Thái Hà -
Rau quả không mọc trên đất, liệu có được coi là rau quả hữu cơ (organic)? Câu hỏi này đang gây ra một cuộc tranh luận trong ngành nông nghiệp Mỹ.
Đạo luật về sản phẩm thực phẩm hữu cơ năm 1990 của Mỹ nêu: “Một dự án trồng trọt hữu cơ phải hàm chứa trong đó sự cải tạo đất trồng”.
Ngày càng có nhiều người trồng trọt cả quy mô lớn lẫn nhỏ trồng rau quả trên các hệ thống không dùng đất, như thủy canh (hydroponic) và kết hợp giữa thủy canh với nuôi trồng thủy sản (aquaponic). Họ nói phương pháp sản xuất của họ không khác biệt so với những nông dân trồng rau quả trên đất, dựa vào sự tưới tiêu để đưa dưỡng chất vào cây trồng và phương pháp của họ thậm chí là bền vững hơn, ở khía cạnh giảm lượng nước tiêu thụ.
“Đối với tôi, đất là một môi trường trung gian chứa đựng những quá trình sinh học mà thôi”, Marianne Cufone, một nông dân canh tác bằng phương pháp aquaponic nói. Bà cũng là một giám đốc của liên minh trang trại khép kín, đang vận động hành lang cho các sản phẩm aquaponic và thủy canh.
Còn những người trồng rau quả trên đất nói rằng các sản phẩm hữu cơ đầu tiên là phải tính đến sự chăm sóc đất đai. “Đất luôn là nền tảng cho các sản phẩm hữu cơ”, Steve Sprinkel, một nông dân ở bang California, nhấn mạnh. Thực phẩm hữu cơ đạt mức bán 40 tỉ đô la (USD) ở Mỹ năm ngoái và tiếp tục gia tăng trong tương lai. Các cửa hàng rau quả đang vất vả tìm đủ nguồn hàng thực phẩm hữu cơ để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Giới tài chính và công nghệ bắt đầu đổ tiền vào ngành này.
Giá cả thực phẩm hữu cơ đang cao. Sự tham gia của các sản phẩm thủy canh có giúp thực phẩm hữu cơ giảm giá hay không còn phải chờ xem. Nhưng hiện tại, các sản phẩm thủy canh có giá ngang với các sản phẩm trồng trên đất.
Năm 2010, Hội đồng tiêu chuẩn thực phẩm hữu cơ (Organic Standards Board – OSB), cơ quan tham mưu cho Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), phán quyết việc cấp chứng chỉ organic cho rau quả trồng trong hệ thống thủy canh là không hợp lệ. Vào thời điểm đó, đã có 39 trang trại thủy canh được cấp chứng chỉ organic. Những tổ chức cấp chứng chỉ organic đều là những tổ chức độc lập, nhưng đều phải theo hướng dẫn của USDA.
USDA không theo tham mưu của OSB, tiếp tục cho phép cấp chứng chỉ organic cho hệ thống canh tác không dựa vào đất. Năm nay, số lượng trang trại thủy canh có chứng chỉ organic giảm xuống còn 30, nhưng số trang trại kết hợp (aquaponic) có chứng chỉ đã là 22 và số trang trại dùng phương pháp trồng rau quả trên các giỏ than củi và xơ dừa được cấp chứng chỉ lên đến 69.
Đạo luật về sản phẩm thực phẩm hữu cơ năm 1990 của Mỹ nêu: “Một dự án trồng trọt hữu cơ phải hàm chứa trong đó sự cải tạo đất trồng”. Đó là lý do để những người phản đối cấp chứng chỉ organic cho các trang trại thủy canh dựa vào. “Với tôi, mọi chuyện quá đơn giản, có những điều trong quy định đòi hỏi bạn phải làm với đất, chứ không phải thủy canh”, Sam Welsch, Tổng giám đốc OneCert, một công ty chuyên cấp chứng chỉ organic ở bang Nebraska khẳng định.
Cornucopia Institute, một nhóm vận động chính sách bảo vệ thực phẩm hữu cơ, trong tháng này đã gửi khiếu nại lên USDA về việc USDA tiếp tục cho phép cấp chứng chỉ organic cho các sản phẩm thủy canh. Mark Kastel, người sáng lập nhóm này, cho rằng USDA đã phạm các luật liên bang, và rằng rất nhiều tiền đổ vào để xây dựng hạ tầng trồng trọt hữu cơ nay có thể lãng phí nếu người ta bỏ đất để chuyển sang thủy canh – một phương pháp dễ dãi hơn.
Hiệp hội Thương mại thực phẩm hữu cơ (Organic Trade Association – OTA) lại đang vận động chính sách cho các sản phẩm thủy canh. Ông Nate Lewis, một giám đốc trong OTA, cho rằng các điều luật liên bang về sản phẩm trồng trọt hữu cơ chưa rõ ràng: “Quy định về thịt hữu cơ nói rất rõ: vật nuôi ăn thức ăn hữu cơ thì thịt của chúng được chứng nhận hữu cơ. Nhưng quy định về cây trồng hữu cơ thì không rành mạch trắng đen như quy định về thịt hữu cơ”.
David Chapman, chủ một trang trại hữu cơ ở bang Vermont, chống lại việc cấp chứng chỉ cho các trang trại thủy canh, dọa rằng nếu USDA tuyên bố họ công nhận cà chua mọc trên nước cũng được cấp chứng chỉ hữu cơ trong một cuộc họp mở rộng diễn ra tại thành phố St. Louis tuần này, thì ông sẽ rút ra khỏi ngành. “Hầu hết mọi người không có ý niệm rằng cà chua hay hạt tiêu hữu cơ họ đang mua được trồng trên nước, họ tin rằng những thứ đó trồng trên đấy, và những nông dân như tôi là những người vừa trồng các sản phẩm đó vừa bảo vệ đất đai”.
Nhiều nước châu Âu và các nước như Mexico, Canada, Nhật Bản, New Zealand không cấp chứng chỉ organic cho các sản phẩm thủy canh. Ông Chapman cho rằng những nhà sản xuất sản phẩm thủy canh đang tìm đường vào nước Mỹ, nơi họ có thể bán sản phẩm của họ với giá cao hơn nếu được cấp chứng chỉ organic.
[box] Thực phẩm hữu cơ là những loại thực phẩm được sản xuất bằng phương thức và tiêu chuẩn của nông nghiệp hữu cơ. Nông nghiệp hữu cơ được Liên đoàn quốc tế về phong trào nông nghiệp hữu cơ (IFOAM), một tổ chức quốc tế bảo trợ cho các tổ chức nông nghiệp hữu cơ được thành lập vào năm 1972, định nghĩa: “Là một hệ thống kỹ thuật nuôi trồng cấm sử dụng thuốc trừ sâu bệnh tổng hợp, thuốc kháng sinh, phân bón tổng hợp, sinh vật biến đổi gen, hormone tăng trưởng, mà hướng đến sự bền vững, tăng cường độ phì của đất và sự đa dạng sinh học”.[/box]
