Gạo nếp gạo tẻ, Sống chung với mẹ chồng, Người phán xử… là những bộ phim truyền hình Việt Nam gây sốt những tháng gần đây. Những bộ phim này không chỉ nổi đình đám trên màn ảnh nhỏ mà còn nhận được nhiều lượt chia sẻ đến chóng mặt trên mạng xã hội. Phải chăng thời hoàng kim của phim truyền hình Việt Nam đang quay trở lại?
Thời phim Việt vàng son
Khi những bộ phim truyền hình Việt Nam lần đầu xuất hiện, công chúng dễ dàng ủng hộ một loại hình giải trí mới dù lúc ấy chỉ là những thước phim đen trắng thô sơ. Nền móng vững chắc giúp phim truyền hình Việt Nam gây ấn tượng mạnh với khán giả thời đó là các bộ phim chính luận tuyên truyền về lòng yêu nước, khắc họa sự mất mát trong chiến tranh, như Vĩ tuyến 17, ngày và đêm, Nổi gió, Em bé Hà Nội… Các đạo diễn như Lê Hoàng Hoa, Lê Dân, Lê Mộng Hoàng đã thực hiện các bộ phim Chân trời tím, Loan mắt nhung, Người tình không chân dung… đạt được doanh thu cao và giành những giải thưởng trong các cuộc liên hoan phim châu Á.
Sau 1975, các bộ phim, như Ván bài lật ngửa, Cánh đồng hoang tiếp tục thu hút được nhiều khán giả. Tiếp theo sau là bước chuyển mình rõ rệt với các bộ phim nói đến nhiều vấn đề trong cuộc sống như tình yêu, phim cho tuổi học trò… Tất cả đã tạo nên thời kỳ hoàng kim của phim Việt.
Tuy nhiên, khoảng chục năm sau đó, phim Việt dần bão hòa và trở nên thoái trào. Hàng trăm bộ phim được sản xuất, phát sóng thì phim có tiếng vang chỉ đếm trên vài ngón tay, như Bỗng dưng muốn khóc, Cổng mặt trời, Vừa đi vừa khóc, Hương phù sa…
Thời kỳ ngủ đông
Đỉnh điểm là khoảng thời gian 2010, phim Việt Nam gần như nhường chỗ cho các thể loại phim nước ngoài. “Làn sóng Hallyu” tấn công mạnh mẽ khắp làng giải trí châu Á với các bộ phim thần tượng xứ Hàn như Boys Over Flowers, You’re Beautiful… Hay các bộ phim Ấn Độ như Cô dâu 8 tuổi gây sốt với những thước phim chậm rãi, dài lê thê. Tuy nhiên, người ta sẵn sàng thức đêm để “cày” các bộ phim, dễ dàng khóc sụt sùi khi nhân vật trong phim chết. Thậm chí, nhiều em học sinh còn xin vắng học ở nhà để “cày” tập cuối một bộ phim Hàn Quốc có giờ chiếu vào buổi trưa.
Phim Việt không còn chiếm vị trí độc tôn trong lòng khán giả nữa không chỉ vì có thêm nhiều loại hình giải trí khác, mà còn bởi vấn nạn làm kịch bản phim dễ dãi, diễn xuất tạm bợ, nhạt nhẽo, lời thoại khiên cưỡng. Kể cả đối tượng trung thành nhất của phim là những bà nội trợ, họ cũng chỉ nhắc đến phim Hàn Quốc hay hàng trăm tập phim của Ấn Độ, Đài Loan trong những câu chuyện phiếm thường ngày.
Sự trở lại của phim Việt
Tuy vậy, những năm gần đây, người xem đột nhiên bắt đầu nhận thấy sự trở lại vô cùng mạnh mẽ của phim truyền hình. Nổi bật trong năm 2017 phải kể đến Sống chung với mẹ chồng hay Người phán xử. Ngay tập đầu tiên của Sống chung với mẹ chồng, trên mạng xã hội đã xuất hiện hàng ngàn ảnh chế cảnh bà mẹ đột nhiên xông vào phòng con trai và chỉ thẳng mặt con dâu không được… Tiếp đến, các câu thoại, nhân vật trong phim được cộng đồng mạng chia sẻ với tốc độ chóng mặt.
Phim gây sốt đến nỗi có rất nhiều người chỉ mong đến giờ chiếu mỗi tối để xem phim. Sống chung với mẹ chồng được người xem thích thú trong việc xây dựng bố cục, tạo nút thắt hợp lý trong khâu kịch bản khi khắc họa sâu sắc hình ảnh người mẹ chồng khó tính, xét nét với những câu nói bất hủ.
Người phán xử thì khác. Bộ phim đánh dấu sự tiến bộ trong khâu làm kỹ xảo và hành động của phim truyền hình. Phim còn khai thác chủ đề hình sự thành công nhất từ trước đến nay, sở hữu kịch bản hấp dẫn lấy đề tài tội phạm xã hội. Diễn viên phim đóng rất thật, không còn cảnh những “bình bông di động”, nói quơ quào vài câu vu vơ trước máy quay.
Đến tháng 4/2018, VTV lại một lần nữa làm dậy sóng với bộ phim Quỳnh búp bê. Phim khai thác chủ đề nhạy cảm về cuộc đời những cô gái bán hoa. Khi ra mắt, phim không mấy được chú ý nhưng khi được dừng chiếu bỗng nhiên một lượng công đồng mạng lên tiếng cho rằng nội dung, hình ảnh phim quá nhạy cảm vào giờ vàng.
Những tranh luận trên diễn đàn phim ảnh bắt đầu nổ ra. Có lúc, từ khóa Quỳnh búp bê còn dẫn đầu lượt tìm kiếm trên mạng xã hội. Tưởng xui xẻo hóa ra sự kiện ngừng chiếu đáng tiếc kia khiến Quỳnh búp bê có một lượng người hâm mộ rầm rộ. Các thông tin lớn nhỏ về phim, lịch chiếu, diễn viên được người xem ngóng chờ từng ngày. Khi phim chiếu trở lại, hầu như ai cũng nóng lòng xem phim và tất cả đều bị Quỳnh búp bê đốn gục với tình tiết kịch tính, nhân vật đặc sắc. Nhiều chị em sẵn sàng khóc cho số phận nhân vật Lan hay phẫn nộ với vẻ ngông cuồng của Mi sói.
Còn với Gạo nếp gạo tẻ, khán giả thích thú với câu chuyện xoay quanh đời thường của gia đình: bà mẹ thiên vị con cái, số phận nhiều đứa con lại khác nhau… Những câu chuyện nhỏ chẳng hạn như tại sao bà Mai lại thiên vị con, Hương và Tường có đến được với nhau hay không… đều được người xem trông mong để biết được từng ngày. Khác với kịch bản Hàn Quốc, phim Gạo nếp gạo tẻ bản Việt được Việt hóa hoàn toàn. Các món ăn nổi tiếng của xứ sở kim chi được thay đổi thành món ăn thuần Việt như cà pháo, món bún đậu mắm tôm. Những chi tiết gia đình chuẩn bị nấu ăn, cảnh bếp núc được ê kíp làm phim chuẩn bị công phu khiến người xem thòm thèm.
Công thức cho phim Việt
Đa số các bộ phim kể trên đều là phim được chuyển thể từ bản nước ngoài. Vậy đó có phải là công thức khiến phim Việt chiếm sóng khán giả? Câu trả lời là tương đối. Kịch bản làm lại (remake) là vấn đề thách thức của những nhà biên kịch hay. Nếu quá dựa vào bản nước ngoài, phim sẽ mất đi hồn Việt cho nên một số bộ phim còn sử dụng bài hát do các nhạc sĩ và ca sĩ trẻ thực hiện, sẵn sàng thay máu bằng những diễn viên trẻ. Nhiều ê kíp phim còn sử dụng phương tiện mạng xã hội để lắng nghe ý kiến khán giả…
Đầu năm nay, bộ phim phát sóng cách đây 17 năm Phía trước là bầu trời đột nhiên xuất hiện trở lại. Những trích đoạn trong phim liên tục được chia sẻ. Thậm chí, diễn viên Hà Hương vốn giải nghệ cũng được yêu thích trở lại. Vì thế có thể khẳng định, tác phẩm thực hiện chỉn chu, tâm huyết sẽ luôn được chào đón, mà điều này thì phụ thuộc rất lớn vào những nhà làm phim có tâm, có tầm.
Một năm mới bắt đầu, chúng ta có quyền đòi hỏi niềm vui quay lại này không chỉ lâu dài mà còn tạo được nền móng vững chắc mới cho phim Việt nói chung, phim truyền hình nói riêng.
Phi Vương
