Loay hoay giải pháp giảm kẹt xe

Lê Anh –

Tình hình kẹt xe tại TPHCM đang diễn ra thường xuyên hơn, trên diện rộng, và với mức độ ngày càng trầm trọng. Trong khi đó, theo các giải pháp trong năm 2017 mà Sở Giao thông Vận tải (GTVT) đưa ra thì các chuyên gia và người dân cho rằng chưa khả thi, khó giảm kẹt xe.

Đường mở tới đâu, xe tăng tới đó

Trước tình hình kẹt xe ngày càng nghiêm trọng, các chuyên gia cho rằng việc cần làm hiện nay là hạn chế nén vào khu trung tâm và phải giải quyết được phương tiện giao thông công cộng.

Theo đánh giá của Sở GTVT TPHCM, tình trạng kẹt xe ở thành phố khá nghiêm trọng, đặc biệt vào giờ cao điểm. Kẹt xe giờ đây không chỉ xảy ra ở khu trung tâm mà đã lan ra ở cả các cửa ngõ dẫn vào thành phố. Những giải pháp như xây cầu vượt ở các nút giao, mở rộng làn xe máy ở một số tuyến đường cũng chỉ phát huy hiệu quả trong một thời gian ngắn, sau đó khi lượng xe ngày càng tăng lên thì các giải pháp này cũng hết mang lại tác dụng.

Ông Ngô Hải Đường, Trưởng phòng Quản lý khai thác hạ tầng giao thông đường bộ (Sở GTVT TPHCM), cho rằng nguyên nhân là do lượng xe tăng quá nhanh. Hiện nay trung bình mỗi ngày có thêm 1.200 xe đăng ký mới (tính cả ô tô, xe máy). Tổng số lượng xe đăng ký trên địa bàn TPHCM đã đạt hơn 7,8 triệu chiếc (chưa tính xe mang biển số tỉnh). Vì vậy, có xây hàng loạt cầu, đường cũng không đuổi kịp tốc độ tăng của ô tô và xe máy.

Trước tình hình như vậy, trong năm 2017 sắp tới này, Sở GTVT TPHCM dự kiến sẽ áp dụng một số giải pháp như chuyển đường hai chiều thành đường một chiều, thu phí ô tô vào trung tâm thành phố… Mặc dù chưa được xây dựng kế hoạch chi tiết nhưng theo đánh giá của chuyên gia và người dân thì những giải pháp đó không khả thi ở thời điểm này.

Trao đổi với Sài Gòn Tiếp Thị, ông Phạm Sanh, một chuyên gia trong lĩnh vực giao thông, cho rằng việc phân luồng đường một chiều đối với đường Lê Quang Định, Phan Văn Trị mà Sở GTVT dự tính làm là không khả thi do hai tuyến đường này không song song nhau mà còn bị chéo góc. Tại hai tuyến đường này có nhiều đường cắt ngang, chưa kể người dân họp chợ lấn đường. “Nếu phân hai tuyến đường này trở thành đường một chiều thì không có đường quay lại, khi đó người dân lại đi ngược chiều thì tình hình giao thông còn rối ren hơn”, ông Sanh lo ngại. Theo ông, giải pháp để giảm kẹt xe trên hai tuyến đường này là cải tạo một số nút giao trên đường Phan Văn Trị để dòng xe thoát nhanh; đồng thời phải giải tỏa được việc lấn chiếm lòng lề đường làm nơi buôn bán.

Đối với đường Cộng Hòa, Trường Chinh thì các tuyến đường cắt ngang như Hoàng Hoa Thám, Bình Giã, Tân Kỳ Tân Quý cũng đã quá tải nên việc chuyển thành đường một chiều cũng khó để giảm ùn tắc. Hiện nay, dự án mở rộng đường Tân đường một chiều vẫn không giảm được ùn tắc. Giải pháp để giảm tải cho đường Cộng Hòa là xén thêm vỉa hè để mở rộng làn đường cho xe máy.

Theo ông Võ Kim Cương, nguyên Phó kiến trúc sư trưởng TPHCM, việc chuyển đổi đường hai chiều thành đường một chiều có ưu điểm nhưng cũng có nhược điểm. Ưu điểm của đường một chiều là tránh xung đột, di chuyển nhanh hơn, tránh ùn tắc… Còn nhược điểm là gây ra sự bất tiện cho người dân vì phải đi xa hơn, đôi khi làm tăng lượng xe. Đó là chưa kể về mặt kinh tế gây khó khăn cho người dân buôn bán hai bên đường. Ông Cương cho rằng, chỉ khi không thể để hai chiều được thì mới chuyển thành một chiều, việc này cực chẳng đã mới phải làm.

Việc chuyển đổi đường hai chiều thành đường một chiều hiện cũng vấp phải sự phản đối của nhiều người dân. Anh Lê Xuân Phú, người thường xuyên di chuyển trên Trường Chinh và Cộng Hòa để đi làm, cho rằng việc thay đổi từ hai chiều sang một chiều không hiệu quả vì lượng xe đông và ùn tắc vào hai khung giờ cao điểm buổi sáng và chiều. Sáng kẹt làn bên này, chiều kẹt làn bên kia. “Việc phân luồng từ hai chiều thành một chiều như đường Nguyễn Kiệm, Hồ Văn Huê hiện nay vẫn không hiệu quả, ùn tắc vẫn xảy ra”, anh Phú dẫn chứng.

Chính Sở GTVT TPHCM nhìn nhận rằng việc chuyển đổi đường hai chiều thành đường một chiều cũng chưa tính được hiệu quả. Đại diện của sở này cho biết đây mới là phương án dự tính, nếu thực hiện phải nghiên cứu kỹ, lấy ý kiến người dân, chuyên gia, thấy khả thi mới triển khai.

Một phương án khác được tính tới là thu phí ô tô vào trung tâm thành phố, dự kiến áp dụng trong năm 2017. Việc thu phí ô tô vào trung tâm đã được bàn thảo cách đây bốn năm và phải tạm dừng vì chưa khả thi. So với đề án trước đây, đề án mới cũng không có nhiều thay đổi. Chỉ có hai vấn đề cần làm rõ hơn là quy định pháp lý của việc thu phí và hình thức chế tài như thế nào. Khi đề án chưa có nhiều điểm mới phù hợp với tình hình thực tế thì áp dụng giải pháp này cũng rất khó khả thi, theo các chuyên gia.

Giải bài toán giao thông công cộng trước

Trước tình hình kẹt xe ngày càng nghiêm trọng, các chuyên gia cho rằng việc cần làm hiện nay là hạn chế nén vào khu trung tâm và phải giải quyết được phương tiện giao thông công cộng, khi có phương tiện thay thế thì mới hạn chế được xe cá nhân.

Tiến sĩ Nguyễn Hữu Nguyên, Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và chính sách quốc gia, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TPHCM, cho rằng hệ quả của việc quy hoạch đô thị không ổn định đã dẫn đến đô thị hóa tự phát. Hiện hai phần ba số đường ở TPHCM là đường nhỏ và hẻm. Điển hình như ở quận 4, có một phường có 95% là đường hẻm. Nhìn lên bản đồ giao thông của thành phố, những con đường lớn tập trung ở một số quận nội thành và bị bao vây bởi những đường nhỏ và đường hẻm. Số diện tích của các con đường lớn ở Việt Nam chỉ chiếm 5-6% trong khi tiêu chuẩn của đô thị hiện đại là trên 20%. Đó chính là nguyên nhân tạo ra ùn tắc giao thông.

Để giải quyết ùn tắc giao thông của TPHCM theo ông Nguyên cần giải quyết ba vấn đề là nâng tỷ lệ đất dành cho giao thông lên mức 20%, hạ thấp mật độ dân số, tăng vận tải công cộng. Và điều cần thực hiện sớm là hạn chế nén dân số vào trung tâm do xây quá nhiều cao ốc, chiếm hết đất giao thông.

Tương tự, ông Nguyễn Minh Hòa, Khoa Đô thị học, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TPHCM, cũng cho rằng cần giảm bớt phát triển theo kiểu “nén” dân số và xe cộ vào khu trung tâm. Vị chuyên gia này đánh giá giao thông của TPHCM hiện nay đang trong tình trạng rất tồi tệ. TPHCM đang tìm ra các lối thoát liên quan đến quy hoạch, phân bổ lại dân cư và phát triển hạ tầng, song có quá nhiều thách thức, đặc biệt là về tài chính. Vì vậy, để các ý tưởng trở thành hiện thực thành phố phải tìm ra những hướng đầu tư ưu tiên và huy động được nguồn lực cùng với sự đồng thuận của người dân.

Hiến kế để giảm kẹt xe cho TPHCM, ông Phạm Sanh cho rằng khi xây thêm cầu đường thì phải làm song song việc hạn chế xe vào trung tâm bằng cách bố trí nhiều phương tiện giao thông công cộng. Trước tiên phải làm tốt hệ thống giao thông công cộng, khi đó thì các giải pháp hạn chế xe cá nhân hay thu phí vào trung tâm mới mang lại kết quả. Hiện nay, các trường học, bệnh viện, khu cao ốc văn phòng vẫn mọc lên ở khu trung tâm thì các giải pháp mà Sở GTVT đưa ra cho năm 2017 khó mang lại hiệu quả như mong muốn.