Với đặc thù sông rạch chằng chịt, đồng ruộng mênh mông, văn hoá ẩm thực của Vĩnh Long có nhiều nét đặc sắc và nhiều món ăn ngon, được chế biến từ các sản vật tự nhiên như cua, cá, ốc, tôm, tép. Điều này có sự góp phần của dòng sông Cổ Chiên chảy trải dài theo địa phận tỉnh Vĩnh Long.
Cá lăng nấu ngót: Món này rất dễ làm. Trước tiên, mua cá lăng nghệ một con chừng 500 g tươi về rửa sạch, cắt ra làm ba khúc (đầu, bụng, đuôi) để ráo, sau đó ướp với một muỗng cà phê muối, một ít tiêu, để khoảng 20 phút cho cá thấm. Tiếp theo, rửa sạch và cắt khúc cần tây, hành lá và thái quả cà chua thành nhiều miếng nhỏ. Sau khi đã chuẩn bị xong các nguyên liệu, bắc nồi lên bếp cho nóng, đổ dầu vào và phi hành củ cho thơm trước khi đổ nước lạnh vào nồi tùy theo lượng người ăn. Khi nước sôi, bỏ cá vào và nêm nếm gia vị gồm nước mắm, muối, bột ngọt. Khi cá chín và nước sôi lại lần nữa thì cho cà chua, cần tây vào rồi nhắc nồi xuống. Cho hành lá và khi ăn vắt chanh cho đủ gia vị. Vị chua của chanh, vị ngọt của cá hòa cùng các loại gia vị nêm nếm khác sẽ đem lại cho người ăn cảm giác ngon miệng. Món này có thể ăn kèm với dưa leo, rau sống hoặc ngó sen, dưa bồn bồn, bông súng bóp dấm để chấm. Món này ăn nóng với cơm hoặc bún rất ngon. Cá lăng nghệ hiện nay có bán ở các chợ miền Tây với giá khoảng 50.000/kg.
Tôm lóng nấu bông so đũa: Rửa sạch và cắt phần đầu râu của 1/2 ký tôm lóng tươi sống rồi để trong rổ cho ráo. Sau đó, bắc nồi nước lên bếp và khi nước sôi dịu thì cho sả bằm phi nhẹ, ớt xắt lát, đường, bột ngọt, ít nước mắm ngon vào. Kế đến, lần lượt bỏ cà, khóm (thơm), me vào nồi nước. Nếu có con mẻ tán nhuyễn làm chất chua thì rất tuyệt.
Thành phần tạo vị khác lạ cho món ăn này chủ yếu là bông so đũa trắng, chừng nửa ký bông búp. Khi nước bắt đầu sôi thì cho tôm lóng vào trước cho đến khi tôm ngả sang màu đỏ hồng thì cho nhanh bông so đũa vào và bắc nồi canh xuống. Nêm canh bằng rau ngò om là đúng điệu nhất, bởi loại rau này có mùi thơm rất dân dã.
Món canh này ăn nóng với cơm, bún. Gắp một con tôm lóng chấm với nước mắm ngon hoặc muối ớt đỏ, bạn sẽ cảm nhận được hương vị thơm ngon thấm đượm cả vị giác. Tôm lóng thường có nhiều vào thời điểm từ cận tết đến lúc sa mưa.
Tôm càng xanh nướng: Tôm càng xanh có khá nhiều trong sông rạch nội địa cũng như cặp ven bờ sông Tiền, sông Hậu. Người dân thường chất chà ở những “búng” hoặc những nơi có dòng nước chảy mạnh để bắt tôm càng xanh, hoặc chài để bắt chúng.
Nướng tôm càng xanh cũng đơn giản. Đặt vỉ tôm lên than đước đỏ hồng và trở đều cho đến khi vỏ tôm đỏ au rồi cháy xem xém là tôm đã chín. Chuẩn bị muối tiêu chanh hoặc muối ớt, rau sống gồm diếp cá, húng nhủi, tía tô, húng chanh… Gỡ bỏ đầu, lột vỏ, chấm thịt tôm với muối tiêu chanh, ăn với bún, rau sống hoặc ăn không, nhậu với rượu đế ngon hoặc uống với bia.
Tôm càng xanh thường có nhiều vào thời điểm cận tết và ra giêng kéo dài đến sa mưa. Tôm càng xanh có giá khoảng 300.000đ/kg tôm ngon. Giá của tôm loại 2 thường chỉ từ 150.000-200.000 đồng/kg; tôm nhỏ dạng tép lóng là 120.000 đồng/ký.
Vĩnh Long còn nhiều loại cá ngon nổi tiếng như cá cháy, cá lẹp, cá phèn, cá lưỡi trâu, cá linh, cá bông lau…
Mai Lý
