Nguyễn Thị Mỹ Hạnh –
Quê tôi ở Quảng Bình đang chịu thiệt hại nặng nề do trận mưa lũ vừa qua. Những cơn mưa rả rích, kéo dài lê thê khiến cho những cánh đồng lúa đang vào độ chín vàng hung hung bị ngập trắng xóa. Nước lớn tới mức ngập hết cả bờ vùng bờ thửa, và thậm chí con đường làng được đổ bê tông cao ráo là vậy mà người dân cũng phải… đi thuyền, bởi nước dâng lên gần thắt lưng.
Sáng sớm tuần rồi khi tôi chưa kịp thức giấc, mẹ đã gọi điện thông báo anh Hai ở Sài Gòn về quê giúp mẹ đi mò lúa. Mẹ buồn buồn nói qua điện thoại rằng lúa chín rồi vậy mà nước làm ngập hết nên dân làng phải huy động lực lượng để ra đồng cứu lúa với hy vọng được chút nào hay chút nấy.
“Ở Hà Nội, con cứ yên tâm học hành không phải lo lắng gì và cũng không phải về đâu vì đã có mẹ và anh Hai lo liệu hết”. Nói rồi mẹ vội vàng gác máy và tôi cũng chưa kịp tâm sự được lời nào cùng mẹ.
Ở quê tôi việc con người phải sống chung với bão lũ là chuyện rất thường tình. Tôi cũng vậy, từ lúc thơ ấu cho tới khi rời quê nhà đi học ở xa cũng đã trải qua biết bao mùa, bao lần phải đi mò lúa. Người nông dân quê tôi thật khổ khi lúa đang vào mùa chuẩn bị gặt thì đùng đùng bão lũ tràn về khiến cho cả cánh đồng vàng ngập trắng trong nước. Đợi nước rút đi thì chẳng biết khi nào nó rút, mà không thể đành lòng đứng nhìn lúa bị ngập như vậy nên nhà ai cũng tận dụng hết mọi nguồn nhân lực để ra đồng mò lúa.
Tôi còn nhớ như in cái ngày khi tôi còn học lớp 5 trường làng nhưng đã phải theo cha mẹ ra đồng mò lúa. Nhà tôi cấy tới gần mẫu ruộng nên việc mò lúa mất một khoảng thời gian rất lâu, có khi đến mấy ngày. Nếu như cắt lúa bình thường thì chỉ cần 3-4 nhân công làm trong nửa buổi sáng là đã có thể xong vài sào. Nhưng khi nước ngập, chẳng nhìn thấy gì, người cắt ngâm mình thò tay xuống chậm rãi chọn từng khóm lúa để gặt nên rất lâu. Cứ gặt được một nắm là phải đưa lên khỏi mặt nước bỏ vào thuyền, vào bè rồi mới lại thò tay gặt nắm lúa khác. Cũng có khi cha mẹ và hai anh em chúng tôi đi mò lúa cả một ngày trời mà mới hết một đám ruộng hơn một sào. Không chỉ mất thời gian mà gặt lúa theo kiểu mò mẫm như vậy thường bỏ sót rất nhiều lúa, nhất là những chỗ lúa đổ rạp xuống mặt ruộng mà nước sâu không thể với tay xuống được.
Mò lúa quá vất vả, gian nan khi phải ngâm mình cả ngày dưới nước. Nếu trời quang mây tạnh còn khá, chứ trời vẫn dầm dề mưa thì không sao tránh được rét mướt và da thì tái tê thâm tím. Chạy đua với thời gian, với thiên nhiên khắc nghiệt để mò cứu lúa có khi nhiều người còn quên cả ăn. Lúa mò được đầy thuyền, đầy những chiếc bè đóng ghép từ những cánh cửa nhà, cửa bếp tháo ra, hay từ thân cây chuối… được đẩy về tập trung ở đầu làng. Cứ mò một ngày, tối đến nhà nào cũng tập trung nhân lực để tuốt lúa, đập lúa rồi sàng sảy lấy thóc mang về phơi sấy. Với lúa đi mò thì không chỉ rơm ít, mà thóc thu được cũng ít, vì thế năm đó dân làng phải chịu cảnh thiếu đói hơn là đương nhiên.
Tuổi thơ lấm lem bùn đất của tôi đã qua đi vài năm, và công việc mò lúa mỗi khi quê nhà bị lũ lụt tôi không còn trực tiếp tham gia nữa. Năm nào những cơn bão cũng đổ trực tiếp vào quê tôi khiến người dân không khỏi vất vả. Xa quê mùa mưa lũ, tôi chỉ mong sao ông trời “nhẹ tay” để người dân quê tôi bớt cơ cực.
