(SGTT) – Chỉ cần diện tích nhỏ trên sân thượng hoặc ban công, người dân sinh sống ở đô thị có thể ứng dụng phương pháp trồng rau thủy canh để tạo mảng xanh, cũng như có thêm nguồn rau sạch và an toàn cho gia đình.
Trồng thủy canh có ưu điểm không chiếm nhiều diện tích, giúp tiết kiệm thời gian chăm bón và giảm sâu bệnh cho cây trồng hơn so với phương pháp thổ canh (trồng trên đất). Hai phương pháp thủy canh thường được áp dụng là thủy canh tĩnh – cho rễ tiếp xúc trực tiếp với dung dịch dinh dưỡng, và thủy canh hồi lưu – tuần hoàn cung cấp dinh dưỡng nuôi cây. Trong đó, thủy canh hồi lưu có chi phí đầu tư cao hơn nhưng lại tiết kiệm diện tích và tránh được tình trạng úng rễ.
1. Lựa chọn địa điểm
Nước và ánh sáng là hai yếu tố quan trọng giúp vườn cây tại gia xanh tốt và cho năng suất cao. Khi lựa chọn vị trí đặt vườn thủy canh, mỗi người cần ưu tiên chọn nơi có nhiều nắng, đón ánh sáng từ sáu đến mười tiếng đồng hồ mỗi ngày.
Những ngôi nhà có sân thượng hoặc ban công trên cao là vị trí lý tưởng để trồng thủy canh. Tuy nhiên, các gia đình cần định vị và chọn hướng Đông hoặc Tây trong sân để đặt giàn rau, nhưng tốt nhất vẫn là vị trí chính Đông. Đối với những khoảng sân có mái che hoặc bị khuất ánh sáng từ các nhà cao tầng xung quanh thì chủ nhà nên thay thế tôn lợp mái bằng tấm lấy sáng, điều này cũng có thể giúp cải thiện tình hình. Ngoài ra, cần đảm bảo giàn thủy canh ở gần nguồn nước ổn định nhất, tránh tình trạng bị mất nước trên hệ thống.
2. Thiết kế giàn phẳng hoặc tầng
Giàn phẳng được cho là loại giàn tốt nhất cho sự phát triển của vườn rau, khi được đặt ở vị trí sân thượng hoặc ban công rộng, không có mái che, hướng nắng tốt. Kích thước tốt nhất cho loại giàn này là rộng khoảng 1-1,5m, mỗi giàn có 8-10 ống thủy canh, thường áp dụng với phương pháp thủy canh tĩnh.
Giàn tầng phù hợp với những ngôi nhà có mái che nhưng có hướng ánh sáng tốt cả ngày, đảm bảo các tầng đều được nắng xiên đều. Giàn tầng sẽ hoạt động tốt ở thiết kế 3-5 tầng.
Đối với vườn thủy canh ở ban công hay sân có bờ tường xung quanh, giàn bán chữ A sẽ là lựa chọn tối ưu, tận dụng tối đa diện tích nhỏ hẹp. Với loại giàn này, các tầng sẽ xếp thoai thoải theo hình bậc thang để cây đón ánh nắng đều.
3. Chọn hạt giống
Vì giàn thường không có đủ lực giữ cây và chất dinh dưỡng được cung cấp nhân tạo nên phương pháp thủy canh thích hợp nhất là trồng rau ăn lá. Các loại rau cho năng suất cao bằng thủy canh gồm có: rau xà lách, cải chíp, cải bó xôi, rau dền, cải xoăn, rau muống, rau đay, hành lá, cải mầm, các loại rau thơm… Bên cạnh đó, một số loại củ quả quen thuộc như dưa leo, cà rốt, cà chua cũng có thể trồng bằng phương pháp thủy canh dù năng suất thấp hơn khi trồng thổ canh.
Hạt giống các loại rau được bán đại trà ở các siêu thị, cửa hàng cây cảnh với giá bán khoảng 10.000-30.000 đồng. Sau khi mua về, người trồng ngâm vào nước ấm khoảng 40-600C trong tám tiếng đồng hồ để loại bỏ các hạt lép (nổi lên bề mặt nước); sau đó gieo vào giá thể (xơ dừa).
Khi hạt nảy mầm và có ba lá mầm thì người trồng có thể đưa lên giàn thủy canh và bắt đầu quá trình trồng, theo dõi cây. Nếu quá trình chăm sóc tốt, trong khoảng 30-45 ngày là gia đình đã có thể thu hoạch rau sạch tại vườn thủy canh.
Dụng cụ cơ bản thiết kế giàn thủy canh
- Giá đỡ chữ V làm khung giàn (chiều dài 2-3m): có thể mua tại các cửa hàng vật liệu xây dựng với giá 15.000-50.000 đồng.
- Ống thủy canh lục giác (có sẵn lỗ đựng rọ giá thể): có giá 55.000-300.000 đồng, tùy kích thước. Nếu không có điều kiện, bạn có thể mua khay nhựa kết hợp hộp mút xốp (tự đục lỗ) để thay ống kim loại.
- Rọ đựng giá thể bằng nhựa: có giá 3.000-5.000 đồng; bên trong lấp đầy khoảng 2/3 rọ bằng xơ dừa để tạo độ thông thoáng cho cây.
- Các loại khớp nối ống thủy canh: có giá 5.000-30.000 đồng.
- Ống dẫn nước: có giá 20.000-50.000 đồng, tùy theo chất liệu nhựa.
- Máy bơm nước lên hệ thống (dùng cho thủy canh hồi lưu).
- Bút đo nồng độ dinh dưỡng (PH, PPM) của dung dịch thủy canh: có giá 150.000-300.000 đồng.
- Dung dịch dinh dưỡng thủy canh: dạng bột hoặc nước gồm các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng, có giá 25.000-100.000 đồng, dùng để pha với nước sạch.
Tất cả dụng cụ này đều có thể mua dễ dàng tại các cửa hàng cây cảnh hoặc các trang bán hàng trực tuyến. Nếu không phải người khéo tay, bạn có thể mua giàn được thiết kế sẵn tại các cửa hàng thủy canh chuyên dụng như: City Farm (698/14, Trường Chinh, phường 15, quận Tân Bình), Greenbot (152, đường số 6, khu phố 2, phường Phú Hữu, quận 9)… Giá cả bộ vật tư thiết kế giàn thủy canh từ 1 triệu đồng trở lên.
Một số điểm lưu ýSau khi xác định địa điểm trồng và tham khảo các vật tư thiết kế giàn, người trồng cần lựa chọn phương pháp phù hợp với điều kiện gia đình. Thủy canh tĩnh là phương pháp khá đơn giản và tiết kiệm, giúp giảm bớt thời gian tưới nước vì toàn bộ rễ cây được tiếp xúc trực tiếp với nước dinh dưỡng. Người trồng chỉ cần trang bị thùng xốp đựng cây (có đục lỗ đựng rọ giá thể) và khay đựng nước dinh dưỡng. Tuy nhiên, phương pháp này cần diện tích rộng, cây dễ bị ngập úng và thiếu oxy, cần lưu ý trang bị thêm máy sục khí thường xuyên. Nếu chọn phương pháp thủy canh hồi lưu, vườn rau có thể phát triển tốt trên bất cứ mô hình giàn nào mà chủ nhà lựa chọn. Bằng cách đưa máy bơm tuần hoàn chất dinh dưỡng lên giàn cây, người trồng có thể hoàn toàn yên tâm cây sẽ luôn có đủ lượng oxy cần thiết, dung dịch không bị lắng cặn. Người trồng cần đến các cửa hàng chuyên về mô hình thủy canh để được tư vấn chọn lựa dung dịch dinh dưỡng phù hợp theo từng giai đoạn phát triển của cây. Đồng thời, phải thường xuyên kiểm tra nồng độ dinh dưỡng của dung dịch bằng bút đo PH để kịp thời xử lý. Ngoài ra, việc lựa chọn rọ đựng giá thể với chất liệu tốt, bền như nhựa UPVC sẽ giúp giàn thủy canh chống chịu tốt dưới khí hậu nóng ẩm.
Yến Nhi
Ảnh: Tổng hợp từ nhiều nguồn
