NGUYỄN ĐƯỚC –
Hồi còn nhỏ ở quê, mỗi sáng tôi thường hay theo mẹ ra đồng để phụ giúp hoặc xem mẹ nhổ cỏ lúa, đưa nước vào ruộng. Đồng ruộng lúc ấy có nhiều cá và cua đồng chứ không như bây giờ. Mỗi lần theo mẹ ra đồng là tôi thích lội bì bõm xuống dòng nước mát trong veo dọc theo con mương nhỏ bên bờ ruộng lúa để bắt cá, mò cua trong hang đất mang về để mẹ cải thiện bữa ăn cho cả nhà.
Vào mùa mưa lũ, cá rô đồng theo dòng nước về ruộng nhiều vô kể. Cá rô đồng mẹ bắt về khi đi làm đồng thường là mẹ kho tiêu hoặc nấu canh với khế chua. Bữa cơm “con nhà nghèo” ngày đó lúc nào cũng có món cá đồng kho hay món canh chua cá đồng nấu khế. Nhưng anh em tôi vẫn thích nhất là món cá rô đồng nướng với lửa than chấm với mắm ớt mà mẹ hay làm.
Cá rô đồng bắt về mẹ tôi thường làm sạch sẽ với muối hột để cho sạch chất tanh và nhớt bám trên mình cá. Sau khi làm sạch cá xong mẹ bắt đầu lấy que tre xâu cá rô đồng lại và bắt đầu nướng cá với lửa than hay rơm khô. Mẹ tôi thường bảo, để cá rô đồng thơm ngon hơn, vẫn giữ được vị ngọt và khi nướng cá với lửa than hay rơm khô cá không bị cháy khét, mẹ thường dùng những miếng lá chuối chát kẹp bên ngoài cá rô đồng khi nướng.
Ngồi trong gian bếp nhỏ xem mẹ nướng cá, mùi cá nướng bay thơm ngào ngạt cứ làm anh em tôi thèm thuồng. Cá rô đồng nướng mà chấm với nước mắm ớt tỏi và ăn với cơm nóng thì hết xẩy, với anh em tôi trên đời này khó có món ngon nào có thể sánh bằng với món cá rô đồng nướng của mẹ. Vị thơm ngọt của cá rô đồng nướng giữa trời mưa phùn, vị cay xè của nước mắm anh em tôi có thể ăn hết nồi cơm độn khoai sắn mà vẫn còn thèm thuồng.
Nhiều năm nay, gia đình tôi cũng đã không còn làm ruộng nữa. Mẹ tôi cũng đã lớn tuổi, còn anh em tôi đi làm ăn xa nhà nên những bữa cơm quây quần bên gia đình rất hiếm chứ không còn như ngày xưa. Ngoài đồng ruộng bây giờ dường như cũng không còn nhiều loài cá rô đồng như ngày xưa nữa do một phần nguồn nước bị ô nhiễm và đánh bắt quá mức. Thế nhưng mỗi khi có dịp về thăm quê, anh em tôi cứ đòi cho bằng được mẹ làm món cá rô đồng nướng than chấm với nước mắm ớt tỏi để ăn với cơm nóng.
Dù là hương vị của món cá rô đồng nuôi không thể so sánh bằng như món cá rô đồng thời còn khốn khó mẹ thường hay làm cho anh em tôi ăn với cơm độn nhưng nó cũng khơi gợi bao kỷ niệm đẹp về thời thơ ấu.
