Thái Hà –
Vào năm 2020, hơn 10 triệu chiếc xe tự lái sẽ lăn trên các con đường khắp thế giới, theo trang Business Insider. Công ty Tư vấn tài chính Morgan Stanley dự báo thị trường xe tự lái sẽ đạt 2.000 tỉ đô la Mỹ (USD) vào năm 2025. Xe tự lái đang được xem như sự cải tổ về vận tải lớn nhất kể từ khi động cơ đốt trong được phát minh.
Baidu dự tính sản xuất hàng loạt chiếc xe tự lái mang nhãn hiệu Baidu vào năm 2021.
Các nhà sản xuất ô tô truyền thống không phải là những người dẫn đầu làn sóng này, mà là các công ty và doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ (startup) vốn không nhiều kinh nghiệm trong chuyện xe cộ nhưng có những ý tưởng hoàn toàn mới, như Tesla, Google, Uber.
Châu Á đang đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển xe tự lái. Các hãng xe Nhật Bản như Toyota, Honda đang tham gia tích cực, hãng điện tử Hitachi cũng bước vào ngành này nhằm lấy lại hào quang xưa. Tháng 8-2016, Singapore trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới thử nghiệm xe taxi tự lái. Vận hành trên một số khu vực, dự án này là sự hợp tác giữa ứng dụng Grab và nhà phát triển phần mềm nuTonomy. Trên những chiếc xe thử nghiệm có một lái xe và một kỹ sư quan sát sự hoạt động của xe.
Triển vọng 10-15% xe lăn bánh trên đường là xe tự lái có thể chưa thành hiện thực vào năm 2030, nhưng rõ ràng ngành này sẽ mang lại lợi nhuận lớn. Theo Công ty Tư vấn quản lý AT Kearney, với xe tự lái, tai nạn trên đường có thể giảm 70%, phí bảo dưỡng xe giảm 35% và phí bảo hiểm xe giảm 15%.
Theo Albert Lam, giáo sư ngành điện tử ở trường Đại học Tổng hợp Hồng Kông, tương lai của xe tự lái là một dạng lai giữa công với tư. “Một hệ thống giao thông công cộng mới kết hợp giữa khu vực công và khu vực tư nhân sẽ ra đời ở một số nước trên cơ sở xe tự lái. Đây sẽ là một mô hình mới, kiểu như Uber bây giờ”, ông Lam nói. Chẳng thế mà Uber cũng đang ráo riết phát triển xe tự lái để hướng đến tương lai.
Ông Lam vẽ ra một hệ thống trong đó những xe tự lái tư không sử dụng sẽ được cho thuê tới một nền tảng được quản lý tập trung. Thay vì nằm không khi chủ không có nhu cầu sử dụng, chiếc xe có thể được dùng như taxi, vận tải hàng hóa hoặc thực hiện các dịch vụ theo yêu cầu khác.
Giáo sư Marcelo Ang từ trường Đại học quốc gia Singapore (NUS), đơn vị cũng đang phát triển xe tự lái, phụ họa: “Chúng ta có lẽ vẫn cần xe riêng, nhưng chỉ cho mục đích giải trí. Sẽ có những người vẫn muốn sở hữu xe nhưng đó chỉ là thiểu số. Nó phụ thuộc vào hệ thống giao thông công cộng tốt đến đâu”. Ở một số thành phố châu Á như Singapore, Hồng Kông, sở hữu xe riêng bị hạn chế bởi luật lệ và bởi thuế đánh vào xe. Vì vậy, ý tưởng kiếm tiền từ xe hấp dẫn với các chủ xe.
Không chỉ xe ô tô tự lái được thiết kế vào giao thông công cộng, những chiếc xe máy scooter tự lái cũng sẽ giúp sức vào việc này. “Nhiều người không tham gia giao thông công cộng thường xuyên vì họ phải đi bộ khá nhiều nếu muốn bắt xe buýt đến ga tàu điện. Nếu có những chiếc xe máy để lo cho họ những quãng đường đi bộ dài như vậy, giao thông công cộng sẽ phát triển hơn nữa”, ông Ang nói.
Tháng trước, trường NUS vừa giới thiệu xe máy tự lái, một chỗ ngồi, bốn bánh, tốc độ 6 km mỗi giờ, có cảm biến giúp tránh các chướng ngại vật. Chiếc xe này cũng thuận tiện khi dùng ở trường học, bệnh viện, sân bay, đặc biệt cho những người già. Ang nói với tờ Asia Weekly, chiếc xe này có giá khoảng 10.500 USD, sẵn sàng tung ra thị trường với số lượng lớn. Giá này rẻ hơn nhiều so với giá 80.000 USD của chiếc xe tự lái tương tự mà Google dùng công nghệ viễn thám LIDAR sản xuất. Elon Musk, Tổng giám đốc Tesla, nói rằng dùng công nghệ LIDAR trong các xe tự lái kiểu này là không cần thiết.
Theo giáo sư Lam từ Hồng Kông, mỗi chiếc xe hiện nay, kể cả xe tự lái vẫn chỉ được xem như những cá thể, chỉ khi chúng được kết nối qua một bộ não trung tâm, chúng mới đóng góp lớn cho giao thông công cộng: “Thay vì người chủ ra quyết định cá nhân cho từng chiếc xe, bộ não trung tâm sẽ làm việc đó, dựa trên số lượng xe muốn tham gia và trên điều kiện giao thông hiện hữu”.
Những nước như Indonesia và Philippines có thể giảm bớt tình trạng kẹt xe và giảm áp lực lên hệ thống vận tải công cộng với làn sóng xe tự lái này. Tháng 8 năm nay, Tập đoàn Ayala Corp. hàng đầu Philippines công bố đầu tư 100 triệu USD để phát triển xe tự lái.
Tích cực phát triển xe tự lái nhất châu Á phải kể đến Trung Quốc. Baidu đã có trong tay bản đồ 6,7 triệu km đường khắp Trung Quốc để làm cơ sở cho chiếc xe tự lái mang nhãn hiệu Baidu sắp ra, họ dự tính sản xuất hàng loạt vào năm 2021. Các nhà sản xuất ô tô truyền thống như Changan, Geely sẽ ra xe trước năm 2020. Gần đây, công ty sản xuất xe buýt Yutong cũng cho chạy thử xe buýt không người lái trên một số con đường ở thành phố Trịnh Châu, thủ phủ tỉnh Hồ Nam.
Công ty Công nghệ Le Eco gần đây đã giới thiệu chiếc xe điện tự lái Le SEE Pro của họ ở Bắc Kinh và San Francisco. Với 2 tỉ USD đầu tư vào nhà máy ở Trung Quốc, họ có kế hoạch sản xuất 400.000 chiếc xe mỗi năm. Mục đích phát triển xe điện của Le Eco là nhằm giảm bớt những đám mây mù do ô nhiễm không khí ở các thành phố Trung Quốc.
Theo dự báo của HIS Automotive, một tổ chức phân tích trong ngành công nghiệp ô tô, năm 2035 sẽ có hơn 8,6 triệu chiếc xe tự lái lăn bánh trên các con đường Trung Quốc, đẩy Mỹ và Nhật Bản xuống hàng thứ hai và thứ ba về doanh số bán xe tự lái.
