KIM BA –
Chúng ta sẽ không thấy tay vợt nào tại Giải quần vợt Úc mở rộng 2016 đang diễn ra bỏ trận đấu giữa chừng mà không có lý do chính đáng. Với những môn thể thao khác như bóng đá, đua xe đạp… thỉnh thoảng chúng ta vẫn gặp những scandal về doping hay dàn xếp tỷ số.
Quần vợt chỉ đứng sau bóng đá trong thị trường cá cược.
Những ngôi sao quần vợt lớn, kể từ thời Boris Becker đến nay, đều hầu như chỉ chuyên chú vào môn quần vợt mà thôi. Họ ăn uống điều độ và gây quỹ từ thiện ở nơi này, nơi nọ. Mọi thứ dường như đều ổn thỏa với môn quần vợt.
Thực ra, quần vợt cũng có vài “thiên thần sa ngã”. Đó là tay vợt người Pháp Richard Gasquet nổi tiếng với cú trái tay bằng một tay, xét nghiệm dương tính với cocaine năm 2009. Sau đó, anh được xóa tội khi giải thích rằng anh đã hôn một người phụ nữ ở một hộp đêm tại Miami. Ngôi sao sáng người Thụy Sỹ Martina Hingis, từng đoạt năm giải Grand Slam, cũng từng bị cấm thi đấu hai năm vì dương tính với cocaine hồi năm 2008. Hingis vẫn cho rằng cô vô tội và trở lại với phong độ chói sáng hơn xưa. Andre Agassi thú nhận trong cuốn hồi ký năm 2009 rằng ông đã từng dùng ma túy đá (crystal meth) thời còn trẻ, nhưng sau này ông lại trở thành một trong những tay vợt vĩ đại và là nhà từ thiện lớn. Thậm chí ngay cả khi họ bị sa lầy, những ngôi sao quần vợt này cũng vẫn chói sáng. Becker hiện là bình luận viên và huấn luyện viên cho tay vợt số một thế giới hiện nay, Novak Djokovic.
Nhưng thỉnh thoảng có vài trường hợp vận động viên thứ hạng thấp hơn lại bị phạt rất nặng. Tháng 3 năm ngoái, tay vợt Mỹ Wayne Odesnik hạng 267 thế giới, bị cấm thi đấu 15 năm sau khi bị phát hiện có chất cấm.
Dính doping là một chuyện, vấn đề dàn xếp tỷ số lại là chuyện khác. Năm 2007, sau khi tay vợt số bốn thế giới Nikolai Davydenko bị cáo buộc là giả chấn thương để chịu thua tay vợt Martin Vassallo Arguello thứ 87 thế giới. Trước đó, có khoảng 5,1 triệu đô la Mỹ đặt cược cho trận đấu này, phần lớn là đặt cho Davydenko. Nhiều người nghi ngờ có sự dàn xếp ở đây mặc dù Davydenko không hề bị phạt, ngay sau đó Hiệp hội Quần vợt chuyên nghiệp thế giới ATP đã ban hành luật mới.
BBC và BuzzFeed News cũng đã phân tích 26.000 trận đấu quần vợt để phát hiện có điều gì bất thường, liên quan đến dàn xếp trận đấu hay không. Những báo cáo có được cho thấy có cá cược ở Nga và Ý trong các giải Wimbledon và Pháp mở rộng, cũng như một số giải đấu nhỏ hơn khác.
Những vụ việc doping hoặc dàn xếp tỷ số trong các môn thể thao như bóng đá, đua xe đạp và vài môn thể thao lớn khác đã cho chúng ta thấy hai điều. Thứ nhất, giống như ngân hàng, ở một mức độ nào đó hầu như luôn có một đảm bảo nào đó. Thứ hai, vụ việc càng kéo dài, tổn hại về danh tiếng càng lớn.
Nhưng theo góc độ nào đó, quần vợt không nằm trong chiều hướng chung này. Tính không trung thực trong thi đấu quần vợt chuyên nghiệp ít xuất hiện, có thể vì điểm xếp hạng là thước đo để tham dự các giải đấu, đồng thời giá trị giải thưởng cũng cao. Nhưng một năm có đến 62 giải ATP ở 31 quốc gia cũng như các sự kiện quần vợt nhỏ hơn khác. Hầu hết vận động viên quần vợt chuyên nghiệp là người di chuyển liên tục. Nhiều vận động viên không có huấn luyện viên hay săn sóc viên. Các nhà tài trợ thường tài trợ vợt và quần áo, ít khi ký hợp đồng hàng triệu đô la. Thậm chí ngay cả một vận động viên nằm trong top 100 cũng có thể phải di chuyển hàng ngàn ki lô mét để giành một chiến thắng với giải thưởng tầm vài ngàn đô la. Nhiều vận động viên đơn giản là “bị lỗ vốn” ngay cả khi họ thắng trận đấu hay thắng giải.
Theo Liên đoàn Quần vợt quốc tế ITF, năm 2013, có 8.874 vận động viên nam chuyên nghiệp phải bỏ ra trung bình mỗi người 38.800 đô la/năm, chưa tính đến kinh phí thuê huấn luyện viên. Trong khi tổng số tiền giải thưởng trong năm 2013 cho nam là 162 triệu đô la. Nghĩa là nếu chia trung bình, mỗi vận động viên nam có 32.638 đô la tiền thưởng, ít hơn số tiền mà bình quân mỗi người đã bỏ ra. So với giải bóng đá Premier League tại Anh, một cầu thủ trung bình kiếm được 2,3 triệu bảng Anh một năm. Nhưng trong năm đó, chỉ 1% vận động viên quần vợt chiếm đến 60% tổng số tiền ấy.
Chưa hết, cá độ quần vợt chỉ đứng sau cá độ bóng đá. Thị trường cá độ toàn cầu ước tính đến 3.000 tỉ đô la mỗi năm. Và với chỉ hai người trong một trận đấu quần vợt, chuyện dàn xếp tỷ số là rất quyến rũ đối với vận động viên, nên rất khó nói trước được một trận đấu có “sạch” hay không.
