốn đầu tư đã bỏ ra, theo ước tính lên đến hàng tỉ đô la qua nhiều năm thử nghiệm xe không người lái. Ngoài sự tò mò ban đầu, có lẽ vẫn sẽ có một tỷ lệ lớn khách đi xe không muốn giao phó tính mạng mình cho máy móc, sẽ khó lòng an tâm lên xe không người điều khiển.
Hiện nay cư dân San Francisco vẫn phản đối việc thành phố cho phép taxi không người lái hoạt động. Mới tuần trước, một chiếc của hãng Cruise tông phải xe cứu hỏa, một chiếc khác bị mắc kẹt khi chạy vào chỗ vừa đổ bê tông. Họ phản đối vì cho rằng xe không người lái là một hiểm họa tiềm ẩn hay ít ra cũng gây trở ngại giao thông mỗi khi chúng gặp tình huống chưa lường trước.
Cũng tuần trước, khi một lễ hội diễn ra, người dân tuần hành dưới đường phố thì hàng loạt xe tự lái tự động dừng lại ngay trên đường phố vì không hiểu chuyện gì đang xảy ra. Xe cũng tự động dừng khi gặp chướng ngại vật như ống nước chữa cháy hay gặp ngày có sương mù. Các nhà hoạt động từng dùng cọc giao thông hình nón đặt ngay trước mũi xe tự lái để chúng dừng lại bất động.
Bên dưới bài viết của các phóng viên New York Times, độc giả tự hỏi mục đích của xe taxi tự lái là gì; không lẽ cướp đi công ăn việc làm của tài xế để làm giàu cho một số ít người khác. Nhưng cũng có người cho rằng xe tự lái an toàn hơn xe do con người điều khiển, chúng luôn tuân thủ luật giao thông, không say xỉn, không nổi nóng, phóng bạt mạng.
Cuộc tranh cãi dường như không thể chấm dứt nhưng xe không người lái sẽ sớm lan từ taxi sang loại xe giao hàng tạo viễn cảnh thất nghiệp cho đội quân đang bám vô lăng hiện nay.
Nguyễn Vũ
