(SGTT) – Theo nhiều bác sĩ lẫn các nhà khoa học, cách bổ sung DHA bằng nguồn thực phẩm ăn hàng ngày bên cạnh sữa mẹ sẽ là tốt nhất cho trẻ.
Hiện nay, trên thị trường có bán rất nhiều sản phẩm có chứa DHA như viên uống, sữa công thức, sữa tươi, kẹo dẻo vitamin có chứa Omega3, ngay cả đồ ăn vặt cho trẻ cũng được quảng cáo có thành phần DHA. Nhiều bậc cha mẹ cảm thấy bối rối, không biết phải bổ sung DHA thế nào cho đúng, bên cạnh DHA tự nhiên có trong sữa mẹ có tác dụng phát triển trí não và thị giác cho trẻ nhỏ.
DHA và sự thông minh ở trẻ nhỏ
Dạo quanh các siêu thị hiện nay cho thấy, gần như 100% sản phẩm sữa bột, sữa chua, sữa nước đều có thành phần DHA. Cứ sản phẩm nào gắn mác “dành riêng cho trẻ em” dù là dầu ăn hay mì gói đi nữa cũng đều thấy có nhãn hàng in dòng chữ “có chứa DHA”. Tất nhiên, những sản phẩm dạng này luôn có giá bán cao hơn các sản phẩm cùng loại không chứa DHA. Gần đây, lại xuất hiện thêm tranh cãi là có nên sử dụng dạng sản phẩm uống bổ sung trực tiếp DHA không? Vậy DHA là gì mà được quan tâm và gây ra tranh cãi nhiều như thế?
Theo TS.BS Phan Bích Nga, Giám đốc Trung tâm Khám và Tư vấn dinh dưỡng trẻ em, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, DHA là tên viết tắt của Docosahexaenoic Acid (là axit béo không no mạch dài có 22 carbon và 6 nối đôi), là thành phần chính tạo nên não bộ của con người (chiếm khoảng 15% – 20%) và chiếm 50% – 60% cấu tạo võng mạc của mắt. Với trẻ em, DHA giúp đảm bảo phản ứng dẫn truyền thần kinh, khiến thị lực và trí óc nhanh nhạy, tăng chỉ số trí tuệ, ngăn ngừa suy giảm trí nhớ khi học tập. DHA chiếm tỷ lệ rất cao trong chất xám (tạo ra sự thông minh) của não và trong võng mạc (tổng chỉ huy sự nhìn của mắt). DHA tạo ra độ nhạy của các nơ-ron thần kinh, giúp dẫn truyền thông tin nhanh và chính xác.
Một nghiên cứu tại Mỹ theo dõi trẻ từ lúc mới sinh đến 8-9 tuổi cho thấy trẻ được bú mẹ và ăn đủ DHA có chỉ số thông minh cao hơn 8,3 điểm so với trẻ bú sữa bò và không cung cấp đủ DHA. Tuy nhiên, theo PGS.TS. Nguyễn Hữu Đức, nguyên giảng viên khoa Dược, Trường Đại học Y dược TPHCM, chúng ta không phủ nhận vai trò của DHA với sức khỏe nhưng không nên thần thánh hóa nó. Bởi, một số nghiên cứu khoa học của nước ngoài đã chỉ ra, DHA chỉ đóng vai trò thứ yếu trong chuyện một đứa trẻ có thông minh hay không. Các yếu tố di truyền và xã hội như sự thông minh của mẹ và chất lượng đời sống tinh thần mà trẻ được nhận mới là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến chỉ số IQ của trẻ.
Bổ sung DHA nhân tạo: vô thưởng vô phạt
Đã có nhiều công trình nghiên cứu từ các nền y khoa tiên tiến như Mỹ cho thấy: hiện chưa quan sát được lợi ích rõ ràng và nhất quán khi bổ sung DHA trong thời gian mang thai và cho con bú. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, việc bổ sung DHA đối với trẻ thông thường cũng không có tác dụng, nói cách khác là DHA nhân tạo không có tác động tích cực đến sự phát triển của trẻ.
Người đại diện Phòng Chế phẩm bổ sung quốc gia thuộc Viện Y tế quốc gia Mỹ (NIH) cũng đã chỉ ra đây là một vấn đề nhầm lẫn giữa DHA gốc tự nhiên và DHA nhân tạo khá thường thấy trong các nghiên cứu dinh dưỡng. DHA gốc tự nhiên có một nền tảng tốt và các nhà nghiên cứu quan sát thấy rằng cá và các loại hải sản giàu DHA cho những lợi ích rõ ràng. Tuy nhiên, khi các nhà nghiên cứu bổ sung DHA nhân tạo vào thực phẩm dinh dưỡng bổ sung và thử nghiệm nó trong các thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên, những lợi ích tương tự không hề được quan sát thấy nữa. Do đó, nhóm bác sĩ này khuyên rằng, trẻ em nên được bú sữa mẹ ít nhất sáu tháng đầu đời sau đó các phụ huynh nên cho trẻ ăn các loài cá như cá hồi, cá thu, cá ngừ, cá mòi… Ngoài ra, còn có các loại thực phẩm nên cho ăn dặm như lòng đỏ trứng gà, bơ trái, hạt hạnh nhân, óc chó, hạt điều, đậu phộng, cùng chế biến với các loại rau như súp lơ, bắp cải, bí ngô, cải xoăn, cải xoong, vốn rất dồi dào lượng DHA tự nhiên.
Theo PGS.TS Nguyễn Hữu Đức, DHA về bản chất là có lợi cho tim mạch và trí não của trẻ. Các phụ huynh chỉ cần cho trẻ ăn cá biển sâu, ăn các loại rau củ kể trên là đã có thể yên tâm. Bé ăn cá biển hai lần, dùng thêm dầu đậu nành là đã đủ chất DHA tự nhiên cần cho sự phát triển. Nói rộng ra, trong chuyện nuôi con, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng là phương cách tốt nhất cho sức khỏe bé. Người tiêu dùng không nên lạm dụng sản phẩm chứa DHA, hay nghe quảng cáo về DHA như “thần dược” giúp trẻ thông minh mà không biết giá trị thực của sản phẩm đó là gì.
Hoàng Nhung
