(SGTT) - Theo chân người hướng dẫn viên du lịch, chúng tôi háo hức lên bờ sông La, ghé vào cái lán mộc mạc nằm sát bờ sông (thuộc thôn Bến Hến, xã Trường Sơn, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh). Ven bờ, hàng chục phụ nữ với thúng tre, rá tre đang rộn ràng đãi hến, tiếng cười nói vang vọng cả bến sông.
- Bản đồ ẩm thực: Mát lòng cơm gà Phú Yên thanh ngọt
- Bản đồ ẩm thực: Cơm rang dưa bò Hà Nội, thưởng thức nét lạ trong món quen
- Trưa nay ăn gì: Mộc mạc, bình dị bánh đa cá rô đồng
Các bậc cao niên thôn Bến Hến cho hay, ngày trước đi xúc hến khá vất vả do khai thác thủ công bằng cào tre, còng lưng mà “cào” dưới nước rất mệt. Những năm gần đây, khi dòng sông mỗi ngày một sâu thì người cào hến cải tiến “hến cụ” cho phù hợp để khai thác nhiều hến.
Nói là thế, ở những đoạn sông nước cạn, vẫn còn nhiều người xúc hến bằng phương pháp thủ công truyền thống. Người dân Bến Hến vẫn duy trì nghề cào hến, bắt đầu từ tháng Ba và kết thúc vào tháng 11 hằng năm, nhưng mùa khai thác chính là tháng Tư, tháng Năm.
Theo cô Hồng, chủ một lán lợp tôn cho hay, luộc hến cần phải có bí quyết, khi đỏ lửa và đặt chảo gang lên bếp, cần bỏ vào chảo hai hoặc ba gáo nước sạch, tiếp đó đổ rổ hến 10 - 15kg vào. Lúc nước sôi, bọt trắng sủi lên, người nấu phải dùng muỗng gỗ cỡ lớn đảo cho đều rồi vớt ra thúng tre đặt bên cạnh. Cứ như thể, một chảo hến nấu khoảng 20 phút.
Nước luộc hến nguyên chất màu trắng đục cũng được chắt ra, đổ vào xô nhựa để làm nước kèm khi bán hến. Khi luộc không nên đổ nhiều nước, khoảng ba gáo là đủ (nếu đổ nhiều sau này nước dùng sẽ bị nhạt). Ngoài ra, bếp cần phải đỏ lửa đều, nếu để lửa nhỏ hoặc tắt giữa chừng thì hến sẽ “ngậm miệng” và không thể tách ruột. Cứ 50kg hến sống đãi được 5kg ruột thành phẩm. Một một kí lô gam ruột bán cho bạn hàng có giá 50.000 - 150.000 đồng tùy loại, kèm theo một lít nước luộc hến.
Qua tìm hiểu, hến sông La đặc biệt hơn so với hến ở những nơi khác bởi con hến tại đây có vị ngọt đậm đà, không hôi mùi bùn. Hến có mùi thơm đặc trưng, chén nước hến đầu tiên được luộc luôn nóng hôi hổi bốc khói, ngọt, thơm, đậm ngọt, màu trắng đục là “hồn cốt” của món canh hến hay cháo hến.
Ruột hến được dùng chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như cơm hến, bún hến, canh hến… Tuy nhiên, món cháo hến là món ăn dân dã, thơm ngon và nhiều hương vị được mọi người ưa chuộng. Thế nên các cô khi hai tay mang cháo hến ra cho thực khách thì cái miệng duyên dáng khuyến mãi thêm câu ca:
Mời anh, cháo hến sông La
Thơm ngon, bùi béo, đậm đà sông quê
Khoảng mười phút sau, cô chủ quán mang ra cho chúng tôi các món cháo hến, hến xào sả ớt xúc bánh tráng. Thong thả bẻ từng miếng bánh tráng chợ Trổ (Đức Thọ) được nướng vàng ruộm, giòn tan, thơm phức để xúc từng miếng hến trộn đưa vào miệng, rất ngon, thi vị và húp từng muỗng cháo hến nóng thơm ngon bùi béo, đậm đà hương vị sông quê. Vừa thưởng thức vừa ngắm cảnh sông nước hữu tình với những ghe thuyền ngược xuôi trên dòng sông La thì còn gì thú vị hơn.
Bản đồ ẩm thực Việt Nam là chuyên mục mà Sài Gòn Tiếp Thị mong muốn truyền tải đến những du khách trong và ngoài nước các món ăn đậm nét văn hóa ẩm thực vùng miền do đầu bếp và người sành ăn địa phương giới thiệu. Thông qua đó, mọi người vừa thăm thú danh lam thắng cảnh vừa thưởng thức những món ăn ngon, khó quên. Mọi hình ảnh món ăn đặc trưng của các địa phương do bạn sở hữu có thể gửi về cộng tác với Sài Gòn Tiếp Thị tại địa chỉ e-mail: ducduy@thesaigontimes.vn
Tiên Sa
