(SGTT) – Trong một thời gian dài, mọi người kháo nhau chỉ uống một ly rượu vang với bữa ăn là rất có lợi cho sức khỏe, nhất là cho tim mạch. Đến những năm gần đây, huyền thoại này bị sụp đổ, các bác sĩ khẳng định rượu, dù chỉ một ly, dù là rượu vang, đều có hại.
Huyền thoại rượu vang tốt cho tim mạch bắt đầu từ những năm 1990 khi có người chỉ ra dân Pháp thích ăn thức ăn nhiều chất béo như pate, bơ hay kem nhưng vẫn có tỷ lệ bệnh tim thấp hơn dân Mỹ, vì sao? Họ cho rằng đó là bởi dân Pháp có thói quen dùng một ly rượu vang với bữa ăn tối.
Rượu vang, theo họ, có tác dụng “làm sạch” thành mạch, ngăn ngừa máu tụ lại bám dần và làm nghẽn các mạch máu, qua đó làm giảm nguy cơ đột quỵ đáng kể. Thậm chí lúc đó có vài nghiên cứu ủng hộ quan điểm này, cho rằng thói quen ăn uống của người dân miền Địa Trung Hải, có uống kèm một hai ly rượu nho khi ăn tối là cách ăn uống hợp lý nhất.
Năm 1997, một nghiên cứu theo dõi 490.000 người Mỹ trưởng thành trong 9 năm cho biết những người hàng ngày có uống ít nhất 1 ly rượu thì có tỷ lệ chết vì bệnh tim mạch thấp hơn người không uống đến 30-40%. Đến năm 2000, đã có mấy trăm nghiên cứu cũng đưa ra kết luận tương tự. Thế nhưng đồng thời cũng bắt đầu có nhiều người chỉ ra các vấn đề của loại nghiên cứu này, tỏ vẻ không tin rượu vang có tác dụng tốt như nghiên cứu chỉ ra.
Lập luận những người này đưa ra là: biết đâu những người uống chừng mực có sức khỏe tốt hơn người không uống vì bản thân họ khỏe mạnh hơn, có thu nhập cao hơn, có trình độ học vấn cao hơn nên có thể chăm sóc sức khỏe tốt hơn. Nhóm người này thường có bảo hiểm sức khỏe, ăn nhiều rau xanh hơn. Biết đâu những người không uống rượu trong nghiên cứu thật ra từng uống nhiều, nay bỏ rượu vì lý do sức khỏe sút kém! Nói cách khác, chỉ dấu uống 1 ly rượu vang cùng bữa ăn không phải là chỉ dấu mang yếu tố quyết định – nó chỉ trùng hợp xuất hiện cùng các chỉ dấu khác quan trọng hơn.
Kaye Middleton Fillmore, một nhà nghiên cứu của Đại học California, San Francisco, kêu gọi các nhà khoa học xem xét kỹ các nghiên cứu nói rượu có lợi cho sức khỏe tim mạch. Bà cho rằng cần đánh giá các bằng chứng một cách khoa học hơn, phân tích chúng theo những cách thức mới để loại trừ các yếu tố mang tính thiên kiến. Một nhóm các nhà khoa học trong đó có Tim Stockwell, một nhà dịch tễ học thuộc một viện nghiên cứu ở Canada đã có những phát hiện bất ngờ. Sau khi phân tích lại, dưới các tiêu chí mới thì các lợi ích quan sát được trước đây đã biến mất.
Kết quả này làm nhiều người khó chịu, nhất là các nhà sản xuất rượu vang. Họ rót tiền tổ chức nhiều hội nghị phản bác kết quả nghiên cứu. Điều đáng nói là cũng có những hội nghị xuất bản kỷ yếu, khẳng định “hội nghị đồng thuận” rằng uống rượu chừng mực là có lợi cho sức khỏe. Có thể thấy chuyện khoa học cũng nhiều mơ hồ khi có đồng tiền chi phối. Với các nghiên cứu mang tính quan sát, kết luận như thế nào cũng có thể do sự ấn định chủ quan của các tác giả phân tích.
Điều đáng nói là sau đó các nghiên cứu khẳng định ích lợi của việc uống 1 ly rượu vang đã không còn xuất hiện nhiều; các nghiên cứu ngược lại thì ngày càng áp đảo. Năm 2022, một nghiên cứu không chỉ đảo ngược niềm tin một ít rượu thì có lợi cho tim mạch, nó còn khẳng định uống rượu, dù ở mức độ nào, không những không có lợi mà còn gây hại cho sức khỏe, làm gia tăng rủi ro các vấn đề tim mạch nữa. Ngày nay nhiều nghiên cứu khẳng định ngay cả chỉ uống 1 ly rượu mỗi ngày cũng làm tăng nguy cơ gây các tình trạng như huyết áp cao hay rối loạn nhịp tim, hai yếu tố có thể dẫn đến đột quỵ, suy tim hay các vấn đề sức khỏe khác.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nay khẳng định không có mức độ sử dụng chất có cồn nào là an toàn cả, bất kể đó là rượu vang, bia hay rượu mạnh. Ngoài ra như WHO từng kết luận vào năm 1988, mối liên quan giữa rượu và ung thư là rất rõ ràng. Điều đáng tiếc là rất ít người ý thức được mối liên quan này. Trong một nghiên cứu vào năm 2023 khảo sát 4.000 người Mỹ trưởng thành, chỉ có 20% biết rượu vang có thể gây ra ung thư. Nhiều người khi được khuyên cắt giảm uống rượu đã tỏ ra ngạc nhiên, nói họ chỉ uống rượu vang thôi mà.
Dù sao, với nhiều người, đặc biệt là với giới doanh nhân, thói quen uống một ít rượu vang cùng bữa tối là rất khó bỏ. Vấn đề là đừng nghĩ ly rượu mình uống giúp điều hòa tim mạch – nó đi kèm với nhiều rủi ro họ nên biết. Và biết đâu 20 năm nữa sẽ có những nghiên cứu với những kết luận khác chờ đón trong tương lai?
