Thái Hà –
Xà phòng tự làm thủ công ở nhà đang trở thành mốt của nhiều bà nội trợ. Họ không dừng lại ở việc tự làm tự dùng, mà còn làm để bán ra ngoài với mục đích phụ thêm tiền chợ. Gõ hàng chữ “handmade soap” (xà phòng thủ công) trên trang thương mại điện tử chuyên bán đồ gia dụng mỹ nghệ thủ công lớn nhất thế giới Etsy, có tới 76.000 kết quả.
Trên tờ The New York Times, bà Leigh O’Donnell, Giám đốc điều hành Hiệp hội Nghề thủ công xà phòng và mỹ phẩm Mỹ, một tổ chức phi lợi nhuận cho biết, hiện trên nước Mỹ có hơn 300.000 người làm xà phòng thủ công với mục đích kinh doanh và “con số này đang tiếp tục tăng”. Bà O’Donnell cho biết 95% người làm xà phòng là phụ nữ, một số hài lòng với việc kinh doanh như hộ cá thể, một số muốn sản phẩm của mình có mặt trên thật nhiều kệ bán hàng ở siêu thị.
Xà phòng là loại sản phẩm không bị cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ yêu cầu phải thử nghiệm lâm sàng trước khi đưa ra thị trường, vì thế “đường vào” của nó rất dễ dàng với các bà nội trợ. Kể cả chi phí tham gia cũng không phải là trở ngại. “Bạn chỉ cần dưới 50 đô la Mỹ sắm sửa dụng cụ là có thể bắt đầu công việc”, bà Marla Bosworth, một người làm xà phòng lâu năm cho biết.
Bà Bosworth sở hữu công ty mang tên Back Porch Soap. Khi bà bắt đầu việc này cách đây 19 năm ở bang Massachusetts, bà chỉ có bốn đối thủ cạnh tranh trong cả bang, còn giờ thì hàng ngàn. “10 năm trở lại đây, cuộc cạnh tranh trở nên gay gắt, nó buộc mọi người phải tìm cách tạo ra nhiều sự khác biệt”.
Lúc đầu, những cụm từ “organic” hay “sữa dê” là câu thần chú của những người làm xà phòng thủ công. Sau này, ai cũng “xà phòng từ sữa dê” nên phải có những thứ đặc biệt hơn nữa, như rong biển, muối biển. Giờ công ty của bà Bosworth bán 10 loại xà phòng khác nhau, với giá 8 đô la cho bánh xà phòng nặng 6 ounce (170 g).
Hàng tuần, bà Bosworth còn mở lớp dạy làm xà phòng, với mức học phí 168 đô la mỗi học viên. Các lớp khá đông, họ được dạy cách trộn xút, pha mùi, đổ khuôn… quy trình khá đơn giản nếu bạn có sự kiên nhẫn và chính xác. Nhưng cũng như nướng bánh, có người khéo tay, người không. Và cả với người khéo tay, làm cho sản phẩm của mình sinh lời cũng là một thách thức không nhỏ.
Làm xà phòng giờ không khó. Công đoạn khó nhất là trộn hóa chất làm phôi xà phòng đã có người khác làm rồi. Các bà nội trợ có thể mua phôi xà phòng không màu, không mùi, có độ cứng vừa, tạo bọt nhiều, làm từ dầu dừa, dầu cọ, dầu rum, glycerin (nguồn gốc thực vật), nước tinh khiết, xút (NaOH), sorbitol (chất dưỡng ẩm), sorbitan oleate (chất chuyển thể sữa), đậu nành. Một số loại phôi làm từ sữa dê, glycerin, bơ hạt mỡ, lô hội, hoặc những loại có chất dưỡng ẩm tự nhiên nhiều hơn. Đun chảy phôi xà phòng, thêm các tinh chất tạo mùi và tạo màu vào, đổ ra khuôn, chờ khô là có bánh xà phòng.
Một số người bước vào làm xà phòng vì họ sống ở các nông trại, thừa mứa sữa dê, nếu không bán hết có nguy cơ phải đổ đi. Như trường hợp của Elizabeth Sanders, 33 tuổi ở bang North Carolina. Công ty Horse ‘O Peace của Sanders bán 17 loại xà phòng làm từ sữa dê. Có thể mua bánh xà phòng nặng 4,5 ounce (130 g) với giá 5,5 đô la của công ty trên Amazon.
Có người bắt đầu làm xà phòng vì các thành viên gia đình họ dị ứng với các chất hóa học trong xà phòng công nghiệp, như PJ Jonas ở Công ty Goat Milk Stuff. Thành lập được chín năm, hàng năm công ty này bán hàng trăm ngàn bánh xà phòng làm từ sữa dê.
Với các nhà làm xà phòng thủ công lớn như Goat Milk Stuff, Horse ‘O Peace, Back Porch Soap thì xà phòng giờ trở thành “đầu câu chuyện”. “Xà phòng mang khách đến, và nó là đường dẫn để bán các sản phẩm chăm sóc da khác có giá trị cao hơn”, bà Bosworth nói. Các công ty nói trên đều ra nhiều dòng sản phẩm khác, Horse ‘O Peace có kem dưỡng ẩm cho môi, các sản phẩm chăm sóc thú cưng. Goat Milk Stuff có xà phòng giặt, xà phòng nước, lotion, phô mai, yogurt, gelato…
