Diễm Hương (Hà Nội)
Sinh ra và lớn lên ở một vùng quê ngoại thành Hà Nội, ký ức tuổi thơ tôi luôn đầy ắp những hình ảnh mộc mạc và bình dị của dòng sông, con đê, khói bếp lam chiều, cánh đồng lúa, lũy tre làng và cánh cò thơ mộng… Khi những ngày cuối cùng của năm đang dần khép lại, là những hoài niệm về phiên chợ tết ngày xa xưa lại hiện về trong ký ức của tôi.
Thời nay, ở thành phố đâu đâu cũng có chợ và chợ họp mỗi ngày. Vì vậy mà chuyện mua sắm quà tết đơn giản và thuận tiện. Nhưng ở quê tôi, chợ được quy định họp theo phiên. Có nơi, chợ phiên cách nhau cứ 5-10 ngày mới họp một lần. Nhưng có một ngày duy nhất trong năm mà các chợ phiên đều… “phá lệ”, đó là ngày 30 tết. Phiên chợ tết họp cho đến gần nửa đêm vì ngày cuối cùng trong năm, ai cũng cần mua bán, trao đổi rất nhiều loại hàng hóa phục vụ cho tiêu dùng trong những ngày đầu năm mới.
Ngày ấy, niềm vui khôn tả của trẻ con chúng tôi là được bà, mẹ hay anh, chị hứa cho đi chợ tết. Đêm trước hôm đi chợ tết, thường thì tôi không ngủ được vì vui sướng và hồi hộp. Mới tờ mờ sáng, khi sương còn nặng hạt, cái lạnh còn tái tê, mọi người đã trở giấc và gọi nhau í ới, râm ran cả đường làng vì chợ cách nhà khoảng gần chục cây số khá xa nên ai cũng phải đi thật sớm để mua sắm cho kịp. Nhà ai cũng có người đi chợ và đều cho trẻ con đi theo. Vì vậy không khí vui vẻ, nhộn nhịp chẳng khác gì đi trẩy hội.
Chợ họp trên diện tích rộng tới mấy mẫu ruộng vậy mà chật kín không còn lấy một chỗ trống. Chợ đông như nêm cối khi người nọ kề vai, chen chân người kia để di chuyển. Năm nào chợ cũng đông như vậy bởi ngoài nhu cầu mua sắm ra thì một số người vẫn còn có thói quen đi chợ để ngắm không khí tết ngoài chợ.
Niềm vui sướng trong những lần đi chợ tết là bọn trẻ chúng tôi chắc chắn sẽ được người thân mua cho quần áo mới, quà bánh, đồ chơi và nhiều thứ khác nữa. Lúc chợ tan, trên suốt hành trình trở về nhà qua các thửa ruộng trong khi người lớn è cổ gồng gánh, vác nhiều loại hàng hóa thì bọn trẻ chúng tôi tung tăng thỏa thích thưởng thức các thứ quà vặt như bỏng ngô, kẹo bột, oản đường, mía, táo…
Bây giờ cái chợ quê ngày ấy đã được xây dựng khang trang với tường bao quanh gọn gàng và những sạp hàng trên nền cao, vững chãi, rộng rãi chứa được rất nhiều hàng hóa… Thế nhưng trong tâm trí tôi vẫn còn giữ mãi hình ảnh của khung cảnh phiên chợ quê với các gian hàng lợp tranh, mái liêu xiêu, nền đất và những người phụ nữ bán hàng răng đen, nón mê… Hình ảnh ấy sao mà đẹp, mà thơ đến vậy.
Năm tháng qua đi, những trẻ thơ chúng tôi ngày ấy đã lớn khôn và lên thành thị lập nghiệp. Tuy không có điều kiện được sống cùng mẹ để thường xuyên đi chợ quê, nhưng ngày cuối cùng của năm bao giờ tôi cũng cố gắng để trở về cùng mẹ đi mua sắm trong phiên chợ tết. Chợ tết ở quê bây giờ hàng hóa đủ đầy và chẳng hề thua kém các chợ hay siêu thị lớn nhỏ nào nơi thành phố. Chợ hiện đại, con người ngày một hiện đại, đó là điều tất yếu của một xã hội phát triển, song tôi thấy hơi buồn vì cái hồn quê nơi chợ tết đã dường như phai nhạt. Đó là sự vắng bóng của những hàng tranh tết Đông Hồ, là sự mất đi của các quầy câu đối với những ông đồ khăn đóng áo the ngồi bán chữ… và cái sự náo nức của con trẻ mỗi khi tết về.
