Hoàng Xuân Phương -
Năm 2017 được xem là thời gian hòa nhập của thế giới robot vào đời sống con người. Những chú robot không chỉ là những mẫu hình đại diện đơn độc riêng lẻ để khoe tài, cũng không chỉ là những cánh tay đi vào công xưởng hay nhà máy mà còn là những người máy dễ mến, có cả trí khôn và chung sống cùng những ông chủ, bà chủ để giúp đỡ, chăm sóc và cả để đi làm mướn kiếm tiền.
Robot của năm 2017 đã khác nhiều so với mươi năm trước, nếu không nói là một thế giới nhộn nhịp không khác gì thế giới con người đang sống. Đó là một thế giới, một cộng đồng kết nối với con người, với trí khôn nhân tạo và với các đồ vật thông minh khác.
Robot có trí khôn
Nhiều cộng đồng, nhiều xã hội không còn xa lạ với những robot chăm sóc, gọi là carerobot, thực hiện được nhiều chức năng khác nhau. Người ta không còn lạ với những carerobot trong các trung tâm dưỡng lão, nơi các gia đình và thậm chí chúng còn được giao phó để trông coi trẻ con. Trong thị trường robot giúp việc nhà, Roomba vẫn là cái tên – con robot giúp việc nhà từ những thứ nhỏ nhặt nhất, trong đó có việc lau chùi dọn dẹp – được nhắc đến trong nhiều gia đình, nhưng gần đến cuối năm thì có sự xuất hiện của một gương mặt mới là Jibo. Người ta gọi Jibo là robot xã hội vì nó có thể nhìn, nghe và học hỏi để giao tiếp với những người trong nhà nhờ vào kết nối trí khôn nhân tạo. Frank Tobe trên tờ therobotreport.com cho biết tập đoàn BCG (Boston Consulting Group) đã phải điều chỉnh con số dự báo giá trị robot của năm 2025 từ 67 tỉ đô la lên 87 tỉ đô la vì số lượng robot giúp việc nhà trong năm qua đã tăng lên quá nhanh. Trong khi đó, trang Tractica.com, chuyên về nghiên cứu và tư vấn thị trường robot, cho biết giá trị này sẽ lên đến 237 tỉ đô la vào năm 2022 vì thế giới robot nay tích hợp trí khôn nhân tạo.
Người ta thường coi carerobot là những robot chăm sóc cá nhân người già yếu hay bệnh tật, nhưng có một thế hệ carerobot mới nay làm công việc của những y sĩ hay người điều dưỡng tại các bệnh viện hay các trung tâm y khoa mà người ta quen gọi là “TUG”. Thực ra TUG Robot đã bắt đầu thực hiện nhiều chức năng của những nhân viên y tế, từ chăm sóc đến di chuyển bệnh nhân và của cả nhân viên hậu cần trong việc cung cấp trang thiết bị, dược phẩm cùng với những công việc khác song song với nhân viên bệnh viện. Người ta cũng mở ra các gói cho thuê TUG như một dịch vụ. Và dịch vụ TUG được cung cấp tùy theo quy mô của từng bệnh viện, phổ biến nhất là các cơ sở y tế có khoảng 200 giường bệnh. Cùng lúc này các robot phẫu thuật Auris Surgical Robotics cũng bắt đầu xuất hiện ở những bệnh viện lớn, chẳng những giúp đỡ các bác sĩ trong các ca phẫu thuật mà còn nâng cao chất lượng và độ chính xác cho các ca mổ phức tạp đó.
Một mức độ nhộn nhịp khác cũng được nhìn thấy ở các cơ sở thương mại khi người ta mỗi ngày một đưa vào nhiều nhân viên robot. Amazon là một trong các công ty thương mại đi đầu trong việc sử dụng robot trong hệ thống kho vận của họ kể từ 2012 khi họ mua về công ty robot Kiva Systems. Trong cái bộn bề của ngành thương mại điện tử mà các đơn hàng cứ chồng chất theo từng giây thì việc sử dụng robot là một giải pháp không chỉ làm cho việc hoàn thiện đơn hàng nhanh hơn mà còn chính xác hơn và bảo đảm chất lượng của hàng hóa trước khi chúng chuyển qua hệ thống phân phối. Những sự tiện lợi và cả các khoản tiết kiệm được nhờ robot đã giúp cho các công ty robot kho vận như Fetch, Locus hay Otto phát triển rất nhanh và khách hàng của họ không chỉ là công ty thương mại điện tử mà còn có các chuỗi cửa hàng lớn cùng những siêu thị. Ở đây, robot không chỉ làm thay công việc nặng nhọc của con người mà còn tự tối ưu hóa việc sắp xếp hàng hóa sao cho có thể bảo quản chất lượng hàng và lấy chúng ra cũng dễ dàng.
Dịch vụ cho thuê robot theo yêu cầu
Cũng trong thời gian gần đây, một dịch vụ mới ra đời gọi là robot-theo-yêu-cầu, theo đó các doanh nghiệp không phải đầu tư vào sản xuất các robot mà có thể đặt thuê những loại robot mình cần theo chủng loại, chức năng, số lượng và vào những khoảng thời gian nhất định.
Việc thiết kế và lập trình chuyên dụng cho robot hiện nay rất nhanh và với tốc độ tự động hóa hiện nay nhiều doanh nghiệp không muốn đánh mất cơ hội vào tay các đối thủ, do vậy robot-theo-yêu-cầu đã trở thành một dịch vụ kinh doanh được cho là sẽ sớm tạo ra một cơn sốt trong thị trường. Trong khi Locus Robotics cung cấp những robot làm thuê tại những cửa hàng hay thực hiện công việc kho vận ở các kho chứa, bãi chứa thì Avitas Systems lại cung cấp những robot thực hiện việc tìm kiếm, điều tra, khảo sát từ những đường dây truyền tải điện đến những đường ống dẫn dầu và cả trên các công trường hay trong kho chứa. Đi kèm theo nghiệp vụ thám sát này, Avitas cũng thực hiện các bảng phân tích dữ liệu để tìm ra các nguyên nhân sự cố (nếu có) hoặc để bảo đảm sự an toàn cho các hệ thống công nghiệp trong quá trình vận hành.
…chạm vào những ngóc ngách trong đời sống
Khác với cảnh quan robot của những năm trước như một lực lượng lao động công nghiệp, chỉ hiện diện trong các nhà máy và hoạt động quần quật suốt ngày đêm kể cả trong các công xưởng không đèn, thì thế giới robot 2017 thể hiện sự sinh động với việc len lỏi vào các hoạt động của con người. Các robot Flippy nay trở thành những đầu bếp giỏi có khả năng chế biến ra nhiều món ăn khác nhau, thêm vào đó trí khôn nhân tạo của người máy đầu bếp này còn có thể truy tầm tài liệu có liên quan đến việc chế biến các món ăn và quan sát thái độ của khách ăn để cho ra đời những món ăn mà họ sẽ rất yêu thích. Người ta đang đầu tư vào cả những robot mang thức ăn đến tận nhà như Zume Pizza, không chỉ là để tạo ra sự hiếu kỳ mà còn để bảo đảm chất lượng và sự thân thiện. Nhưng đầu tư cho sự thân thiện và âu yếm cũng là một hoạt động nổ ra mạnh mẽ trong năm 2017 với sự ra đời của nhiều loại robot tình dục như Samantha hay Harmony, mặc dầu các nhà chuyên môn luôn cảnh báo rằng cần hạn chế kết nối cho các tình nhân máy này vì những dữ liệu riêng tư mà robot tình nhân thu thập được sẽ được lưu trên mạng hoặc vô tình bị tung ra cho công chúng biết.
