Vũ Yến –
Thời gian gần đây, cái tên nhụy hoa nghệ tây (saffron) được nhắc đến khá nhiều, không chỉ bởi một số công dụng cho sức khỏe mà còn bởi giá bán của nó lên tới 200-450 triệu đồng/kg. Tuy nhiên, theo chuyên gia dinh dưỡng, sản phẩm có những công dụng nhất định nhưng không nên thổi phồng.
Người tiêu dùng chịu chi
Chị Bảo Ngân, quận 10, TPHCM, cho biết một tháng nay chị sử dụng nhụy hoa nghệ tây để uống, với mong muốn nâng cao sức khỏe vì nghe nói sản phẩm này tốt cho đường ruột, chống táo bón, giúp ăn ngon, ngủ ngon. Theo chị Ngân, chị chi 3 triệu đồng để mua 10g nhụy hoa này và sử dụng được khá lâu.
Ngoài việc dùng để uống hoặc làm gia vị, chị Ngọc Bích, quận 7, còn dùng nhụy hoa nghệ tây để làm đẹp. “Tôi mua 20g nhụy hoa nghệ tây giá 7 triệu đồng trên một trang mạng với lời giới thiệu sản phẩm được xách tay từ Iran về, giúp giảm thâm nám, đẹp da và tăng cường nội tiết tố nữ…”, chị Bích nói.
Bà Lê Thị Thanh Xuân, đại diện một cửa hàng có bán nhụy hoa huệ tây, cho biết mặc dù mới nhập hàng về khoảng một tháng nay nhưng sức tiêu thụ khá tốt. Giá bán tại cửa hàng là 3 triệu đồng/10g. Dự kiến, trong những tháng tết, lượng hàng tiêu thụ sẽ tăng, từ 40-50 hộp/tháng.
Bà Hoài An, chủ một trang mạng kinh doanh nhụy hoa nghệ tây xách tay từ Iran, cho biết hiện nay sức tiêu thụ sản phẩm này tại thị trường Hà Nội và TPHCM khá tốt, ba tháng bà tiêu thụ 1,5-2 kg nhụy hoa nghệ tây. Theo bà An, nhụy hoa nghệ tây không phải sản phẩm hoàn toàn mới, nhưng thời gian gần đây, do người tiêu dùng truyền tai nhau nhiều về công dụng nên sản phẩm gây “sốt”.
Bà Hoài An cho biết, nhụy hoa nghệ tây được chia làm năm cấp gồm negin – loại tốt nhất, gồm những sợi nhụy đã được cắt bỏ phần chân nhụy. Cấp sargol là những nhụy hoa nhỏ và mảnh hơn, pushali là loại sợi giữ nguyên cả phần chân nhụy màu vàng lẫn phần thân trên màu đỏ, bunch là loại thu hoạch nguyên sợi nhụy hoa. Cuối cùng là loại konj gồm phần gốc của nhụy hoa từ phần bỏ lại của loại negin và sargol.
Theo ghi nhận, nhụy hoa nghệ tây chủ yếu được bán dạng sợi khô, tại một số cửa hàng, chợ và bán chủ yếu trên các trang mạng. Chúng được giới thiệu là có nguồn gốc ở Iran, Ấn Độ, Tây Ban Nha. Giá bán 2-4,5 triệu đồng/10g tùy nơi, tùy nguồn gốc xuất xứ, trong đó loại xuất xứ Iran, Tây Ban Nha có giá cao hơn cả.
[box] Hiện nay do giá cao nên có tình trạng nhụy hoa nghệ tây bị làm giả. Theo một số người am hiểu, khi cho saffron vào nước, nếu là thật sợi saffron sẽ làm nước đổi màu, còn giả thì sẽ không có màu hoặc màu rất nhạt. Để đánh lừa người tiêu dùng, một số nơi thường trộn lẫn các loại saffron, loại kém chất lượng trộn chung với một ít loại chất lượng để bán với giá cao.
Theo một bác sĩ dinh dưỡng, ngoài việc không nên thổi phồng công dụng của nhụy hoa nghệ tây, người tiêu dùng cần thận trọng, mua tại những địa chỉ uy tín, có hóa đơn, chứng từ để tránh trường hợp mua phải sản phẩm giả được nhuộm bằng hóa chất và tẩm hương liệu tổng hợp để tạo mùi thơm.[/box]
Cần thận trọng
Tiến sĩ Phan Thế Đồng, chủ nhiệm chương trình công nghệ thực phẩm, Đại học Hoa Sen TPHCM, cho biết saffron là sản phẩm được làm từ nhụy hoa phơi khô của cây nghệ tây. Chúng được cho là có nguồn gốc từ Ai Cập, Hy Lạp, Ấn Độ, được trồng trên một vùng rộng lớn từ Tây Ban Nha trải sang Ấn Độ, trong đó Iran được xem là nước sản xuất chính chiếm 90-93% sản lượng thế giới. Nhụy hoa nghệ tây được sử dụng trong thực phẩm từ thời cổ đại, dùng trong nước hoa, màu nhuộm vải…
Từ lâu nhụy hoa nghệ tây được sử dụng trong y học, có khả năng phòng chống một số bệnh như béo phì, tim mạch, ung thư, giúp tăng cường trí nhớ, hỗ trợ điều trị trầm cảm, rối loạn tiêu hóa, làm sáng da, giảm thâm nám… Các công dụng này được cho là nhờ vào tính chất chống oxy hóa của các hợp chất trong nhụy hoa. Tuy nhiên, hầu hết các nghiên cứu đều thử nghiệm trên thú nuôi nên việc đánh giá hiệu quả sử dụng saffron đối với sức khỏe con người còn tương đối hạn chế, cần phải có những nghiên cứu lâm sàng mới có thể xác định liều lượng thích hợp.
“Nhìn chung các kết quả nghiên cứu đều cho rằng liều lượng saffron sử dụng như một gia vị trong chế độ ăn hàng ngày là an toàn. Liều lượng sử dụng theo đường miệng từ 30-50mg/ngày cho thấy có hiệu quả”, tiến sĩ Đồng cho biết. Một số nhà khoa học cảnh báo rằng saffron có thể gây các triệu chứng nghiêm trọng ở liều cao như nhức đầu, gia tăng nhịp tim, chóng mặt và ảo giác, có thể dẫn đến tử vong do xuất huyết nội hoặc do tê liệt hệ thần kinh trung ương. Mặc dù chưa có sự thống nhất nhưng theo khuyến cáo liều sử dụng saffron tối đa là 1,5g/ngày và liều có thể gây tử vong là 20g/ngày.
Cũng theo tiến sĩ Đồng, vì là một sản phẩm được sử dụng lâu đời chủ yếu trong lĩnh vực y học cổ truyền và trong thực phẩm truyền thống, đồng thời có giá bán cao nên nhụy hoa nghệ tây được các nhà khoa học quan tâm nghiên cứu. Các thông tin này được các nhà kinh doanh sử dụng để giới thiệu cho sản phẩm, theo đó đã thu hút sự quan tâm của người tiêu dùng. Tuy nhiên, thực chất saffron cũng chỉ có tác dụng tương tự như một số sản phẩm truyền thống có hoạt tính chống oxy hóa ở Việt Nam. Nhưng do các sản phẩm này không phổ biến và chưa được quan tâm nghiên cứu nên không có nhiều thông tin khoa học để quảng bá vì thế giá trị thương mại của chúng không cao như saffron. Vì vậy, người tiêu dùng không nên tin vào những quảng cáo thổi phồng quá mức. “Tương tự như những sản phẩm khác, mặc dù có nhiều ứng dụng thực tế nhưng hiệu quả sử dụng của saffron cũng chỉ được phát huy khi được kết hợp với một chế độ ăn uống lành mạnh và các hoạt động thể chất thích hợp”, tiến sĩ Đồng nhấn mạnh.
