VŨ YẾN –
Thời gian gần đây, khá nhiều phụ nữ, trong đó có cả diễn viên, người nổi tiếng sử dụng, giới thiệu trên trang Facebook cá nhân một loại nước uống đẹp da với những tác dụng tuyệt vời như chống nắng, giúp trắng hồng và căng mịn, làm mờ vết thâm do mụn, giúp giải độc, thanh tẩy các chất cặn bã, kéo dài tuổi xuân… Thế nhưng, loại nước này có thực sự tác dụng thần kỳ đến mức như vậy?
“Hiệu quả” thấy ngay
Sản phẩm nói trên được cho là có các thành phần hoạt tính sinh học như collagen, axit hyaluronic, vitamin và khoáng chất; 100% tự nhiên, không hương liệu, không chất bảo quản; sử dụng được cho cả phụ nữ mang thai, sau sinh, người đau dạ dày hay tiểu đường…
Kèm theo lời giới thiệu là hình ảnh người tiêu dùng, trong đó có người mẫu, diễn viên, ca sĩ với khuôn mặt xinh đẹp, trắng hồng, tay cầm các sản phẩm và khẳng định tác dụng tuyệt vời của loại nước uống này; đồng thời có cả những phản hồi hài lòng của người tiêu dùng về sản phẩm.
Ngoài việc quảng cáo trên trang web, Facebook, loại nước uống này cũng được nhân viên tại các cửa hàng giới thiệu hết sức thuyết phục khi khách hàng đến tìm hiểu về sản phẩm. Theo nhân viên tại một cửa hàng giới thiệu sản phẩm trên đường Cách Mạng Tháng Tám, quận 3, TPHCM, sở dĩ sản phẩm “thần thánh” đến vậy bởi nó chứa các thành phần góp phần ngăn chặn tác hại của các gốc tự do, và do đó làm chậm quá trình lão hóa da; cần thiết cho sự tái tạo mô và cải thiện sự săn chắc của làn da, duy trì làn da khỏe mạnh và rạng rỡ.
Nhân viên này cũng khẳng định tùy theo tình trạng da và mức độ muốn cải thiện vẻ đẹp mà người tiêu dùng lựa chọn một trong bốn dòng sản phẩm, nhưng hầu hết chỉ cần sử dụng liệu trình 24 chai là sẽ đạt được kết quả mong muốn. Sau đó, nếu muốn duy trì vẻ đẹp thì tiếp tục sử dụng các liệu trình tiếp theo.
Một nhân viên bán hàng khác, qua trang Facebook cá nhân, sau khi giới thiệu công dụng, chức năng của sản phẩm còn gửi bản sao xác nhận công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm được cấp bởi Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế để người tiêu dùng yên tâm.
Theo nhân viên bán hàng, các sản phẩm này bán tối thiểu một lần là 8 chai, không bán lẻ từng chai một. Giá sản phẩm từ 169.000 đồng đến 189.000 đồng/chai 250 ml.
Thổi phồng tác dụng
Tiến sĩ Phan Thế Đồng, giảng viên khoa Khoa học công nghệ của trường Đại học Hoa Sen TPHCM, cho biết nếu căn cứ theo lời giới thiệu rằng thành phần sản phẩm hoàn toàn tự nhiên, chiết xuất từ vỏ trái cây (vỏ nho, vỏ lựu, vỏ chanh…) thì thấy chúng sẽ chứa các chất chống ôxy hóa, chất xơ, chất khoáng, các vitamin, collagen, mật ong, tảo xoắn (spilurina)… Các chất này thực tế đều có một số tác dụng với người sử dụng, nhưng theo ông Đồng, cũng giống như khi ăn rau củ quả, các hợp chất có trong đó chỉ có tác dụng thông qua quá trình tiêu hóa, hấp thụ và chuyển hóa của cơ thể. Vì thế, tác dụng của chúng sẽ tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người. Đồng thời, phải sử dụng trong thời gian dài thì mới có thể nhận thấy được công dụng và phải thường xuyên để duy trì tác dụng. Không thể nào có tác dụng “thần thánh” chỉ sau 24 lần sử dụng, tương đương với 24 ngày.
Ông Đồng nhận định thêm, gần đây collagen thường được giới thiệu, quảng cáo có trong sản phẩm làm đẹp, hay trong thực phẩm này nước uống kia, nhưng thật ra theo các nhà khoa học, sau khi chiết xuất thì collagen-vốn là protein-sẽ bị biến đổi thành gelatin, loại có giá trị dinh dưỡng rất thấp. Thêm nữa, về giá trị dinh dưỡng thì gelatin (được quảng cáo là collagen) phải qua tiêu hóa trong hệ tiêu hóa của người và con người chỉ hấp thụ được các axit amin từ gelatin thôi.
“Nếu đúng như đơn vị nhập khẩu quảng cáo rằng nước uống làm từ 100% tự nhiên, không hóa chất bảo quản, không hương liệu thì người tiêu dùng có thể sử dụng chúng như một sản phẩm nước uống thông thường, bổ sung, cung cấp thêm dinh dưỡng, từ đó phần nào tác dụng từ từ, lâu dài, tới sức khỏe, sắc đẹp chứ không phải và không thể giống như một loại nước uống thần dược uống vào sau gần một tháng là có những tác dụng bất ngờ như quảng cáo. Tôi nghĩ người bán đã thổi phồng chức năng, công dụng”, tiến sĩ Đồng nói.
“Hiện nay, không ít sản phẩm thực phẩm bổ sung, thực phẩm chức năng vẫn được cấp các giấy chứng nhận của Cục An toàn, Bộ Y tế. Theo tôi, cục chỉ chứng nhận sản phẩm đạt tiêu chuẩn an toàn chứ không chứng nhận công dụng của chúng. Vì vậy, khi mua sử dụng người tiêu dùng cần cân nhắc chi tiết này”, ông Đồng nói thêm.
Bác sĩ Đào Thị Yến Thủy, Phó trưởng khoa Truyền thông giáo dục sức khỏe, Trung tâm Dinh dưỡng TPHCM, cũng cho biết theo giới thiệu thành phần nguyên liệu thì trong loại nước uống này có chứa một số loại chất dinh dưỡng tốt cho việc chống ôxy hóa, chống lão hóa, sản phẩm chiết xuất từ rau củ quả tự nhiên. Tuy nhiên, nếu quảng cáo sản phẩm với những tác dụng như đẹp da, hồng hào, tăng tạo collagen, chống lão hóa… thì hiệu quả sẽ không thể chắc chắn. Người tiêu dùng cần cảnh giác bởi để có được những tác dụng đó thì còn có nhiều yếu tố khác tác động vào, như việc có cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng, rồi vấn đề tâm lý, giấc ngủ, chăm sóc da, điều kiện làm việc.
“Trong giấy xác nhận công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm thực chất chỉ nói về độ an toàn vệ sinh chứ chưa phải là giấy xác nhận tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm, không phải xác nhận thành phần dinh dưỡng có trong sản phẩm, nên đa phần người tiêu dùng sẽ khó để biết có chất đó trong sản phẩm như nhãn bao bì ghi hay không, hàm lượng chất đó bao nhiêu… để có hiệu quả tốt”, bác sĩ Thủy nói thêm.
