Kim Hương –
Gã khổng lồ thương mại điện tử Amazon.com đang có tham vọng giao hàng tạp hóa đến nhiều thành phố Mỹ, nhưng các đối thủ cạnh tranh có lẽ vẫn giành lợi thế trước Amazon.
Amazon đang có tham vọng chiếm lĩnh thị trường bán và giao nhận hàng tạp hóa.
Lâu nay, chương trình Prime Fresh (Tươi rói) của Amazon dường như bị lãng quên. Không như mỗi dự án khác của Amazon, Prime Fresh phát triển rất chậm. Sau khi mở đầu năm 2007 ở thành phố Seattle, công ty thử nghiệm dịch vụ này nhiều năm, chỉ mở rộng từ năm 2013 đến Los Angeles và San Francisco. Hai năm sau, Prime Fresh mở ở San Diego, New York, Philadelphia, Baltimore và Sacramento. Mùa hè 2016, xem ra Prime Fresh tăng tốc mở rộng, mở ở Boston và lần đầu tiên mở ở London, một tín hiệu cho thấy chương trình sẽ đến nhiều thành phố khác.
Nhưng giao hàng tạp hóa bao gồm thực phẩm tươi sống như rau củ, thịt cá… là một thách thức bởi việc trữ-giao hàng cần thùng lạnh, trong khi hàng hóa dễ bị hỏng. Điều đó có nghĩa phải có một nhóm hậu cần xử lý hàng tồn kho. Hiện Amazon phát triển mạnh mẽ là nhờ bán hầu như đủ loại hàng hóa giá rẻ và giao hàng nhanh. Đây là một dịch vụ tốt nếu người ta đột xuất cần có một sản phẩm, như một sợi xích xe đạp hoặc một cuốn sách. Nhưng hàng tươi sống thì khác bởi người tiêu dùng muốn quả cà chua, củ hành phải tươi. Amazon không cần quầy hàng, có thể chuyển tải hàng triệu sản phẩm gắn mã SKU (công cụ giúp tìm ra nhanh, dễ quản lý sản phẩm một cách khoa học khi danh mục sản phẩm kinh doanh ngày càng mở rộng và đa dạng) nhưng người mua hàng thực phẩm tươi sống thường chỉ mua vài sản phẩm.
Khác với nhiều ưu đãi dành cho người tham gia chương trình Prime khác-như giao hàng miễn phí trong hai ngày đối với một số mặt hàng chọn lọc, quyền tiếp cận Amazon Prime Video và Thư viện Kindle Lending Library, Chương trình Prime Fresh lại tính thù lao 299 đô la Mỹ/năm, tức nhiều hơn thẻ Prime những 200 đô la.
Hiện mức độ cạnh tranh trong lĩnh vực bán và giao hàng tạp hóa không chỉ mỗi Amazon tham gia.
Fresh Direct đã hoạt động từ thuở bình minh của Internet, và vừa chỉ kiếm được 189 triệu đô la Mỹ. Các công ty khởi nghiệp như Instacart và dịch vụ giao món ăn như Blue Apron đều nhanh chóng có được nhiều khách hàng. Whole Foods Market đầu tư và lập đối tác chiến lược với Instacart, khiến họ giành được phần đáng kể ở khâu giao hàng, và Walmart thành công với mô hình cho phép khách đặt hàng trên mạng và nhận hàng từ một quầy hàng tại một khu đậu xe. Chương trình này đã mở rộng đến hơn 30 thị trường và 400 quầy hàng chỉ trong hai năm.
Không như các đối thủ, Amazon tính phí trả trước khá cao, khiến vài khách hàng than phiền khi dịch vụ Prime Fresh được tung ra. Nhưng xét khoản chi trung bình của mỗi gia đình Mỹ là từ 7.500 đến 15.000 đô la Mỹ/năm, có lẽ mức phí giao hàng 200 đô la/năm thì không cao khi có được sự tiện nghi giao hàng đúng lúc cần. Hãy so sánh mức phí một lần đặt hàng có giá trị tối thiểu 50 đô la thì Amazon thu 299 đô la/năm, trong khi một lần đặt hàng có giá trị tối thiểu 30 đô la thì Fresh Direct và Walmart tính phí 5,99 đô la/lần và từ 5 đến 7 đô la/lần. Whole Foods thì tính phí 5,99 đô la/lần (99 đô la/năm).
So với các đối thủ, Prime Fresh không phải là một vụ làm ăn “ngon”. Trong nhóm cạnh tranh, đó là chương trình duy nhất tính phí giao hàng cao, và buộc khách hàng phải đặt hàng khoảng một lần/tuần. Amazon đã có thương hiệu ở Mỹ, giá rẻ, tiện lợi và dịch vụ chăm sóc khách hàng tốt. Và đối với những người đã chịu trả 99 đô la tiền phí từ chương trình Prime, việc đóng thêm 200 đô la chỉ là “chuyện nhỏ”, nhất là vào lúc người dân thành thị không nhiều thời gian rất cần có hàng tươi sống giao tận nhà.
Vì lẽ đó, chiếm được thị trường hàng tạp hóa có thể là một ngọn đồi quá dốc để Amazon leo, nhưng người khổng lồ thương mại điện tử này cũng không cần thống trị thị trường để kiếm lợi. Hàng tạp hóa là một thị trường trị giá hơn 600 tỉ đô la ở Mỹ, nên Amazon chỉ cần kiếm được một phần bánh nhỏ ở thị trường này đã là đủ.
