Thanh Ly–
Từ bến cảng Sa Kỳ, thuyền rẽ sóng vượt khoảng 15 hải lý đưa chúng tôi đến với huyện đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, trong một ngày nắng gắt. Tàu vừa cập bến cũng đúng lúc hoàng hôn buông dần trên đảo. Chỉ mới vài bước theo chân anh hướng dẫn viên người địa phương, tôi đã thấy ấn tượng với những hàng quán bày bán nhiều loại đặc sản tươi sống. Những con mực, ốc, tôm đang cựa quậy, và phổ biến nhất là những con cá bò được ngư dân bày sẵn ra trên sạp gỗ, chờ khách gọi sẽ nổi lửa chế biến theo yêu cầu.
Theo ngư dân ở đây cho biết, cá bò thường xuất hiện phổ biến vào mùa hè với nhiều loại như cá bò da, cá bò giấy… Cá bò có giá trị kinh tế cao, được xem là nguồn thực phẩm quý, thơm, ngon, tính hiền, nhiều dưỡng chất, nên trẻ em còi cọc, người đau ốm, phụ nữ sau sinh ăn các món từ cá bò sẽ có lợi cho sức khỏe.
Trong các nhà hàng, quán ăn tại Lý Sơn, bên cạnh cá bò nấu canh chua, cá bò hấp thì thực đơn về cá bò không thể thiếu món nướng. Trên chặng đường dài để đến đảo Lý Sơn, tôi đã nghe du khách trong đoàn rỉ tai nhau “mùa này ra Lý Sơn ăn cá bò nướng là nhất xứ”. Đến khi màn đêm vừa bao trùm huyện đảo, tận mắt chứng kiến đông đảo du khách thưởng thức món cá bò nướng mới biết tiếng tăm của món cá bò nơi “vương quốc tỏi” quả thật đã bay xa.
Cá bò da đen (da cứng, dày, đen hơn cá bò giấy) thường được ngư dân tẩm với tỏi, nghệ, gia vị để nướng. Ảnh: Thanh Ly
Dù là cá bò giấy hay cà bò da, nguyên tắc đầu tiên để món nướng đi vào lòng du khách là phải tươi nguyên. Những con cá bò tươi sống sau khi đánh bắt từ biển lên được làm sạch, để ráo nước. Muốn cảm nhận được từng miếng thịt cá thơm ngon tự nhiên thì du khách yêu cầu chủ quán nướng “nguyên rin”. Chỉ cần để nguyên con cá cứ thế mà đem nướng trên bếp than hồng, thỉnh thoảng trở vỉ để cá chín đều. Khi cá chuyển sang màu vàng, mùi thơm bốc lên nưng nức đến “phổng mũi” là lúc cá vừa chín tới.
Nhưng có lẽ hấp dẫn nhất vẫn là cá bò nướng tẩm gia vị. Với món cá nướng này, không thể thiếu những tép tỏi được trồng trên đảo Lý Sơn. Để nguyên con cá và dùng dao khứa dọc trên thân cá từng đường nhỏ để gia vị có điều kiện ngấm sâu vào từng thớ thịt. Uớp cá với hỗn hợp tỏi, nghệ, tiêu đã băm nhỏ, mắm muối, dầu ăn chừng mươi lăm phút. Nhiều chủ quản còn tỉ mỉ độn một ít tỏi, nghệ vào bụng cá. Tiếp tục đặt vỉ lên nướng cá trên bếp than hồng, trong lúc nướng quệt một ít dầu ăn lên bề mặt ngoài của cá để không bị cháy khô. Lửa than đỏ vừa phải, đủ để hơi nóng “ăn sâu” vào trong thân cá, chín cả trong lẫn ngoài. Đĩa cá nghi ngút khói chuyển từ tay cô chủ quán, mới nhìn sắc màu hài hòa và ngửi mùi thơm thoang thoảng đã thấy thèm ăn rồi.
Ở đảo Lý Sơn, cá bò nướng ăn kiểu gì cũng đều lôi cuốn thực khách ở điểm chung: thịt cá thơm, ngòn ngọt, beo béo, mằn mặn, đậm đà vị biển. Có thể gỡ từng thớ thịt cá trắng ngần chấm cùng muối ớt chanh. Nhiều thực khách lại thích cuốn cùng với rau cải và lá rừng, chấm nước mắm cay ngọt.
Chỉ một lần đến huyện đảo Lý Sơn, có lẽ du khách cũng sẽ mang những ấn tượng khó quên. Riêng tôi, chân bước lên tàu mà vẫn còn vấn vương nụ cười đôn hậu của người đàn bà xứ biển kèm với lời mời chân chất “ăn cá bò nướng cho biết đi cô ơi!” .
