DƯƠNG QUYÊN –
Theo tinh thần Nghị định 124/2015/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 5-1-2016, những hành vi vi phạm về hoạt động bán hàng đa cấp sẽ bị phạt nặng hơn. Song, nhiều người vẫn băn khoăn liệu quy định mới có kiểm soát được bán hàng đa cấp biến tướng?
Gần một năm nay, mỗi lần bạn bè học cấp 3 nhóm họp lại là chị Thủy (quận Gò Vấp, TPHCM) cảm thấy phiền toái và khó xử khi một người bạn cùng lớp lại đến mời mua các thực phẩm chức năng. Không chỉ mời mua, người bạn này còn rủ rê bạn bè tham gia bán hàng với mình. “Thuốc tăng cân, vitamin E đẹp da, gói sinh tố bột… loại nào cũng được quảng cáo có công dụng vượt trội. Không chỉ riêng tôi mà mọi người trong lớp ai cũng cảm thấy khó chịu, ngại tiếp xúc với cô ấy”, chị Thủy kể.
Câu chuyện của chị Thủy cũng không khác gì nhiều với trường hợp của chị Lệ ở Quảng Ngãi. Không chỉ ở các thành phố lớn, bán hàng đa cấp xuất hiện ở cả vùng nông thôn. Trong một lần về quê, chị Lệ khá bất ngờ khi một người hàng xóm đến nhà và nhiệt tình khuyên bảo chị nên tham gia vào chuỗi bán hàng đa cấp với bà. “Bà ấy bảo, tham gia mình chỉ cần đóng 180.000 đồng để làm thẻ. Sau đó đi tiếp thị bán hàng và tìm kiếm thêm thành viên vào nhóm. Nếu thành viên vào càng đông và bán đắt hàng, thu nhập hàng chục triệu đồng/tháng là trong tầm tay. Thậm chí, không làm gì vẫn có tiền”, chị Lệ cho biết.
Chiêu thức thu nhập cao, không làm gì cũng có tiền được nhiều người áp dụng để lôi kéo thêm thành viên vào nóm mình. Mới đây, trên các trang mạng xã hội lan truyền một đoạn video ghi lại hình ảnh một nhóm thanh niên được cho là nhân viên đa cấp hô vang khẩu hiệu về những mục tiêu và mức thu nhập “khủng” ngay trên phố đi bộ Nguyễn Huệ (quận 1, TPHCM). Đoạn video này thu hút sự quan tâm của nhiều người, trong đó không ít người lo ngại về tình trạng biến tướng của loại hình bán hàng đa cấp hiện nay.
Theo quy định mới, những hành vi vi phạm về hoạt động bán hàng đa cấp sẽ bị phạt nặng hơn. Cụ thể, phạt tiền 30-50 triệu đồng đối với hành vi kinh doanh theo phương thức đa cấp mà không đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp với cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Phạt tiền gấp hai lần mức tiền phạt đối với hành vi nêu trên trong trường hợp hành vi vi phạm được thực hiện trên địa bàn từ hai tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trở lên. Người tham gia bán hàng đa cấp cung cấp thông tin không trung thực hoặc không chính xác về hàng hóa được chào bán sẽ bị phạt tiền từ 1-3 triệu đồng.
Trao đổi với Sài Gòn Tiếp Thị, ông Nguyễn Khắc Hiếu, chuyên viên Phòng xuất nhập khẩu và xúc tiến Công Thương (Sở Công Thương TPHCM), cho rằng trước tiên phải có sự nhìn nhận khách quan về hình thức kinh doanh này. Xét về góc độ kinh doanh, bán hàng đa cấp là một kênh bán hàng được đánh giá khá thành công ở nhiều nước trên thế giới. Tại Việt Nam, luật về bán hàng đa cấp được ban hành từ tháng 8-2005. Như vậy, xét về luật pháp, hình thức kinh doanh này đã được Nhà nước thừa nhận. Tuy nhiên, hoạt động kinh doanh này đang bị biến tướng khi người bán quảng cáo quá lời về sản phẩm, lôi kéo dụ dỗ nhiều người tham gia thay vì gia tăng bán sản phẩm, khiến cho người dân hiểu nhầm rằng cứ nói đến đa cấp là nghĩ ngay đến lừa đảo.
Theo ông Hiếu, với quy định mới này, việc cấp giấy phép bán hàng đa cấp, việc tổ chức hội nghị, hội thảo của các công ty đa cấp sẽ được kiểm soát chặt chẽ hơn. Song thách thức hiện nay là, bán hàng đa cấp thường có những nhóm nhỏ hoạt động và chủ yếu tiếp thị bằng hình thức truyền miệng.
“Để không bị lừa bởi những hoạt động biến tướng của hình thức kinh doanh này, quan trọng nhất vẫn là ý thức của người dân. Cần phải bình tĩnh trước những lời quảng cáo “không làm gì vẫn có tiền”, “làm giàu nhanh trong thời gian ngắn” để tránh sập bẫy kinh doanh đa cấp trái phép”, ông Hiếu nhận định.
