Vũ Yến–
Chất lượng tương đương
Tiến sĩ Phan Thế Đồng, giảng viên khoa Khoa học và Kỹ thuật của Trường Đại học Hoa Sen TPHCM, cho biết về mặt thành phần dinh dưỡng cũng như chất lượng dinh dưỡng thì sữa tươi nguyên chất và sữa hoàn nguyên tương đương nhau. Bởi thực chất sữa hoàn nguyên là sữa bột được pha lại thành dạng lỏng. Uống một lít sữa tươi nguyên chất cũng cung cấp cho cơ thể các chất dinh dưỡng giống như uống một lít sữa hoàn nguyên. Sự khác biệt có thể có là thành phần vi chất, sữa tươi cung cấp vitamin B5, B12 và chất khoáng như phospho và selenium nhiều hơn sữa hoàn nguyên.
Ông Đồng cho biết, sữa tươi và sữa hoàn nguyên có thể được phân biệt dựa vào hương vị, màu sắc của sản phẩm. Mùi của sữa tươi nguyên chất thơm và màu sắc trắng hơn, trong khi đó sữa hoàn nguyên có mùi sữa nấu chín, khó uống dễ làm cho người tiêu dùng ngấy. Vì thế, sản phẩm sữa hoàn nguyên thường được cho thêm hương liệu vào, nhất là hương kem.
Cũng theo ông Đồng, trên thực tế, sữa tươi được thu mua trực tiếp từ trang trại về có thành phần dinh dưỡng rất khác biệt nhau. Nếu thành phần dinh dưỡng cơ bản nhất là chất đạm không đạt tiêu chuẩn, nhà sản xuất cũng có thể phải bổ sung thêm sữa bột vào để chuẩn hóa nguyên liệu trước khi mang đi chế biến.
Theo một bác sĩ dinh dưỡng của một công ty chuyên sản xuất sữa, sữa tươi là 100% sữa từ con bò, sữa hoàn nguyên là sữa bột (được cô đặc từ sữa tươi) được pha thêm nước, các chất dinh dưỡng theo một công thức phù hợp. Sữa tiệt trùng lưu thông nhiều trên thị trường mà người tiêu dùng thường thấy thực chất chính là sữa hoàn nguyên.
Cũng theo vị này, sản lượng sữa tươi sản xuất trong nước chưa nhiều, không đảm bảo nhu cầu sản xuất, nhu cầu tiêu dùng. Do đó, các công ty sữa nhập sữa bột nguyên liệu (được cô đặc từ sữa tươi) về để sản xuất. Sữa bột này ít nhiều sẽ mất đi một số vitamin, khoáng chất trong quá trình cô đặc và tùy theo công ty khác nhau sẽ có công thức sản xuất phù hợp nhưng về cơ bản sẽ phải bổ sung thêm các dưỡng chất.
Và trên thực tế, sau khi bổ sung các khoáng chất, vitamin thì thành phần dinh dưỡng cũng như chất lượng dinh dưỡng của sữa tiệt trùng (sữa hoàn nguyên) không khác nhau là bao nhiêu. Thành phần này sẽ được ghi cụ thể trên bao bì nhãn mác, được kiểm tra, kiểm soát bởi các cơ quan chức năng. Thậm chí, với một số công ty, với những dòng sản phẩm sữa tiệt trùng có công thức chuyên biệt như dành cho trẻ suy dinh dưỡng, hỗ trợ phát triển chiều cao thì thành phần dinh dưỡng còn cao hơn sữa tươi.
Về giá cả, giá bán sữa tươi khoảng 31.000 đồng/lít, cao hơn giá sữa tiệt trùng nhưng mức chênh lệch này không nhiều.
“Sở dĩ hiện nay nhiều sản phẩm sữa tiệt trùng không ghi rõ sữa hoàn nguyên là bởi quy chuẩn kỹ thuật quốc gia sữa dạng lỏng chưa bắt buộc doanh nghiệp phải ghi. Còn tiệt trùng hay thanh trùng thực ra chỉ là phương pháp diệt khuẩn, đảm bảo sản phẩm an toàn khi đến tay người dùng”, vị bác sĩ này nói thêm.
Cũng theo một chuyên gia dinh dưỡng, thực tế thành phần dinh dưỡng của sữa tươi và sữa hoàn nguyên không khác nhau là mấy. Có điều, phải minh định lại tên gọi để người tiêu dùng biết rõ, hiểu rõ và từ đó có sự lựa chọn phù hợp.
“Không phải sữa tươi tốt hơn sữa hoàn nguyên – sữa bột pha lại nhưng không rõ ràng tên gọi, không rõ ràng thành phần nguyên liệu, để người tiêu dùng lầm tưởng sữa tiệt trùng là sữa tươi hoàn toàn là không minh bạch, không công bằng với người tiêu dùng”, bác sĩ này nói thêm.
Người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm sữa tại một siêu thị ở TPHCM. Ảnh: Vũ Yến
Gọi đúng tên sữa
Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với các sản phẩm sữa dạng lỏng ban hành năm 2015 sau khi có sửa đổi bổ sung một số quy định của QCVN 5-1:2010/BYT ghi rõ, sữa tươi nguyên chất là sản phẩm được chế biến hoàn toàn từ sữa tươi, không bổ sung bất kỳ một thành phần nào của sữa hoặc bất cứ thành phần nào khác kể cả phụ gia thực phẩm, đã qua thanh trùng hoặc tiệt trùng.
Sữa hoàn nguyên là sản phẩm được chế biến bằng cách bổ sung nước với một lượng cần thiết vào sữa dạng bột, sữa cô đặc để thiết lập lại tỷ lệ nước và chất khô thích hợp. Trong trường hợp có bổ sung các thành phần khác như đường, nước quả, ca cao, cà phê, vi chất dinh dưỡng, phụ gia thực phẩm thì thành phần chính phải là sữa đã qua tiệt trùng.
Sữa hỗn hợp là sản phẩm được chế biến chủ yếu từ hỗn hợp của hai hay nhiều sản phẩm sữa, có thể bổ sung các thành phần sữa và các thành phần khác như đường, nước quả, ca cao, cà phê, vi chất dinh dưỡng, phụ gia thực phẩm nhưng thành phần chính phải là sữa đã qua tiệt trùng.
Mặc dù có quy định rõ ràng, nhưng nhiều năm qua sữa dạng lỏng pha ra từ sữa bột nhập khẩu được ghi là sữa tiệt trùng. Tên gọi này khiến người tiêu dùng hiểu sai khái niệm, không phân biệt được đâu là sữa tươi, đâu là sữa pha ra từ sữa bột.
Do vậy, trong nội dung trong dự thảo sửa đổi, bổ sung Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về sữa dạng lỏng của Bộ Y tế, bộ sẽ bỏ khái niệm sữa tiệt trùng, minh định lại tên gọi cho sữa. Cụ thể, sữa tươi được chế biến từ sữa bò tươi, sữa hoàn nguyên là pha từ sữa bột.
Theo ghi nhận thực tế trên thị trường, song song với sản phẩm sữa khẳng định 100% sữa tươi thì trên bao bì, nhãn mác rất nhiều sản phẩm sữa hiện nay ghi là “sữa tiệt trùng”. Các sản phẩm này chủ yếu của các doanh nghiệp trong nước.
