VŨ YẾN –
Nghe lời đồn thổi, không ít người chơi thể thao, tập thể hình tìm đến các loại thuốc tăng cơ bắp. Mặc dù giới chuyên môn cảnh báo nhóm sản phẩm chức năng này có thể có tác hại cho sức khỏe nhưng nhiều người vẫn tìm mua dùng thử.
Tin lời quảng cáo
Đang là sinh viên của một trường nghệ thuật, V.T., nhà ở quận Thủ Đức, TPHCM, mong muốn có một thân hình đẹp, với cơ bắp cuồn cuộn. Nghe bạn bè giới thiệu, T. vào các trang mạng tìm mua một loại sữa tăng cân, tăng cơ có tên Premium Mass Gainer với giá 1,6 triệu đồng/hộp 5,4 kg về uống thử.
Theo hướng dẫn ghi trên bao bì, mỗi ngày anh uống hai lần, sau khi tập thể dục (gym) và trước khi đi ngủ, mỗi lần một muỗng bột hòa với nước lọc hoặc sữa tươi không đường. “Sau một thời gian sử dụng, tôi thấy có chút tác dụng”, anh T. cho biết.
Giống như T., anh M., nhà ở quận Phú Nhuận, cũng mong muốn có thể hình đẹp, với cơ bắp mạnh mẽ để thể hiện nam tính của mình. Cách đây bốn tháng, anh M. mua một chai thuốc tăng cơ có tên Amino Fuel 2000 về uống. Đều đặn mỗi ngày, anh uống một viên sau mỗi bữa ăn.
Và không giống như T., anh M. chưa thấy tác dụng của thuốc sau một thời gian sử dụng. Bạn bè anh tư vấn, rằng thuốc chỉ có “ép phê”, cơ bắp chỉ nổi lên khi người uống chơi thể thao, tập gym mỗi ngày. Do bận công việc, anh M. chỉ uống thuốc đều đặn, còn gym thì bữa tập bữa không nên người vẫn thẳng băng, chưa thấy cơ bắp nổi lên.
Điều đáng nói là cả hai anh thanh niên này đều tự tìm đến thuốc tăng cơ bắp thông qua lời tư vấn của bạn bè hay đọc thông tin trên mạng, chứ không theo sự chỉ định hay tư vấn của bác sĩ chuyên khoa nào.
Chỉ cần ngồi vào máy tính, gõ từ khóa “thuốc tăng cơ” là công cụ tìm kiếm Google sẽ cho ra hàng loạt các trang web giới thiệu các sản phẩm có xuất xứ từ Mỹ, Anh… Sản phẩm nào cũng nói sẽ cung cấp hàm lượng protein cao, có tác dụng nhanh, hiệu quả trong việc tăng cơ bắp, mang lại vẻ đẹp nam tính, mạnh mẽ cho nam giới.
Song song với việc bán hàng trên mạng, những nơi này cũng có các địa chỉ cụ thể để người tiêu dùng có thể tới tận nơi tham khảo và lựa chọn sản phẩm. Giá các sản phẩm từ 500.000 đồng/sản phẩm trở lên tùy thương hiệu.
Theo thông tin từ một trang web, chúng tôi tìm tới một cửa hàng chuyên nhập khẩu, bán các sản phẩm sữa, thuốc tăng cơ tại quận 5, TPHCM. Hai nhân viên tại đây khá nhiệt tình giới thiệu cho khách hàng, rằng hàng của công ty đảm bảo 100%, có tem của Bộ Công an và Bộ Y tế. “Tôi đã uống sản phẩm của công ty được hơn nửa năm, kết hợp với tập gym thường xuyên nên tác dụng thấy rõ”, một nhân viên nam giới thiệu.
Ghé vào một trung tâm chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp tại quận Gò Vấp, cô nhân viên giới thiệu thực phẩm chức năng Supper Gainer được chiết xuất từ các thành phần thảo dược thiên nhiên, cung cấp hàm lượng protein cao. Thuốc này giúp thúc đẩy quá trình tăng cơ, và đặc biệt loại này có thể sử dụng cho trẻ từ 12 tuổi trở lên và không có tác dụng phụ.
Trong khi đó, một nhân viên nữ giới thiệu loại sữa tăng cơ có tên Creatine Monohydrate 5000. Sản phẩm này được quảng cáo có tác dụng hỗ trợ trao đổi chất, cải thiện khả năng hấp thụ dinh dưỡng, hỗ trợ trong việc sản xuất năng lượng khi cơ thể đang vận động ở cường độ cao, tạo các khối cơ, giúp cơ bắp săn chắc và thân hình cân đối. “Chúng em có trung tâm ở cả ba thành phố lớn là TPHCM, Hà Nội và Đà Nẵng. Anh chị có thể vào trang web tham khảo, đọc các ý kiến phản hồi về tác dụng của sản phẩm trước khi mua”, cô nhân viên giới thiệu.
Tại một tiệm thuốc tây khá lớn trên đường Hai Bà Trưng, quận 1, cô nhân viên khi được hỏi đã giới thiệu một loại thực phẩm chức năng tăng cơ có tên Amino Fuel 2000. Cô này cho biết muốn hiệu quả hơn, người sử dụng nên kết hợp với một loại vitamin tên vistra l-carnitine.
Teo tinh hoàn
Bác sĩ Đặng Thanh Huy, Bệnh viện đa khoa Hồng Đức, cho biết đối với các loại sữa tăng cơ, nếu chỉ là hỗn hợp protein đậm đặc thì không sao. Nhưng với một số sản phẩm trôi nổi, không rõ nguồn gốc, nhà sản xuất có thể đã pha trộn thêm một ít nội tiết tố nam vào đó.
Sử dụng sản phẩm này sẽ thấy hiệu quả rõ rệt. Dưới tác dụng của nội tiết tố androgen, các khối cơ sẽ tăng hấp thu và chuyển hoá protein, tăng khối lượng cơ rất nhanh. Nhưng khi thêm nội tiết tố nam ngoại sinh, sử dụng thời gian dài, nam giới sẽ dần dần bị ức chế tinh hoàn tiết nội tiết tố nam tự nhiên và có thể dẫn đến teo tinh hoàn.
Theo TS.BS. Lâm Vĩnh Niên, Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đại học Y dược TPHCM, bản chất của đa số các thuốc tăng cơ là các chất steroid đồng hóa tương tự như hoóc môn testosterone của nam giới. Tác dụng đồng hóa của các steroid khiến cơ và xương phát triển lớn và mạnh hơn. Các chất này có thể đưa vào cơ thể ở dạng uống hoặc tiêm cơ, hoặc ở dạng gel hay kem thoa da. Trong y học, các steroid đồng hóa được dùng điều trị dậy thì trễ hoặc các vấn đề khác do thiếu testosterone. Tuy nhiên, những người lạm dụng các steroid đồng hóa thường dùng liều cao hơn 10 đến 100 lần so với liều điều trị hoặc dùng phối hợp các loại steroid này với nhau. Sau khoảng vài tuần người sử dụng có thể thấy được tác dụng của thuốc trên hệ cơ của họ.
Việc sử dụng steroid đồng hóa đưa đến những hậu quả về lâu dài. Tác dụng phụ của các steroid vượt quá lợi ích về tăng cơ và tăng cân. Cụ thể như thay đổi về da và tóc. Da trở nên nhờn và mọc mụn trứng cá. Trẻ vị thành niên bước vào giai đoạn dậy thì có thể dẫn đến đóng sụn tiếp hợp đầu xương sớm, dẫn đến lùn. Phụ nữ có thể bị hói sớm, giảm kích thước ngực, rối loạn kinh nguyệt, giọng nói chuyển trầm, mọc lông mặt, âm vật lớn, teo tử cung. Nhiều biểu hiện này không đảo ngược được dù ngưng thuốc. Nam giới có thể bị bất lực, rối loạn xuất tinh, giảm số lượng tinh trùng, teo tinh hoàn, giảm sản suất testosteron tự nhiên. Chúng cũng có thể khiến tính khí con người trở nên dễ gây gổ, bạo lực. Ngưng dùng thuốc có thể dẫn đến trầm cảm, lệ thuộc steroid.
Steroid đồng hóa còn có thể dẫn đến tắc mật trong gan và xuất huyết gan. Gan bị tổn thương dẫn đến men gan tăng cao trong máu, vai trò khử độc của gan bị giảm. Đó là chưa kể, steroid đồng hóa còn dẫn đến u gan, cả lành lẫn ác tính. Các steroid đồng hóa cũng dẫn đến thành động mạch xơ cứng, đưa đến cơn đau tim, đột quỵ.
Đối với sữa tăng cơ, BS. Niên cho biết, sữa tăng cơ thường gặp là sữa đạm whey. Đạm whey là một loại đạm có trong sữa bò, được tách khi làm đông sữa (tạo phó mát). Đối với đa số mọi người thì đạm whey khá an toàn. Liều dùng để cải thiện thể lực vận động viên là 1,2-1,5 g/kg cân nặng cơ thể/ngày, kết hợp với tập luyện trong 6 đến 10 tuần. Tránh dùng đạm whey kéo dài hoặc lượng quá nhiều. Chưa có nghiên cứu về hiệu quả của đạm whey trên thể lực khi sử dụng kéo dài. Tuy thế, tránh dùng đạm whey khi cơ thể nhạy cảm hoặc dị ứng với sữa và sản phẩm từ sữa. Ngoài ra, bệnh nhân suy thận chưa lọc máu (chạy thận nhân tạo) cần hạn chế ăn đạm, trong đó có đạm whey.
“Tuy nhiên, không loại trừ trường hợp sữa tăng cơ được kèm các steroid đồng hóa trong thành phần sữa”, BS. Niên khuyến cáo.
