THÁI HÀ –
Vào nhà sách, chọn tựa sách trên máy tính bảng và đặt mua. Nhà sách lúc này mới cho in cuốn sách. Trong thời gian uống chưa hết ly cà phê, cuốn sách đã được in xong. Dịch vụ sách theo yêu cầu này sẽ là tương lai của các nhà sách.
Những cuốn sách tại Les Puf không còn được đem đến từ các nhà in hay nhà buôn nữa. Nó được in theo yêu cầu của khách hàng, trước mắt khách hàng.
Gauthier Charrier, sinh viên ngành đồ họa, bước vào một nhà sách ở Paris (Pháp) và ngạc nhiên: “Sách đâu hết rồi? Chuyện gì xảy ra vậy?”. Đó là nhà sách Librairie des Puf, gọi tắt là Les Puf. Chẳng có chuyện đảo lộn nào xảy ra, đó chẳng qua là cách làm ăn mới của nhà sách thôi.
Những cuốn sách tại Les Puf không còn được đem đến từ các nhà in hay nhà buôn nữa. Nó được in theo yêu cầu của khách hàng, trước mắt khách hàng, trong thời gian đủ uống một ly cà phê. Có lẽ đó là lý do chiếc máy có tên là Espresso Book Machine, in sách trong 5 phút, khi ly espresso vẫn còn nóng hổi. Công ty Mỹ chế tạo ra cỗ máy này có tên On Demand Books – sách theo yêu cầu, rất thời thượng trong nền kinh tế theo yêu cầu – On Demand Economy – hiện tại.
Cỗ máy nằm trong góc Les Puf, kêu vo ve khi chuyển các file PDF lên các trang giấy. Khách hàng dùng máy tính bảng chọn đầu sách rồi yêu cầu in. “Các khách hàng lúc đầu đều cảm thấy không thoải mái với máy tính bảng, họ đến đây để ngắm những cuốn sách trên giá mà, nhưng dần dần họ cũng quen với chiếc máy in, nhiều người quay lại làm khách hàng thường xuyên”, Alexandre Gaudefroy, quản lý nhà sách cho biết.
Chiếc máy luôn sẵn sàng in 5.000 đầu sách của Les Puf, cộng với đó là hơn 3 triệu đầu sách của Công ty On Demand Books, bao gồm các đầu sách từ 10 nhà xuất bản lớn nhất Mỹ. Cách làm của Les Puf khiến họ có nhiều đầu sách hơn, một nhóm các nhà xuất bản Pháp dự kiến đưa các bản PDF sách mới cho Les Puf trong những tuần tới. “Ngày trước, chúng tôi không có nhiều đầu sách bởi có những đầu sách chúng tôi chỉ bán được 5-10 cuốn, nên chúng tôi phải lựa chọn. Giờ với chiếc máy in này, chúng tôi giữ bao nhiêu đầu sách cũng được”, Gaudefroy nói.
Chiếc máy có tên là Espresso Book Machine, in sách trong 5 phút, khi ly espresso vẫn còn nóng hổi.
Khoảng 2.000 đầu sách từ lâu không còn in ấn nữa của Les Puf sẽ sẵn sàng cho khách hàng trong những tháng tới. “Giờ chúng tôi không chỉ còn là người bán sách, mà kiêm luôn nhà xuất bản, nhà in ấn và nhà phân phối, coi như là toàn bộ quy trình”, Gaudefroy cho biết.
Les Puf mở cửa năm 1921, nằm ở khu Latin Quarter với nhiều trường đại học, đầu tiên là nhà sách rất lớn. Sau này, nhà sách lớn phải đóng cửa vì lợi nhuận giảm và tiền thuê tăng. Địa điểm này giờ được bán cho một nhãn hàng quần áo nam. Còn Les Puf hiện thời chỉ rộng có 80 m2.
Chuyện đóng cửa các nhà sách không mới. Từ năm 2000 đến 2014, 28% số nhà sách ở Paris đóng cửa, theo số liệu từ Sở Kế hoạch đô thị Paris năm 2015. Tiền thuê mặt bằng tăng cao cộng với thương mại điện tử phát triển và lượng phát hành báo và tạp chí giảm gây ra điều đó.
Khu Latin Quarter là nơi có mật độ nhà sách cao nhất thành phố ảnh hưởng nặng nhất. Nhằm bảo tồn cá tính độc nhất ở khu này, hội đồng thành phố vào năm 2008 thực hiện chương trường Vital’ Quartier mua các không gian bán lẻ, tân trang lại và cho các công ty nhỏ kinh doanh văn hóa phẩm, mỹ nghệ truyền thống thuê. Les Puf được thuê một cửa hàng như vậy, cách nhà sách cũ của họ không xa.
Nói về mô hình làm ăn mới là in sách tại chỗ, ông Gaudefroy khá lạc quan. “Lúc đầu chúng tôi nghĩ bán được 10-15 cuốn mỗi ngày, nhưng bây giờ là hơn 40 cuốn, hơn nhiều so với dự đoán. Chúng tôi đang nghĩ đến việc mở nhà sách tại các thành phố lớn có nhiều trường đại học như Bordeaux, Lille, Lyon”.
Bên cạnh việc được ưu đãi thuê mặt bằng giá rẻ, việc không tốn lượng sách tồn, Les Puf còn có lợi trong việc thuê chiếc máy Espresso Book Machine từ nhà in Ireneo với giá rẻ. Và với việc luật ở Pháp cấm bán sách hạ giá, Les Puf lấy giá sách bằng với giá của các nhà xuất bản.
Không chỉ Les Puf hồi sinh, các nhà sách ở khắp nơi cũng vậy. Ở Mỹ, lần đầu tiên kể từ năm 2007, doanh số của nhà sách tăng trở lại, tăng 2,5% so với năm 2014. Tại Anh, chuỗi nhà sách Waterstones với 275 cửa hàng trở thành hiện tượng. Các nhà sách Gogol & Company ở Milan, La Fugitiva ở Madrid, Java Bookshop ở Amsterdam làm mới lại bằng cách mở dạng kinh doanh lai nhà sách-cà phê để thu hút người tiêu dùng.
