NHẬT LINH –
Công dụng của các chế phẩm từ nhau thai một số động vật đang được nhiều cửa hàng và các trang mạng bán hàng quảng cáo khá ầm ĩ. Tuy nhiên, theo các bác sĩ, có những nguy cơ gây hại đến sức khỏe khi sử dụng các loại này.
Bán nhan nhản, mua dễ dàng
Chị Hồng Lam ở quận 7, TPHCM cho biết cách đây hơn một tháng chị đã mua một lọ viên uống nhau thai cừu R.P.P.Y ở một cửa hàng chuyên bán sản phẩm chăm sóc sức khỏe và làm đẹp với giá gần 1,1 triệu đồng/hộp 60 viên. Nhân viên tại đây nói với chị rằng chỉ cần sử dụng sản phẩm trong khoảng nửa tháng, kết hợp với serum bôi cũng của hãng này (giá khoảng 300.000 đồng/lọ 100 ml) thì da mặt chị sẽ sáng lên, săn chắc, ngăn ngừa nếp nhăn, hỗ trợ điều trị nám da, tàn nhang… Nhưng hiện nay sau hơn một tháng, tình trạng da của chị gần như không có gì thay đổi.
Tệ hơn, chị Thúy Hiên ở quận 4 kể, thấy tại một trang web bán hàng giới thiệu tác dụng của bột đắp mặt chiết xuất từ nhau thai, giá lại hợp lý nên chị đã mua về dùng thử. Kết quả là sau hai lần đắp, da mặt chị kích ứng nhẹ, nổi mụn nên chị đã dừng lại, vứt bỏ sản phẩm.
Nhắm vào nhu cầu làm đẹp rất cao của phụ nữ, hiện có nhiều địa chỉ bán mỹ phẩm, thực phẩm chức năng quảng cáo trong thành phần của sản phẩm có chứa chất từ nhau thai động vật, thậm chí cả nhau thai người. Các sản phẩm này đủ dạng, từ mỹ phẩm, mặt nạ, serum, bột dùng để đắp, để bôi, đến thực phẩm chức năng dạng viên, dạng nước dùng để uống. Thành phần chính của chúng, theo nhãn mác in trên bao bì và quảng cáo là chiết xuất từ nhau thai (nhau thai cừu, heo, dê…).
Ngoài ra, tùy mỗi loại sẽ còn có các thành phần khác như tinh dầu chiết xuất từ hạt nho, từ hoa anh thảo… Thậm chí có loại được quảng cáo hết sức hấp dẫn là chiết xuất từ nhau thai heo, siro ngô, mật ong, gạo lên men, nước ép kiwi và chiết xuất 71 loại thực vật lên men.
Các sản phẩm này, theo quảng cáo, có các tác dụng chống lão hóa da, ngăn ngừa các loại mụn, xóa mờ vết nám, tàn nhang, làm cho da trắng sáng, hồng hào. Có những sản phẩm được giới thiệu là giúp tăng cường sức khỏe, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, tăng cường chức năng gan, tăng tuần hoàn máu, làm trẻ hóa tế bào, giúp ngực nở và săn chắc…
Theo người bán hàng, các sản phẩm đa phần của Mỹ, Úc, Nhật Bản… được nhập khẩu chính ngạch hoặc theo đường “xách tay”. Giá cả khá đa dạng, có loại vài trăm ngàn đồng, có loại đến vài triệu đồng. Tại một cửa hàng chuyên bán sản phẩm làm đẹp ở quận 10, nhân viên cho biết bộ sản phẩm từ nhau thai cừu gồm viên uống và serum bôi mỗi ngày có xuất xứ từ Úc khoảng 2,5 triệu đồng, giảm 100.000 đồng nếu mua cả hai sản phẩm, đồng thời tặng thêm sữa rửa mặt chứa collagen trị giá gần 300.000 đồng.
Rước bệnh vào thân
Theo TS.BS. Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng khoa Tạo hình-Thẩm mỹ của Bệnh viện Đại học Y Dược, Phó chủ tịch Hội phẫu thuật bàn tay TPHCM, hầu hết các sản phẩm làm đẹp từ nhau thai nói trên đều thuộc dạng thực phẩm chức năng hoặc mỹ phẩm, sản phẩm dưỡng da, không phải là thuốc. Tác dụng thực sự của chúng hiện chưa đuợc nghiên cứu đầy đủ hoặc các nghiên cứu có độ tin cậy thấp, mức độ chứng cứ không cao. Mức độ an toàn thì còn tùy thuộc loại sản phẩm, hãng sản xuất. Khi sử dụng chúng có nguy cơ đối với sức khỏe, làn da như dị ứng, nhiễm trùng da, sạm, nám…
“Người tiêu dùng cần thận trọng khi dùng, nên nghe theo lời khuyên của những người có chuyên môn. Sử dụng các sản phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, được lưu hành hợp pháp để tránh tiền mất, tật mang”, bác sĩ Tuấn nói.
Bác sĩ Trần Văn Năm, nguyên Phó viện trưởng, điều hành Viện Y dược học dân tộc TPHCM, cho biết y học hiện đại có công trình nghiên cứu của một bác sĩ người Nga tên Vladimir P. cho ra đời chế phẩm Filatov làm từ nhau thai ở dạng thuốc uống hoặc thuốc tiêm. Riêng trong lĩnh vực thẩm mỹ, Đông y chưa có tài liệu cho biết sử dụng nhau thai để làm đẹp.
Theo bác sĩ Năm, với riêng nhau thai người, trên thực tế có nhiều vấn đề phức tạp liên quan như chất lượng sản phẩm khó kiểm soát, tính khoa học, độ an toàn… nên Bộ Y tế đã cấm kinh doanh, đồng thời khuyến cáo người tiêu dùng không nên sử dụng. Việc sử dụng chế phẩm từ nhau thai, nếu quá trình bảo quản và chế biến không an toàn không những không đem lại tác dụng mà còn có nguy cơ cao bị lây nhiễm các bệnh do siêu vi như HIV, viêm gan C, B… cho dù thuốc ở dạng uống trong hay dùng ngoài.
Bác sĩ Trần Thế Viện, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, cho biết, theo y văn cho đến nay, chưa có bất kỳ nghiên cứu nào chứng minh các loại thuốc, mỹ phẩm làm từ nhau thai động vật có tác dụng làm đẹp. Trong một số trường hợp, người bán quảng cáo các sản phẩm này có tác dụng làm đẹp, làm trắng da rất nhanh trong vòng một vài tuần, tuy nhiên để trắng “siêu tốc” như thế thì thường trong công thức có chứa chất corticoid (có thể gây nhiều tác dụng phụ nguy hiểm).
Ngoài ra, cũng theo bác sĩ Viện, nhau thai động vật có chứa nhiều lipid, protid rất dễ lên men, các vi nấm, vi khuẩn hay ký sinh trùng dễ xâm nhập nếu xử lý không tốt trong quá trình bào chế, sẽ gây bệnh cho người, như ngứa, bỏng rát, đỏ da, nổi mụn trứng cá, viêm da tiếp xúc dị ứng, nhiễm trùng da, dãn mạch máu, sạm da…, hiếm hơn có thể gây ra đỏ da tróc vảy toàn thân hay hội chứng stevens-johnson (dạng chích hay uống) có thể ảnh hưởng đến tính mạng. Đó là chưa kể có rất nhiều sản phẩm trôi nổi “hàng xách tay”, không rõ nguồn gốc xuất xứ, thành phần không rõ ràng, chưa được kiểm chứng chất lượng…
“Trong thời gian khám và chữa bệnh tại phòng khám da liễu của Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, tôi gặp khá nhiều trường hợp dùng nhau thai cừu, thời gian đầu mới dùng thì cảm thấy da trắng hồng tuy nhiên sau một thời gian vài tuần, vài tháng da bắt đầu đỏ, ngứa, nổi mụn, một số trường hợp còn bị nhiễm nấm hay nhiễm herpes tại vị trí bôi. Ngoài ra, chứng nổi mày đay sau khi dùng nhau thai cừu bằng đường uống để trẻ hóa da cũng hay gặp”, bác sĩ Viện kể.
