Đầu năm ăn cá mương cầu nhiều may mắn

(SGTT) – Ai đã từng đến xã Hòa Phú (huyện Hòa Vang, TP Đà Nẵng) hẳn không quên món đặc sản cá mương nướng mộc. Đây chỉ là những con cá nhỏ bình dị nơi sông suối quê nhà mà khi nướng lên, cá mương lại trở thành đặc sản hấp dẫn. Những ngày đầu năm mới, trong bữa cơm gia đình thường có cá mương bởi trong mâm cỗ cúng ông bà ngày mùng 3 tết quan niệm “cá mương ăn may, cá chày ăn rủi”.

• Thương hương canh mồng tơi nội nấu ngày tết
• Ngày tết nghe đầu bếp kể chuyện mâm cơm ba miền
• Thơm hương bánh thuẫn ngày tết

Cá mương màu trắng bạc, thoạt nhìn giống cá trích biển nhưng hơi nhỏ và lép con hơn (to hơn ngón tay người lớn), chúng thường sống thành từng đàn trong các con suối, con mương. Theo người dân quê tôi thì chỉ có cá mương được đánh bắt ở suối Khe Giành hay suối Sông Hương mới cho thịt ngọt, thơm và dai.

Cá mương đánh bắt hay mua về có thể bỏ đầu, mang, ruột, đánh vảy, rửa sạch, để ráo. Cũng giống như nhiều loại cá suối khác, cá mương có vị ngọt, thịt dai nên dễ chế biến các món ngon như cá mương kho lá nghệ, cá mương chiên, cá mương nấu canh chua, cá mương nướng mộc, cá mương kho dưa cải hay dưa môn… Nhưng tôi vẫn thích nhất món chả cá mương, mì Quảng cá mương.

Để làm chả cá mương, sau khi làm sạch cá và bỏ đầu thì băm nhuyễn hoặc mang tới nơi xay cá ở góc chợ để người ta xay cá thành chả. Khi xay hoặc băm cá cần cho thêm gia vị gồm ít bột nêm, hành, tiêu, tỏi, ớt bột và không thể thiếu một ít thịt heo mỡ (đã luộc chín) để tạo độ dẻo và giúp món chả cá thêm béo và ngon hơn.

Chả cá mương kho ngọt rất ngon, ngọt nước nhưng món chả cá mương chiên dầu phộng ăn kèm nước mắm chanh, tỏi, ớt thì ngon không kém. Chỉ cần lấy một ít chả cá đặt lên lòng bàn tay, vo tròn rồi ép mạnh hai tay cho lát chả mỏng lại rồi chiên vàng hai mặt là được.

Vui nhất là lúc chiên chả cá nghe âm vang xèo xèo trên bếp, nhìn những miếng chả cá nóng hổi, vàng ruộm, dậy lên hương thơm quyến rũ của dầu phộng quyện với vị béo của cá, thịt và đậm đà của nước mắm chanh tỏi ớt rất ngon nên ăn “hao” cơm, nhất là ngày tết ăn thịt mỡ quá nhiều rất ngán. Ngoài ra, chả cá mương dùng làm nguyên liệu để nấu món mì Quảng cá mương với hương vị đặc trưng dễ “nơi mô” có được.

Nếu không có thời gian, cá mương bắt lên còn tươi ngon được rửa sạch rồi cho lên vỉ nướng (hoặc chiên vàng giòn) chín trên bếp than hồng. Khi nướng cá trở luôn tay để lớp vảy bên ngoài chín vàng giòn mà không bị cháy đen. Khi cá tỏa mùi thơm hấp dẫn là có thể cầm chấm với muối ớt xanh “vừa thổi vừa nhai”.

Cá mương kho dưa cải (hay dưa môn, dưa lá sắn) là món ngon dân dã và quen thuộc với người dân quê tôi. Cá sau khi làm sạch ướp muối, bột nêm, nước mắm, nghệ tươi, bột ngọt cho thấm rồi kho trên bếp (lửa phải để liu riu cho cá thấm gia vị). Kho khoảng mười phút thì cho dưa cải (đã được rửa sạch nước chua, để ráo) và ớt trái vào kho tiếp. Khi dưa cải ngấm vị ngọt của cá và tỏa hương thơm thì tắt bếp.

Lúc này cần cho thêm một it tiêu bột vào cho món cá kho thêm đậm đà hương vị. Món này ăn với cơm nóng rất “hao cơm” với vị chua nhẹ của dưa cải, vị ngọt, béo của cá hòa quyện cùng nhau lan tòa hương vị đặc trưng.

Ngoài ra, món ngon nhất là cá mương nướng giòn hay chiên vàng ươm cuốn bánh tráng với các loại rau sống như dưa leo, xà lách, khế chín, húng thơm; húng lủi, giá, tía tô, húng quế… cùng chén nước mắm vị cay xé lưỡi của loại ớt hiểm đặc trưng ở vùng đất Hòa Phú thì rất “mê ly”.

Giữa cái se lạnh vùng vùng cao xứ núi, mưa xuân lất phất bay ngoài trời, có một nồi cơm trắng và đĩa cá mương kho sả, ớt hay cá mương chiên hoặc nướng giòn thì không còn gì bằng! Khi ăn ta mới cảm nhận hết vị ngọt và thơm của cá cùng cái vị cay nồng của sả, ớt khiến cho người ăn lấm tấm mồ hôi rồi lại muốn ăn thêm nữa.

Những năm gần đây, xã tôi bắt đầu đón tiếp nhiều khách du lịch nhờ những khu du lịch nổi tiếng như Ngầm Đôi, Hòa Phú Thành, Suối Hoa, Lái Thiêu, Núi Thần Tài… Nhưng khách du lịch lại nhớ nhất về Hòa Phú thông qua ẩm thực với những món ăn độc đáo mà bình dị như cá niên nướng, cá mương nướng, cá mương chiên giòn chiên ăn với bánh cuốt, cơm ống tre hay ăn mì Quảng cá mương cầu cho năm mới Quý Mão 2023 nhiều may mắn, hanh thông.

 Tiên Sa