THÙY DUNG –
Hiện tại vẫn chưa có mối liên hệ “chắc chắn” nào giữa vi rút Zika và dị tật đầu nhỏ ở trẻ em. Song, Bộ Y tế khuyến cáo, cho tới khi có bằng chứng xác thực về mối liên hệ này thì phụ nữ mang thai vẫn phải có những biện pháp chủ động phòng tránh.
Không nguy hiểm với người bình thường
Theo Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, vi rút Zika có nguy cơ cao đối với phụ nữ mang thai nhưng với người bình thường, biểu hiện của nó thường nhẹ, với các triệu chứng xuất hiện một vài ngày sau khi người đó bị đốt bởi muỗi nhiễm bệnh. Hầu hết những người bị nhiễm vi rút Zika sẽ bị sốt nhẹ và phát ban. Những người khác cũng có thể viêm kết mạc, đau khớp và cảm thấy mệt mỏi. Các triệu chứng thường hết trong khoảng từ 2 đến 7 ngày.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), từ trước năm 2007 không có một vụ dịch vi rút Zika lớn nào được ghi nhận nên hiểu biết về các biến chứng của bệnh này là rất hạn chế. Song, các cơ quan y tế hiện đang điều tra mối liên quan tiềm năng giữa vi rút Zika ở phụ nữ mang thai và dị tật đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh của họ.
Dị tật đầu nhỏ là một tình trạng hiếm gặp khi một trẻ sơ sinh có đầu nhỏ bất thường. Điều này là do sự phát triển não không bình thường của trẻ từ khi còn trong bụng mẹ hoặc trong giai đoạn sơ sinh. Ngoài ra, tật đầu nhỏ có thể do ảnh hưởng của một loạt các yếu tố môi trường và di truyền như hội chứng Downs; sử dụng hay tiếp xúc với ma túy, rượu hoặc các chất độc khác trong tử cung; và nhiễm rubella trong khi mang thai. Trẻ sơ sinh và trẻ em bị tật đầu nhỏ thường gặp phải những khó khăn với sự phát triển não bộ khi chúng lớn lên.
Nhưng mối liên hệ giữa dị tật đầu nhỏ và vi rút Zika vẫn còn “chưa chắc chắn” khi gần đây có những nghiên cứu của nhà khoa học chỉ ra rằng, dị tật đầu nhỏ ở Brazil là do sử dụng hóa chất diệt muỗi có tên pyriproxyfen.
Đại diện của WHO cho rằng: “Cho đến khi chúng ta có thể hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa Zika và dị tật đầu nhỏ thì những phụ nữ đang mang thai hoặc dự định có thai cần hết sức lưu ý bảo vệ mình khỏi bị muỗi đốt”.
Theo Cục Y tế dự phòng, các triệu chứng của bệnh vi rút Zika có thể được điều trị bằng thuốc hạ sốt và giảm đau thông thường, nghỉ ngơi và uống nhiều nước. Nếu triệu chứng xấu đi, mọi người nên tìm tư vấn y tế. Cục Y tế dự phòng cho biết hiện tại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu hay vắc-xin cho bệnh này.
Do đó, việc bảo vệ tốt nhất đối với vi rút Zika vẫn là tránh bị muỗi đốt. Cách này cũng sẽ bảo vệ con người khỏi các bệnh khác do muỗi truyền qua. Điều này có thể được thực hiện bằng cách sử dụng thuốc chống côn trùng; mặc quần áo (tốt hơn là màu sáng) che càng kín cơ thể càng tốt; sử dụng các rào cản vật chất như lưới chống muỗi, đóng kín cửa ra vào và cửa sổ; ngủ màn. Ngoài ra, cần đổ hết nước, làm sạch hoặc đậy kín các thùng chứa nước như xô, chậu hoa hoặc lốp xe cũ, để loại bỏ những nơi muỗi có thể sinh sản.
Tăng cường kiểm soát cửa khẩu
Theo Phó cục trưởng Cục Y tế dự phòng Đặng Quang Tấn, tính đến ngày 16-2 đã có 44 quốc gia và vùng lãnh thổ thông báo các trường hợp nhiễm vi rút Zika, trong đó đã ghi nhận ba trường hợp tử vong tại Venezuela và hai trường hợp tử vong tại Brazil. Ngay cả Thái Lan, nước láng giềng của Việt Nam cũng đã ghi nhận hai trường hợp nhiễm vi rút này.
Đối với Việt Nam, Bộ Y tế đã triển khai các hoạt động giám sát, chẩn đoán và điều trị cũng như kế hoạch ứng phó trong trường hợp vi rút Zika xâm nhập Việt Nam. Về mặt giám sát, Bộ Y tế đã thực hiện giám sát tại cửa khẩu, giám sát tại cộng đồng.
Viện Pasteur TPHCM đã lấy mẫu tại 8 điểm giám sát trọng điểm ở khu vực phía Nam và dự định xét nghiệm 1.200 mẫu nhằm phát hiện liệu có vi rút trong cộng đồng hay không.
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long khẳng định Bộ Y tế sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành, các tổ chức y tế quốc tế tại Việt Nam, thường xuyên cập nhật thông tin dịch bệnh, giám sát cửa khẩu để phát hiện sớm trường hợp nhiễm bệnh, tăng cường các hoạt động đáp ứng phòng chống dịch, sẵn sàng tiếp nhận bệnh nhân, xét nghiệm, chẩn đoán và điều tra dịch tễ ca bệnh, chuẩn bị đủ sinh phẩm, vật tư y tế cho các bệnh viện,…
Theo Bộ Y tế, bệnh do vi rút Zika đang có xu hướng lây lan nhanh ở nhiều quốc gia trên thế giới và có nguy cơ xâm nhập vào nước ta. Hầu hết triệu chứng của bệnh do vi rút Zika là nhẹ; tuy nhiên có thể có sự liên quan giữa các trường hợp nhiễm vi rút Zika và sự gia tăng bất thường các trường hợp mắc chứng đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh.
Để chủ động phòng chống bệnh do vi rút Zika và những tác động có thể của vi rút Zika đối với thai nhi, Bộ Y tế khuyến cáo phụ nữ có thai hoặc dự định có thai trong thời gian tới không đến các quốc gia đang có dịch bệnh do vi rút Zika khi không cần thiết. Nếu phải đến các khu vực có dịch do vi rút Zika cần phải được tư vấn y tế để có thông tin đầy đủ về các biện pháp phòng chống lây nhiễm vi rút Zika.
Sau khi về từ các khu vực có dịch do vi rút Zika, phụ nữ cần đến các cơ sở y tế để được tư vấn, xét nghiệm để phát hiện sớm yếu tố lây nhiễm, chủ động áp dụng biện pháp chống muỗi đốt và tham gia các hoạt động diệt muỗi và bọ gậy (lăng quăng) tại cộng đồng.
