LAM HỒNG NGỌC –
Trong khi phim nhà nước thờ ơ với công tác tuyên truyền tiếp thị (PR) thì phim tư nhân thời gian gần đây ngày càng chăm chút cho PR. Điều này không chỉ thể hiện ở việc đa dạng hóa các hoạt động quảng bá mà còn ở việc các nhà làm phim chịu chi hơn. Nhưng bỏ con tép liệu có bắt được con tôm?
Tung MV, showcase, cinetour và hơn thế nữa…
Một cảnh hành động trong phim Truy sát được tái hiện trong đêm nhạc phim Truy sát ở sân vận động Hoa Lư, TPHCM hôm 8-4.
Sau một thời gian gây chú ý bởi hàng loạt thông tin dày đặc trên mạng, nào là các tít như Minh Hằng “phim giả tình thật” với Quý Bình, Quý Bình cầu hôn Minh Hằng, cảnh nóng không thể nóng hơn của Minh Hằng… bộ phim Bao giờ có yêu nhau do Minh Hằng và Quý Bình đóng vai chính đã ra mắt người xem (khởi chiếu ngày 12-5). Có thể nói phim gây sốt từ khi chưa ra rạp là nhờ PR được lên kế hoạch rất bài bản. Để dọn đường cho phim, ê kíp thực hiện đã tổ chức nhiều buổi tiếp xúc với truyền thông, từ họp báo ra mắt đoàn phim, tiệc khoe phim (showcase), lễ ra mắt phim (premier). Cứ mỗi lần gặp gỡ các thành viên trong đoàn lại chia sẻ dần những thông tin liên quan đến quá trình làm phim và ngay lập tức những chi tiết này được các trang mạng, mạng xã hội đua nhau đăng tải đến chóng mặt. Cứ thế lâu lâu người xem dù muốn hay không cũng bị các thông tin trên in vào trí nhớ, vô tình dẫn đến sự tò mò, hồi hộp chờ đợi phim trình chiếu.
Không chỉ Bao giờ có yêu nhau, các phim Việt ra rạp gần đây như Em là bà nội của anh, Taxi em tên gì, Truy sát… hay sắp phát hành như Fan cuồng, Tấm cám: chuyện chưa kể, Nữ đại gia, Sài Gòn anh yêu em… hầu như đều lên kế hoạch PR rất chu đáo, chi tiết. Những buổi ra mắt giới thiệu đoàn làm phim giờ ít khi gói gọn trong nội bộ đoàn phim mà “nâng cấp” thành họp báo ra mắt. Đó có thể là một buổi gặp gỡ diễn ra trong khán phòng trong nhà hay ở ngoài trời tại chính địa điểm khai máy quay phim. Một thời gian sau họp báo ra mắt, có tiệc khoe phim nhằm trình chiếu những trích đoạn đặc sắc nhất trong phim hay đơn giản chỉ là giới thiệu trailer (clip ngắn) mới nhất của phim. Có đoàn phim chơi sang hơn, tổ chức thêm những đêm nhạc (concert) ở ngoài trời để dàn diễn viên giao lưu, tái hiện một số cảnh “đinh” trong phim. Chẳng hạn như phim Hương Ga tổ chức chuỗi chương trình Hương Ga DJ party diễn ra trong ba đêm tại TPHCM, Cần Thơ, Đà Nẵng. Phim Truy sát cũng thực hiện đêm nhạc tương tự ở một số tỉnh, thành. Hai hình thức showcase và concert này khá mới mẻ ở Việt Nam.
Quay MV (clip âm nhạc) nhạc phim cũng là một hình thức PR được áp dụng nhiều trong thời gian gần đây, nhất là với các bộ phim có phần âm nhạc đặc sắc như Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh, Em là bà nội của anh, Truy sát, Vòng eo 56, Bao giờ có yêu nhau… Trước đây chủ yếu phần nhạc phim ăn theo chỉ có hình thức tung album nhạc phim nhưng hiện tại với sức mạnh của hình ảnh, những MV đẹp lung linh từ phim cũng góp phần tạo hiệu ứng đám đông cho bộ phim. Có không ít bài hát trong phim trở thành những ca khúc độc lập được nhiều người yêu thích, xếp hạng cao trong xếp hạng âm nhạc như Ngày em xa quê (phim Vòng eo 56), This is my life (phim Truy sát).
Thêm một chiêu PR cũ nhưng được làm mới hơn nữa là các buổi giao lưu khán giả ở rạp được nâng cấp, mở rộng thành cinetour. Trong những hành trình này, khán giả không chỉ trò chuyện với diễn viên mà còn có cơ hội tham gia rút thăm trúng thưởng với nhiều phần quà. Hầu hết các phim Việt ra rạp hiện nay đều áp dụng cinetour và tháp tùng các chuyến đi này cũng là một điều khoản ràng buộc mà đạo diễn, diễn viên phải tuân thủ trong hợp đồng ký với nhà sản xuất.
Tiền có mua được khán giả?
Cảnh trong phim Em là bà nội của anh có chi phí PR khá cao trong các phim Việt.
Vì sao phim tư nhân ngày càng chi mạnh tay cho khâu PR? Lý do vì khi thị trường phim chiếu rạp phát triển mạnh, khiến đầu ra của phim Việt rộng mở hơn nhưng cũng đồng nghĩa với việc sức ép cạnh tranh giữa các phim ngày càng khắc nghiệt hơn. Để lôi cuốn khán giả, nhà làm phim phải sáng tạo ra nhiều chiêu thức để thu hút truyền thông, công chúng nhằm thông tin về phim luôn được hâm nóng trên thị trường. Khi những “chiêu” cũ như PR bằng cảnh nóng, phim giả tình thật đã hết tác dụng, thậm chí còn gây phản cảm thì các hoạt động như tung MV nhạc phim, tổ chức cinetour, concert, showcase vừa mới mẻ lại “lành mạnh”. Tất nhiên càng bày vẽ sẽ càng tốn kém.
Bà Châu Thổ, Giám đốc hãng phim Sena, cho biết: “Ở nước ngoài các phim có kinh phí lớn, tiền dành cho khâu PR có thể lên đến 40% trong kinh phí đầu tư phim”. Nhưng ở Việt Nam, nhiều người trong giới điện ảnh cho là điều này khó có thể làm được vì thị trường điện ảnh vẫn còn nhỏ bé.
Bà Thu Tâm, Trưởng phòng marketing phim Việt của CJ CGV cho rằng, với phim Hollywood nhập về, phần dành cho quảng bá phim ở Việt Nam được tính toán chiếm khoảng 10% doanh thu dự kiến. Tỷ lệ này ở phim Việt chỉ chiếm 3,5-5%, nhiều lắm là 10% vì phim Việt có lợi thế là ê kíp diễn viên, đạo diễn đều ở Việt Nam nên thuận tiện cho chiến dịch quảng bá.
Theo lời một nhân viên chuyên PR phim, kinh phí dành cho PR chiếm 10-15% chi phí sản xuất, trong đó ra mắt đoàn phim tốn khoảng 50 triệu đồng, lễ ra mắt phim khoảng 300-500 triệu đồng. Với những đêm nhạc tổ chức ở sân vận động, có sự tham gia của các ca sĩ tên tuổi, khoản chi này có thể lên đến tiền tỉ vì chỉ riêng chi phí thuê sân bãi, dàn dựng sân khấu, thuê âm thanh, ánh sáng cũng đã ngốn 300-400 triệu đồng. Không hẳn phía sản xuất-phát hành bỏ tiền chịu khoản này mà có thể đổi bằng việc tài trợ. Thế nên nhiều phim, khán giả xem phim mà cứ tưởng đang xem quảng cáo điện thoại, xe hơi, resort…, vì đó là do có nhà tài trợ.
Kỷ lục tốn kém nhất cho khoản PR phim Việt hiện nay nghe đâu thuộc về phim E., theo một số nguồn tin, chiến dịch quảng bá dành cho phim lên đến 8 tỉ đồng cộng thêm kinh phí sản xuất 12 tỉ đồng. Tỷ lệ 40% kinh phí đầu tư phim dành cho PR này khá sát với công thức dành cho các phim lớn của các nhà làm phim nước ngoài. Đồng thời giới điện ảnh đồn đoán hiệu quả có được là phim thu đến 102 tỉ đồng tiền vé.
