HOÀNG XUÂN PHƯƠNG –
Lần đầu tiên, Cơ quan Quản lý thuốc và thực phẩm Mỹ (FDA) chấp nhận cho đưa vào Mỹ loại cá hồi biến đổi gen AquAdvantage Salmon với ghi nhận đó là loại thực phẩm an toàn và không buộc phải ghi nhãn biến đổi gen.
Điều này làm dấy lên những phản đối từ phía các công ty phân phối truyền thống loại cá nuôi và cá đánh bắt tự nhiên và cả lo ngại từ phía những người tiêu dùng Mỹ. Được biết, đây cũng là lần đầu tiên FDA cấp phép cho một động vật biến đổi gen làm thực phẩm.
Cá hồi, loại thực phẩm ưa chuộng nay đã có loài biến đổi gen.
Tiến sĩ Bernadette Dunham, Giám đốc Trung tâm thuốc thú y tại FDA, cho biết cơ quan này đã phân tích cẩn thận và đánh giá các dữ liệu cùng những thông tin cung cấp bởi Công ty AquaBounty Technologies về loại cá AquAdvantage Salmon và thấy loại cá này đạt yêu cầu để được công nhận là một thực phẩm an toàn, cả về mặt dinh dưỡng. AquaBounty Technologies có trụ sở tại Massachusetts, Mỹ, nhưng các trại nuôi loại cá biến đổi gen này lại thiết lập ở Canada và Panama, đặt dưới sự giám sát của chính phủ sở tại cùng FDA từ nhiều năm nay nhằm tránh việc trứng và cá có thể thoát ra môi trường tự nhiên.
Theo luật của liên bang Mỹ về thực phẩm, dược phẩm và mỹ phẩm thì FDA chỉ yêu cầu ghi bổ sung “biến đổi gen” (GM) trên nhãn đối với các sản phẩm có thành phần khác biệt. Trong trường hợp này, FDA không thấy có gì khác biệt giữa loại cá hồi biến đổi gen AquAdvantage Salmon với các loại cá hồi nuôi hay cá hồi đánh bắt tự nhiên, vì vậy việc ghi nhãn bổ sung không bắt buộc mà do tự nguyện ghi hay không ghi của các công ty phân phối. FDA cũng dành thời gian 60 ngày, kể từ 23-11 vừa qua, để tham khảo ý kiến công chúng về cách thức ghi nhãn cho các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật hay động vật biến đổi gen.
AquaBounty cho biết thời gian cần thiết để nuôi loại cá hồi biến đổi gen này chỉ bằng một nửa so với cá hồi nuôi thông thường, và trong hai năm nữa, loại thực phẩm này sẽ sẵn sàng trên bàn ăn. Công ty công nghệ sinh học này cũng cho biết về căn bản, AquAdvantage Salmon là loại cá hồi Đại Tây Dương được bổ sung một gen từ loài cá hồi Thái Bình Dương nhằm gia tăng tốc độ phát triển và một gen khác từ loại cá nheo biển nhằm thúc đẩy sự tăng trưởng suốt năm, không theo từng mùa như đối với loài cá hồi tự nhiên. Thông tin về việc FDA cấp phép tiêu thụ cá hồi biến đổi gen đã làm cho cổ phiếu của Intrexon, công ty mẹ của AquaBounty tăng thêm 7,3%. Trước đó, công ty đã phải làm việc với FDA suốt năm năm liền.
Trước nay, nhiều nhóm xã hội đã bày tỏ quan ngại về việc thực phẩm biến đổi gen có thể tạo nên những nguy cơ cho môi trường cùng sức khỏe cộng đồng, trong khi nhiều nhà phân phối cho biết họ sẽ không nhận loại cá hồi này. Nhóm môi trường Friends of the Earth (Những người bạn Trái đất) cho biết khoảng 60 nhà phân phối đã có chính sách “không biến đổi gen” đối với hải sản, trong đó có các công ty lớn như Whole Foods, Trader Joe’s, Sprouts, Safeway, Target và Kroger, nhưng trong đó không có tên những công ty lớn khác như Wal-mart hay Costco. Nhóm môi trường này cũng cho biết hiện có khoảng 35 loài cá đang được biến đổi gen, cùng với các giống gà, heo và bò. Nên việc FDA cấp phép tiêu thụ cho cá hồi biến đổi gen sẽ tạo tiền lệ về sau.
Vào năm 2014, Công ty Pew Research đã mở một cuộc thăm dò dân chúng, theo đó có tới 57% người lớn tại Mỹ nghĩ rằng thực phẩm biến đổi gen không an toàn, chỉ có 37% cho rằng an toàn. Nhưng kết quả này lại ngược với cuộc điều tra mở rộng của Hiệp hội Vì tiến bộ khoa học Mỹ, theo đó có tới 88% cho rằng thực phẩm biến đổi gen an toàn, chỉ có 11% cho rằng không an toàn. Giáo sư di truyền học William Muir tại Đại học Purdue, Mỹ, một trong 80 nhà khoa học gửi thư cho Tổng thống Mỹ Obama nhằm ủng hộ quyết định của FDA đã nói rằng không có bất kỳ bằng chứng nào về việc cá hồi biến đổi gen tác hại đến sức khỏe con người và môi trường. Giáo sư Muir cũng cho rằng việc đánh bắt quá mức cá hồi thiên nhiên như hiện nay là không bền vững.
Về phần mình, Giám đốc điều hành AquaBounty, ông Ronald Stotish, cho rằng công ty chấp nhận sự phán quyết của FDA và luôn đặt các cơ sở sản xuất dưới sự giám sát của cơ quan này. Ông cho rằng: “Việc thay đổi trong cách cung cấp các thực phẩm trong lành và nhiều dinh dưỡng cho người tiêu dùng thể hiện trách nhiệm đối với môi trường, hạn chế gây thêm tổn hại cho đại dương và hệ sinh thái biển”. Được biết tất cả những sản phẩm cá hồi biến đổi gen AquAdvantage Salmon đưa vào thị trường đều là những con cái không có khả năng sinh đẻ nhằm tránh việc lai tạp với cá hồi tự nhiên.
