Mỹ Huyền-
Vào ngày 10-11, Uber một lần nữa phải hứng chịu một cú sốc đánh vào hoạt động của hãng này tại Anh, thị trường lớn thứ hai sau Mỹ. Một tòa án lao động ở London bác bỏ lập luận của công ty này cho rằng tài xế của họ là các nhà thầu độc lập, theo tờ The New York Times.
Hai tài xế Uber, James Farrar và Yaseen Aslam, thay mặt cho một nhóm 19 tài xế, đã kiện công ty vì công ty này đã phủ nhận quyền lợi cơ bản của các tài xế bằng cách phân loại họ là lao động tự do. Uber dựa vào một luận cứ mà hãng này đã sử dụng nhiều lần ở nhiều nước trên thế giới: tài xế của Uber là các nhà thầu độc lập.
Ông Aslam, 36 tuổi, đã nói trong một cuộc trả lời phỏng vấn: “Họ có thể dùng công nghệ để che đậy, nhưng luật pháp luôn tồn tại và cần phải được tuân thủ và tôn trọng. Phán quyết này có thể ảnh hưởng đến hàng ngàn tài xế, và không chỉ các tài xế mà còn là hàng triệu công nhân trên khắp nước Anh.
Quyết định này khẳng định lại phán quyết năm ngoái, quyết định Uber phải đảm bảo trả mức lương tối thiểu và ngày nghỉ phép cho các tài xế của hãng này tại Anh. Phán quyết này dựa trên mối lo ngại về mô hình thuê nhân công phổ biến trong nền kinh tế gig – nền kinh tế dựa trên các lao động không có hợp đồng chính thức dù là nhân viên lâu dài.
Quyết định này cũng là cú sốc thứ hai đối với việc kinh doanh của Uber tại London trong vòng vài tháng. Tháng 9 vừa rồi, cơ quan vận tải cấp thành phố đã cấm dịch vụ gọi xe hộ hoạt động tại thủ đô của Anh vì cho rằng dịch vụ của công ty này không phù hợp để hoạt động trong thành phố. Uber đã kháng cáo phán quyết của tòa, tuy nhiên vẫn có thể tiếp tục cung cấp các dịch vụ cho đến khi có phán quyết cuối cùng.
Trong một tuyên bố đưa ra sau khi có phán quyết, ông Tom Elvidge, đang giữ quyền điều hành Uber ở Anh, cho biết công ty sẽ kháng cáo quyết định lên Tòa kháng cáo hoặc Toà án tối cao Anh Quốc.
Hai tài xế Uber, James Farrar và Yaseen Aslam, thay mặt cho một nhóm 19 tài xế, đã kiện công ty này.
Các bước đi cải thiện hình ảnh của Uber
Ông Travis Kalanick, người sáng lập, đã phải từ chức giám đốc điều hành trong năm nay vì bị khiếu nại về nền văn hóa hung hăng của công ty. Dara Khosrowshahi, người thay thế ông Kalanick và chọn phong cách hòa giải, đang tìm kiếm các phương thức nhã nhặn hơn để thắng các cơ quan quản lý vận tải London vào tháng trước.
Sự thay đổi của ông Khosrowshahi diễn ra vào một thời điểm quyết định vì Uber đang nhắm mục tiêu chào bán cổ phiếu ra công chúng lần đầu tiên vào năm 2019 cũng như đảm bảo cho khoản đầu tư trị giá hàng tỉ đô la Mỹ từ SoftBank, tập đoàn Nhật Bản.
Trong một nỗ lực để giành khách hàng và tài xế vì quan tâm đến danh tiếng của mình, công ty này đã đưa ra một số biện pháp và dịch vụ mới, như cho phép người dùng thêm tiền típ vào cước xe trên ứng dụng. Uber cũng đã phát huy những nỗ lực của mình, đặc biệt ở Anh, để cung cấp cho tài xế các quyền lợi như quyền tiếp cận với tiền cấp dưỡng và bảo hiểm.
Cạnh tranh trên phương diện sử dụng lao động
Trường hợp về việc làm là một trong những thách thức của Uber. Mặc dù công ty này đã mở rộng với tốc độ chóng mặt và phát triển thành một tập đoàn trị giá 70 tỉ đô la Mỹ, nhưng họ đã phải vật lộn với những cáo buộc rằng họ không kiểm tra tài xế đầy đủ và sử dụng phần mềm để trốn tránh tầm nhìn của chính quyền.
Hoạt động của Uber ở London rất quan trọng đối với sự mở rộng toàn cầu của công ty này. Uber cung cấp các dịch vụ lần đầu trong thành phố vào năm 2012, hiện nay đã có mặt tại hàng chục thành phố trên toàn nước Anh. Có khoảng 40.000 tài xế Uber ở thủ đô của Anh và 3 triệu khách hàng đã sử dụng ứng dụng ở London ít nhất một lần trong 3 tháng qua.
Sự xuất hiện của Uber ở London đụng độ với hãng taxi màu đen mang tính biểu tượng của thành phố. Hệ thống taxi có mặt đã hàng thế kỷ này yêu cầu tài xế của họ phải qua bài kiểm tra nghiêm ngặt gọi là The Knowledge. Các tài xế phải chứng minh họ nhớ được khoảng 25.000 đường phố và 100.000 điểm mốc. Xe taxi đen thường đắt hơn nhiều so với các dịch vụ của Uber, mà rất ít người khiếu nại.
Cáo buộc về việc thuê nhân công của Uber là tâm điểm của mô hình kinh doanh tại công ty này. Uber cũng đang phải đối mặt với một thách thức tương tự ở châu Âu – toà án cao nhất khu vực dự kiến sẽ đưa ra phán quyết vào cuối năm: hoặc là công ty này được quy định như một dịch vụ taxi, hay là một nền tảng kỹ thuật số, các tài xế độc lập với hành khách. Nếu được phán quyết như dịch vụ taxi, Uber phải tuân thủ nghiêm ngặt về an toàn và về việc sử dụng lao động.
Nhiều công ty cho rằng mô hình kinh tế gig tăng tính linh hoạt cho cả người lao động và người sử dụng lao động trong nền kinh tế hiện đại. Nhưng các nhà phê bình cho rằng đó là sự bóc lột, tước đoạt đi những quyền lợi quan trọng của nhân viên như bảo hiểm thất nghiệp.
Các chuyên gia về lao động nói rằng luật pháp ở hầu hết các quốc gia đã không theo kịp sự phát triển của công nghệ và sự lan tỏa của nền kinh tế gig. Ví dụ như ở Anh, phần chính của luật quy định cách người lao động được đối xử như thế nào lại là luật thông qua từ năm 1996. Susannah Kintish, đối tác của công ty luật Mishcon de Reya, chuyên về luật lao động cho rằng pháp luật đã quá cũ kỹ.
