Macadamia hay còn được biết đến với tên gọi là mắc ca - loại cây có xuất xứ từ Úc và đã du nhập vào Việt Nam hơn 20 năm nay. Cây mắc ca là một loại cây rừng, có sức sống mạnh mẽ, dễ trồng, phù hợp với khí hậu nhiệt đới. Hạt mắc ca có giá trị sử dụng cao, vỏ được dùng làm chất đốt, phân bón và nhiên liệu.
Điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng
Hiện ở Việt Nam đã có hơn 20 giống mắc ca được trồng trên cả nước. Ngoài hai vùng trồng chính là Tây Nguyên và Tây Bắc, cây mắc ca còn có thể trồng ở các tiểu vùng khí hậu như Hòa Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, vùng miền núi phía Bắc và Đông Bắc, các tỉnh vùng ven của Tây Nguyên và các tỉnh trung Trung bộ… Các vùng khí hậu này có đặc tính bắt đầu lạnh khoảng dưới 18 độ về ban đêm từ tháng 10 – 11 (âm lịch), là điều kiện thích hợp để cây mắc ca phân hóa mầm hoa, chuẩn bị cho thời kỳ ra hoa.
Giá trị dinh dưỡng và lợi ích sức khỏe
Có tới 90% lượng hạt mắc ca được dùng cho mục đích thực phẩm, bởi vì thành phần của hạt rất giàu vitamin A, Omega 3, Omega 6 và các chất dinh dưỡng khác, có lợi cho sức khỏe, giúp chống oxy hóa, giúp giảm cân, giảm bệnh tim mạch…
Sản phẩm đa dạng
Mắc ca có thể chế biến thành nhiều sản phẩm đa dạng trong những ngành hàng khác nhau và có giá trị cao như thực phẩm, dầu ăn, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng… Ngoài ra, các bộ phận khác của quả mắc ca như vỏ cứng, vỏ mềm có thể dùng làm phân bón, chất đốt…
Thị trường tiêu thụ rộng lớn
Theo thống kê của Hội đồng hạt quả khô quốc tế (INC) về tình hình tiêu thụ nhân mắc ca trên thế giới, trong vòng 5-6 năm tới, nhu cầu sử dụng hạt nhân mắc ca vẫn duy trì ở mức tăng trưởng cao. Cũng theo dự báo của INC, đến năm 2030, lượng cung mắc ca trên toàn thế giới mới chỉ đáp ứng được 50% nhu cầu tiêu thụ của thị trường.
Thị trường chính tiêu thụ các sản phẩm mắc ca hiện nay là Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và các nước khu vực Trung Đông, Ấn Độ... Trong tương lai, số lượng người tiêu dùng biết đến các sản phẩm mắc ca tại các quốc gia đông dân như Trung Quốc, Ấn Độ… sẽ tăng nhanh, vì vậy nhu cầu tiêu thụ mắc ca tại các thị trường tiềm năng này sẽ ngày càng tăng cao.
Lợi ích môi trường
Cây mắc ca về bản chất là cây rừng, vì vậy trồng mắc ca chính là trồng lại rừng. Tại Việt Nam hiện nay có rất nhiều đất trống, đồi trọc vừa lãng phí về kinh tế, nguồn lực vừa tạo điều kiện cho mưa gió bào mòn lớp đất màu mỡ trên bề mặt và gây nên lũ lụt. Trồng mắc ca là một cách hữu hiệu để giữ sự màu mỡ cho đất, giảm lũ lụt và chống lại sự suy giảm mực nước ngầm dưới mặt đất. Ngoài ra, việc vận động bà con tại các khu vực vùng cao trồng và chăm sóc cây mắc ca cũng là một phương án tạo công ăn việc làm cho người dân, giảm đói nghèo và các tội phạm xã hội do đói nghèo gây ra. Nói cách khác, trồng mắc ca là chúng ta có thể giải quyết được ba bài toán về kinh tế, xã hội và môi trường.
Sự ủng hộ của các cấp chính quyền
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đã ban hành các văn bản hướng dẫn trồng và chăm sóc chế biến mắc ca, văn bản quy trình công nhận cây mắc ca đầu dòng. Đặc biệt, ngày 16/11/2018, Bộ đã ban hành thông tư 30/2018/TT-BNNPTNT, quy định cây mắc ca là một trong 20 cây lâm nghiệp chiến lược, điều này tạo ra một hành lang pháp lý vững chắc để phát triển các vườn giống chuẩn mực, tạo tiền đề quyết định cho việc phát triển vững mạnh ngành công nghiệp mắc ca của Việt Nam.
Hiệu quả kinh tế
Với hình thức trồng thuần cây mắc ca và giá bán ước tính 80.000 đồng/kg (đây là cách tính thận trọng trong khi hiện nay giá thị trường vào khoảng 110.000 đồng/kg), từ năm thứ 5 khi cây đã cho sản lượng thu hoạch ổn định thì doanh thu đem lại trung bình từ 150 – 200 triệu đồng/ha/năm với chi phí chăm sóc hàng năm chiếm khoảng 25% doanh thu.
Sự hỗ trợ của Hiệp hội Mắc ca Việt Nam và Ngân hàng Bưu điện Liên Việt
Mắc ca là loài cây duy nhất tại Việt Nam được hỗ trợ bởi một Ngân hàng và một Hiệp hội riêng biệt. Hiệp hội Mắc ca Việt Nam được thành lập với vai trò lớn nhất là đảm bảo quyền lợi và định hướng những cá nhân, tổ chức trồng và chăm sóc cây mắc ca tại Việt Nam.
Hiệp hội Mắc ca Việt Nam còn đóng vai trò cầu nối giữa hai đơn vị kinh tế vững mạnh là Ngân hàng Bưu Điện Liên Việt và Công ty Cổ phần Him Lam với bà con trồng và chăm sóc cây mắc ca bằng những định hướng lâu dài của mình.
Với các điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của Việt Nam cũng như các yếu tố thuận lợi về thị trường, sự hỗ trợ về kỹ thuật của Hiệp hội Mắc ca Việt Nam, sự hỗ trợ về tài chính của Ngân hàng Bưu điện Liên Việt, đây là cơ hội rất tốt cho bà con nông dân và tất cả mọi người triển khai phát triển cây mắc ca góp phần xóa đói giảm nghèo, làm giàu cho chính mình cũng như cho đất nước.
Huỳnh Ngọc Huy
Tổng Thư ký Hiệp hội Mắc ca Việt Nam
