HOÀNG XUÂN PHƯƠNG –
Một kỹ thuật xét nghiệm mới bằng vi mạch bán dẫn, gọi là LOC (lab-on-a-chip) thay thế cho máy móc và ống nghiệm thông thường, vừa được Cơ quan Quản lý thuốc và thực phẩm Mỹ (FDA) công nhận và cấp phép triển khai.
Một lượng máu rất nhỏ lấy từ đầu ngón tay được dẫn chảy vào một lọ nhỏ, rồi đặt lọ vào trong máy đọc để cho ra những kết quả xét nghiệm. Tiến trình phân tích và xử lý kết quả rất nhanh chóng, lại rất an toàn vì hạn chế mọi tiếp xúc của con người cả trên mẫu vật cũng như trên kết quả xét nghiệm. Ngay sau đó, kết quả xét nghiệm được truyền đi bằng cảm biến, Wi-Fi, ethernet hay qua điện thoại di động đến kho dữ liệu bảo mật an toàn cho riêng từng người, và chỉ cung cấp cho khách hàng, bệnh nhân hay bác sĩ điều trị và cơ sở y tế khi được yêu cầu. Đây có thể xem là bước đột phá trong ngành y học.
Trong y khoa, kết quả xét nghiệm máu chiếm đến 70% hay 80% quyết định chẩn đoán của bác sĩ. Kết quả đến càng sớm, càng chính xác thì việc chẩn đoán càng nhanh và việc điều trị cũng trở nên dễ dàng. Tiến bộ mới trong lĩnh vực xét nghiệm này cho phép cộng đồng cũng như bệnh nhân và bác sĩ có điều kiện tốt hơn để phòng bệnh và chữa bệnh.
Elizabeth Holmes, 31 tuổi, là tác giả của phát minh công nghệ này, đồng thời là người sáng lập và điều hành Công ty Theranos, đưa giá trị công ty dựa trên sáng kiến của cô lên gần 10 tỉ đô la Mỹ, và Elizabeth trở thành nữ tỉ phú tự thân lập nghiệp trẻ nhất tại Mỹ.
Từ khi còn là sinh viên năm nhất Stanford, Elizabeth đã đến làm việc tại phòng thí nghiệm dành cho nghiên cứu sinh tiến sĩ. Sau khóa thực tập hè, một ý tưởng táo bạo lóe lên trong đầu và Elizabeth bắt tay ngay vào thực hiện: tiến hành xét nghiệm máu ngay trên nền tảng một con chip xử lý, tức bộ vi mạch bán dẫn, thay vì trong những ống nghiệm với các thiết bị phân tích phức tạp.
Nhờ năng lực xử lý và phân tích dữ liệu của chip được lập trình cho từng công việc nên công nghệ LOC có thể thực hiện từ vài chục đến vài trăm xét nghiệm khác nhau trong cùng một lúc. Sau 12 tháng đưa vào diện kiểm tra theo luật định, ngày 2-7 năm nay, FDA chính thức công nhận nền tảng công nghệ LOC của Theranos, bao gồm cả thiết bị phần cứng và phần mềm lập trình, cùng những thí nghiệm đặc trưng của công ty. Hiện đã có 120 nội dung xét nghiệm trên LOC được Theranos tự nguyện đưa vào diện kiểm tra của FDA, và tất cả cho thấy chúng đều chính xác, thậm chí chính xác hơn so với kết quả kiểm chứng trên các máy phân tích hay xét nghiệm tiêu chuẩn hiện nay. Hai yếu tố quan trọng được quan tâm khác là tốc độ phân tích rất nhanh và giá thành phân tích lại rất rẻ.
Trong khi các nhà khoa học bất ngờ với thành quả ứng dụng công nghệ mới vào lĩnh vực phân tích thí nghiệm, mà có thể tạo ra nền móng thay đổi cả ngành sinh học, thì Elizabeth xem đây là cột mốc quan trọng, đưa thiết bị xét nghiệm ra khỏi phòng thí nghiệm, khỏi các trung tâm chăm sóc sức khỏe để đến trực tiếp với bệnh nhân và những vùng dịch bệnh.
Công nghệ thông tin phát triển cực nhanh và lan tỏa về mọi phía. Thời kỳ vàng son của sáng tạo công nghệ đang nhường chỗ cho ứng dụng công nghệ trong các ngành công nghiệp khác nhau, tạo nên những công ty khởi nghiệp đáng giá hàng tỉ đô la, mà Theranos là một trong số đó.
