(SGTT) – Hoa là một phần cuộc sống, rồi thì nhiều người bảo có cây là có hoa. Thật ra, không hẳn là vậy. Trong số 287.655 loài thực vật được biết trên trái đất (số liệu năm 2004), có 258.650 loài có hoa; còn gọi là thực vật hạt kín hay bì tử, chỉ có 19.005 loài không có hoa. Với người Việt, hoa gần gũi, hiện diện khắp nơi, có ngôn ngữ riêng, là cầu nối giữa con người với nhau.
- Du lịch giữa mùa dịch: Say mê mùa hoa mận đẹp trắng trời Mộc Châu
- Chiêm ngưỡng đồi cỏ tuyết hóa màu hồng tại Đà Lạt
- Du lịch giữa mùa dịch: Say đắm mùa hoa tam giác mạch ở Hà Giang
Vừa rồi, trên đường đi tour hậu dịch về, mấy du khách lớn tuổi chia phe thi đố về hoa. “Hoa gì biết đi?”. Có người nhanh nhẩu đáp là “Hoa hậu”. Hoa thật chứ không phải hoa người. Trong khi chưa ai nghĩ ra thì người đố liền trả lời là hoa lục bình, không chỉ biết đi mà còn vừa đi vừa nở. Cuộc thi đã cho tôi nhiều hiểu biết thú vị. Hoa tre cả đời chỉ nở một lần, sau khi nở hoa là cây tre chết. Hay như hoa phù dung sáng nở chiều tàn, mỗi ngày có 3 màu rồi thì hoa quỳnh chỉ nở về đêm.
Hoa có nhiều tên nhất là muồng hoàng yến, quốc hoa của Thái Lan còn gọi là Osaka, bò cạp nước, bò cạp vàng, mai dây, mai muộn. Hoa Bằng lăng, miền Bắc gọi là săng lẻ, miền Nam gọi là thao lao. Hoa trinh nữ, dân gian còn gọi là xấu hổ, mắc cỡ, có nơi gọi là hoa buồn. Hoa báo xuân về có đào ở miền Bắc, mai ở miền Trung và ô môi ở miền Tây. Hoa ca cao bé tí như đầu tăm mà trái nặng cả ký. Hoa sen cao quí không phải vì Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn mà bởi Nhờ bùn nuôi dưỡng ngát thơm hương đời…
Có du khách ở Bà Rịa – Vũng Tàu đố là “Hoa gì ngày nở 3 lần?”. Mọi người bí tị. Anh cười hề hề bảo là hoa lê ki ma, còn gọi là trứng gà. Tất cả nhao nhao phản đối vì hoa lê ki ma nở mấy ngày mới tàn và chỉ một năm một mùa. Anh vẫn hề hề, ở quê tôi, hoa lê ki ma nở quanh năm, mỗi ngày 3 lần vào sáng, trưa, chiều và rất đúng giờ. Sáng là báo thức và giục giã – mùa hoa lê ki ma nở. Trưa, rộn ràng tiếp tục – mùa hoa lê ki ma nở… Chiều về lại hồ hởi – mùa hoa lê ki ma nở…. Bài hát Biết ơn chị Võ Thị Sáu (Nguyễn Đức Toàn) được chọn làm nhạc hiệu của đài truyền thanh, luôn mở đầu chương trình truyền thanh địa phương, suốt mấy chục năm nay. Thế thì phải gọi là hoa loa phường mới chính xác. Mọi người ôm bụng cười nghiêng ngả.
Cuộc thi đố về tên hoa càng gay cấn. Hoa con gái chưa chồng – trinh nữ. Hoa đàn bà con gái – thị, quốc hoa của Campuchia (Chan, Rumduol). Hoa thẻ nhớ điện thoại – sim. Hoa phải bỏ tiền – mua. Hai hoa này cùng họ, màu tím, trái ăn được, chỉ khác là lá và trái mua có nhiều lông. Để phân biệt thì cứ hễ có lông là mua. Hoa ăn mỗi ngày – gạo. Hoa sống lâu nhất – vạn thọ và sống đời, còn gọi là trường xuân. Hoa không bao giờ chết – bất tử. Hoa có nghĩa là già của xứ Nghệ – tra, sáng màu vàng tươi, chiều úa màu cam tím. Hoa chỉ có lúc biển động mạnh – phong ba (còn gọi là ướt trơn), bão táp (ướt lông).
Hoa ăn với bành mì – bơ. Hoa trẻ con và người bệnh thường dùng – sữa. Hoa chỉ tặng – ban. Hoa biết bay – thiên điểu. Hoa đỗ cao nhất ngày xưa – trạng nguyên. Hoa nghèo khó – bần. Hoa ồn ào, ầm ĩ – loa kèn và chuông. Hoa gây chiến tranh – súng. Hoa làm nút áo, quần – cúc. Hoa đáng sợ nhất – quỷ kiến sầu. Hoa có mùi khó chịu nhất – xác thối. Hoa có tên gọi trái ngược – mơ…
Hoa xấu nhất – cứt lợn (còn gọi là ngũ sắc, trâm ổi…). Hoa này tên gọi xấu nhưng rất đáng ngưỡng mộ Tôi ước thơ tôi được như hoa cứt lợn. Nở giữa hoang vu vẫn bảy sắc cầu vòng. Đẹp hết mình vì cộng đồng cây cỏ. Chẳng hệ lụy gì miếng đỉnh chung (Phùng Quán). Hoa lớn nhất – đại, còn gọi là hoa sứ, sứ cùi, quốc hoa của Lào (Champa). Hoa chỉ có trên con người – móng tay. Hoa để phụ nữ làm đẹp – son môi. Hoa của nông dân – cày, còn gọi là K’nia.
Hoa có nhiều trong nước biển và sông hồ – trứng cá. Hoa nhẳn nhủ khi tạm biệt – lưu ly, còn có tên xin đừng quên tôi. Hoa chỉ ở trên trời – sao. Hoa chỉ có ở đại dương – sao biển. Hoa làm giàu cho Trung Đông, nguồn tài nguyên của nhiều nước – dầu. Hoa buồn một mình – sầu riêng. Hoa nhọn nhất – móng cọp. Hoa dân kinh doanh rất mê – hồng. Hoa ai cũng thích – đồng tiền. Hoa luôn thay đổi – cải. Hoa là cờ – lau, mía, bắp. Hoa chỉ nở gần trưa – mười giờ. Hoa học sinh, sinh viên luôn muốn – đậu. Hoa đã hóa thạch – xương rồng. Hoa mọi người luôn ao ước – phát tài. Hoa là tên đội viên đầu tiên của Đội Thiếu niên Tiền phong – kim đồng. Hoa làm đồ múc nước – gáo.
Hoa già nhất – ông lão. Hoa là loài ăn thịt dưới nước – sấu. Hoa là thú dữ trên rừng – sói. Hoa của loài đực gia cầm – mào gà. Hoa chốn bồng lai – lạc tiên. Hoa có nhiều vào dịp trung thu – lồng đèn. Hoa bế tắc – bí. Hoa bắt côn trùng – bẫy ruồi. Hoa là não của gia súc – óc chó. Hoa trên đầu gia súc – sừng trâu. Hoa thay tay loài động vật trên cạn lớn nhất hiện nay – vòi voi. Hoa ngọt nhất – chè, còn gọi là trà. Hoa bà con với ếch – cóc và nhái. Hoa là loài côn trùng có nọc độc – bò cạp.
Hoa là bàn tay Phật – Phật thủ. Hoa sống chậm – đủng đỉnh. Hoa giống tai dơi – nhĩ cán. Hoa để viết và in – giấy. Hoa của học trò – viết. Hoa của các loài trái trên mâm ngũ quả cúng tết ở miền Tây Nam bộ – cầu (mãng cầu), sung, dừa (vừa), đủ (đu đủ), xài (xoài). Hoa chỉ nở trong tương lai – mai. Hoa luôn có nắng – hướng dương. Hoa biết bay – sao, dầu, bồ công anh. Hoa là biển báo nguy hiểm – đầu lâu. Hoa chim bắt chước tiếng người – con vẹt. Hoa gia cầm – vịt bay. Hoa Tôn Ngộ Không – mặt khỉ. Hoa quái vật hút máu – dracula. Hoa họ nhà sếu, màu trắng quí hiếm – bạch hạc. Hoa là người không mặc quần áo – khỏa thân…
Không khí ngày càng sôi nổi và bất phân thắng bại nhưng đã tới giờ chia tay nên đành tạm kết thúc. Cuộc thi cứ tưởng để giết thời gian cho vui bỗng trở nên sinh động và hiệu quả. Với tôi, đó là một lớp học ngoại khóa ngẫu hứng đầy hiệu quả. Tiếc là phải xuống xe và hẹn gặp lại, tour sau sẽ tiếp tục.
Nguyễn Văn Mỹ
