DS. Lê Kim Phụng,
Nguyên giảng viên Đại học Y dược TPHCM –
Parabens, hóa chất bảo quản nhân tạo, được các nhà sản xuất thêm vào trong một loạt các sản phẩm làm đẹp như mỹ phẩm, sữa và kem dưỡng ẩm, dầu gội đầu, kem cạo râu và các sản phẩm dùng cho da. Parabens là hóa chất bảo quản rất hiệu quả chống lại các vi sinh vật trong một thời gian dài. Có rất nhiều loại parabens, như methyl, propyl và butylparaben là những chất được sử dụng nhiều trong các sản phẩm làm đẹp. Tuy nhiên trong những năm gần đây, parabens đã tạo mối nghi ngại cho người tiêu dùng vì những tác dụng phụ ảnh hưởng nghiêm trọng lên sức khỏe người dùng.
Ảnh hưởng trên hệ nội tiết
Theo Cosmeticsinfo.org, các dữ liệu chỉ ra rằng ở các dạng gồm methyl, propyl và butyl thì parabens đều có tác động can thiệp vào hệ thống nội tiết. Cụ thể, parabens chính là thủ phạm phá vỡ các nội tiết tố được lưu trữ trong các mô cơ thể, gây trở ngại cho hoạt động của các tuyến nội tiết trong việc sản xuất hormone. Hơn nữa, các hóa chất bảo quản này còn có liên quan đến trẻ sơ sinh và trẻ em, nó gây rối loạn sự phát triển, rối loạn chức năng hệ miễn dịch, rối loạn trí nhớ và khả năng sinh sản sau này. Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa kỳ (FDA) cho rằng một số đánh giá được thực hiện bởi các Cosmetic cho thấy parabens là an toàn và không có tác dụng phụ trong các loại mỹ phẩm làm thơm, làm đẹp khi nồng độ không quá 25%. Đó là cảnh báo cho chúng ta khi mua bất kỳ sản phẩm nào cũng cần phải đọc kỹ hàm lượng của chúng trong công thức pha chế.
Gây lão hóa sớm
Trớ trêu thay, trong khi đa phần các sản phẩm thương mại có chứa parabens là sản phẩm làm đẹp được cho là sẽ tăng cường bảo vệ da, chẳng hạn như các loại kem dưỡng ẩm, các nghiên cứu đã tìm thấy chính nó lại đẩy nhanh quá trình lão hóa da. Theo báo cáo của live-naturally.co.uk, các nhà nghiên cứu từ Kyoto Prefectural University of Medicine Nhật Bản phát hiện ra rằng các loại methyl của parabens làm tăng độ nhạy cảm của da với tác hại từ ánh nắng mặt trời, đó là, khi tiếp xúc với tia cực tím, tế bào da chết với một tốc độ nhanh hơn nhiều so với bình thường. Vì vậy, nên đọc kỹ các thành phần để kiểm tra methyl của parabens trước khi mua sản phẩm làm đẹp cho da.
Gây hiệu ứng “giả” estrogen
Trong năm 2004, theo kết quả một nghiên cứu đăng trên Applied Toxicology Journal cho thấy rằng parabens có thể là “thủ phạm” gây ra sự phát triển của một số loại ung thư vú. Cụ thể, parabens có tác động giống như estrogen, có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư vú phụ nữ. Các nhà nghiên cứu đã tiến hành thử nghiệm trên 20 mẫu khác nhau của các khối u vú ở người, trong đó tiết lộ parabens đều hiện diện trong mỗi mẫu. Nghiên cứu này lần đầu tiên cho thấy sự thấm của các chất từ lớp da bên ngoài trong quá trình con người sử dụng để bôi trên da. Ngoài ra, một thực tế cho thấy rằng parabens bắt chước estrogen tự nhiên nên chúng có thể kích hoạt và thúc đẩy sự phát triển của các khối u vú.
Ảnh hưởng trên chức năng sinh sản ở nam giới
Ngoài tác dụng giống như estrogen của parabens trên phụ nữ, parabens còn liên kết và can thiệp bất lợi đến hệ thống duy trì giống nòi ở nam giới. Theo live-naturally.co.uk, những phát hiện từ nhiều nghiên cứu đã báo cáo rằng ở những người đàn ông sử dụng thường xuyên các sản phẩm làm thơm, khử mùi, kem dưỡng da, kem cạo râu, xà bông thơm… sẽ có số lượng tinh trùng thấp cũng như giảm mức độ testosterone, từ đó dẫn đến nguy cơ khó có thể sinh con.
Hiện nay các nhà khoa học nghi ngờ rằng hóa chất như parabens có thể can thiệp với các hormone của cơ thể, đặc biệt là hormone sinh sản như estrogen và testosterone. Những rủi ro sức khỏe bao gồm các bệnh mãn tính, ung thư và một loạt các rối loạn về sinh sản.
Độc tố trong máu
Trong các nghiên cứu trên động vật, một số parabens tác động chống lại hormone nam và phá vỡ sự phát triển của cơ quan sinh dục nam và nữ. Nó gây ra các hiệu ứng khác nhau như giảm số lượng tinh trùng, viêm màng dạ con và kháng insulin. Ngoài ra, theo các kết quả nghiên cứu giám sát y học của Mỹ thì parabens đều hiện diện trong nước tiểu của gần như tất cả mọi người được kiểm tra đã từng sử dụng các sản phẩm được cho là có parabens, như vậy nó đã vào máu.
Các nhà khoa học hiện vẫn tiếp tục nghiên cứu ảnh hưởng của những rối loạn nội tiết có liên kết đến việc bị sẩy thai, sinh non, dị tật bẩm sinh, tinh trùng bị suy giảm, bệnh béo phì, bệnh chuyển hóa, giảm mật độ xương và ung thư vú. Nhưng kết luận là tiếp xúc nhiều đến mức nào thì có thể dẫn đến những nguy cơ sức khỏe như trên thì chưa được trả lời thỏa đáng. Như vậy khi mua các sản phẩm làm đẹp, thật khó khăn để xác định nguy cơ tiềm ẩn trong phấn trang điểm, kem cạo râu và kem chống nắng. Nếu nhãn của sản phẩm nói “parabens-free” thì rõ ràng, nhưng nếu không ghi thì không có cách nào để đảm bảo, vì vậy mà một giáo sư về khoa học sức khỏe của Đại học Michigan của Mỹ đã nói rằng: “Nó có thể ghi dưới cái tên mơ hồ như nước hoa, mà mùi thơm có thể bao gồm hàng chục, hàng trăm hóa chất”.
Một nghiên cứu gần đây tiến hành phỏng vấn trên 177 phụ nữ mang thai có sử dụng các sản phẩm chăm sóc cá nhân và phân tích nước tiểu của họ cho thấy bằng chứng về parabens. Số lượng sản phẩm một người phụ nữ sử dụng tương quan với lượng hóa chất được tìm thấy trong nước tiểu của mình. Trong tất cả các sản phẩm được sử dụng, các loại kem, mỹ phẩm, gel tóc và nước hoa là được dùng nhiều nhất.
Một nghiên cứu tương tự của 337 phụ nữ sau khi sinh được tìm thấy trong nước tiểu gấp ba lần hàm lượng parabens cho phép, đặc biệt ở những phụ nữ sử dụng nước hoa. Thuốc nhuộm tóc, sơn móng tay và sử dụng chất khử mùi cũng được xác định là nguyên nhân.
Vì vậy, để tránh những hóa chất hoàn toàn độc hại này, chúng ta nên làm gì? Có nhà khoa học thì khuyên chọn dùng các sản phẩm “parabens-free”, còn có người thì khuyến cáo không nên sử dụng sản phẩm có mùi thơm, vì chỉ có điều đó mới có thể thoát được các hóa chất độc hại.
