(SGTT) – Một buổi chiều Chủ nhật, tôi quyết định ghé thăm nhà tù Hỏa Lò tại Hà Nội – nơi đã từng được mệnh danh là “địa ngục trần gian”.
Một người bạn thân của tôi có chia sẻ bức ảnh của một người bạn của anh ấy chụp ở Hỏa Lò và hỏi tôi đã tới lần nào chưa. Tôi sực nhớ ra nhà tù Hỏa Lò, một địa điểm nổi tiếng như vậy mà mình “quên khuấy” trong suốt khoảng thời gian sống ở Hà Nội. Vậy là tôi lên đường ngay. Từ nơi tôi ở tới địa điểm đó có chiều dài hơn 6km với khoảng 20 phút di chuyển bằng xe máy. Nhà tù Hỏa Lò tại số 1 phố Hỏa Lò, đường Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, TP. Hà Nội.
Đến nơi, bạn được các bảo vệ hướng dẫn nơi để xe, gần ngay cạnh cửa ra vào, phía bên đường Thợ Nhuộm. Các chú bảo vệ ở đây rất thân thiện, cởi mở. Tại đây miễn phí tiền gửi xe cho khách tham quan.
Sau đó, bạn di chuyển đến quầy mua vé để vào tham quan di tích nhà tù Hỏa Lò. Mỗi vé tham quan có giá 30.000 đồng/người. Trên vé có hai mặt giới thiệu cơ bản về nhà tù với dòng chữ nổi bật “Hãy đến và trải nghiệm”, liền kề là đoạn giới thiệu đây là “địa ngục trần gian giữa lòng Hà Nội” nhưng là “trường học” của các chiến sĩ yêu nước, cách mạng Việt Nam (1896-1954).
Trước khi vào thăm từng gian, bạn được hướng dẫn viên ở ngoài cổng yêu cầu quét mã QR khai báo y tế, sau đó bước vào tham quan. Du khách có thể mua một gói thuyết minh được thu âm sẵn vào máy, gắn với tai nghe cho từng điểm đến với giá 50.000 đồng.
Các khu của nhà tù Hỏa Lò được phân chia thành các cụm khu được đánh số theo số tự nhiên. Mỗi phân khu là những nơi giam cầm theo từng nhóm người tù tội như giam cầm nam tù nhân, nữ tù nhân, khu giam giữ tử tù (những người sẽ bị tử hình bằng máy chém) hay còn gọi là khu xà lim, ngoài ra còn có khu giam giữ phi công, lính nhảy dù của địch mà quân ta sau này cai quản nhà tù Hỏa Lò, khu tưởng niệm, trưng bày…
Nhà tù Hỏa Lò được xem là một trong những nhà tù “lớn nhất, kiên cố nhất ở Đông Dương”. Vào bên trong bạn sẽ thấy được sự u tối, khá rùng rợn ở những khu như xà lim, biệt giam tử tù hay khu trưng bày chiếc máy chém – thứ đã sát hại nhiều chiến sĩ yêu nước trong thời gian làm cách mạng.
Những khu biệt giam thường có diện tích với lối đi nhỏ hẹp, các căn xà lim chỉ có 2 bên xây các bục đá để tù nhân nằm hoặc ngồi trong trạng thái hai chân bị cùm liên tục. Không gian chật chột, u tối thiếu ánh sáng, khí trời thực sự là cực hình với những ai từng chịu sự giam cầm nơi đây. Cảm giác nóng bức, thiếu không khí là trạng thái cơ thể thường thấy khi ở trong nhà tù Hỏa Lò.
Đặc biệt, khách tham quan “địa ngục trần gian” không khỏi xót xa trước khu vực giam cầm nữ tù nhân và cả trẻ em, ở riêng một khu vực. Trong căn phòng giam chừng 20-25 mét vuông, hàng chục người nằm, ngồi la liệt trên bục đá xi măng với khuôn mặt thấm đẫm sự khổ ải, đau đớn…
Kết thúc quá trình tham quan các khu giam giữ những tù nhân, hiểu được sự hy sinh, khổ cực của họ để bảo vệ nền độc lập, hoà bình trong cuộc chiến thực dân khách tham quan có thể tới khu tưởng niệm và thắp nén hương thơm bày tỏ lòng thành kính, tri ân thế hệ con người quả cảm, bất khuất, rất mực trung kiên đó.
Tôi rất thích câu nói được in nổi trên bức tường “Chào các đồng chí ở lại! Việt Nam muôn năm! Tưởng nhớ các chiến sĩ yêu nước và chiến sĩ cách mạng bị giam cầm tại nhà tù Hỏa Lò (1896 – 1954) đã chiến đấu gian khổ, bất khuất hy sinh. Vì độc lập tự do của Tổ quốc. Vì chủ nghĩa xã hội. Vì hạnh phúc của nhân dân”.
Những thế hệ sau như tôi luôn khắc ghi những chiến sĩ, người con ưu tú đó của dân tộc đã sống và chiến đấu trong một thời gian khó mà oanh liệt, đau đớn mà vinh quang.
Vương Lộc
