VŨ YẾN –
Dự án truy xuất nguồn gốc thịt heo nằm trong chương trình Mô hình chợ thí điểm an toàn thực phẩm được Sở Công Thương TPHCM giao cho Hội Công nghệ cao TPHCM thực hiện. Nhiều người kỳ vọng trong thời gian tới có thể nhận diện thịt heo sạch thông qua vòng nhận diện và tem điện tử dán trên sản phẩm.
Khó làm giả
Đầu tháng 11 tới, chợ đầu mối nông sản thực phẩm Hóc Môn sẽ là một trong những địa điểm áp dụng thí điểm công nghệ truy xuất nguồn gốc đối với thịt heo.
Ông Đào Hà Trung, Chủ tịch Hội Công nghệ cao TPHCM đã cho biết tại buổi làm việc với các quận, huyện, chợ, đơn vị liên quan về đề án quản lý và truy xuất nguồn gốc thịt heo chiều 5-8 vừa qua. Ông Trung cho biết, vòng nhận diện và tem điện tử dán lên thịt heo để nhận diện thịt heo sạch được chế tạo với quy trình in ấn đặc biệt, không dễ giả mạo.
Ông Trung giải thích, việc áp dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc thịt heo dựa vào hai vật. Đầu tiên là vòng nhận diện. Vòng được khắc laser, không sản xuất tại Việt Nam mà được chuyển mã code ra nước ngoài. Đơn vị sản xuất sẽ chế tạo theo khuôn, khắc laser và được bảo mật. Thứ hai là tem điện tử. Tem được in ấn theo một quy trình khó có thể làm giả, cộng với công tác quản lý chặt chẽ.
Ông Trung ví dụ, khi tiểu thương mua một vỉ 50 tem sẽ có một con tem đặc biệt quản lý 50 con tem này. Con tem quản lý được sử dụng các nghiệp vụ chuyên môn để mã hóa. Hệ thống máy tính luôn biết được con tem đang được kích hoạt (người mua quét mã vạch sản phẩm) ở thời điểm nào, ở chợ nào, tiểu thương nào bán. Do vậy, nếu có bất kỳ sự giả mạo nào thì hệ thống máy tính sẽ biết.
Theo ông Trung, trong trường hợp có gian lận thì cũng dễ dàng khoanh vùng địa điểm để tìm ra. Giá mỗi con tem là 25 đồng, tiểu thương sẽ mua tại ban quản lý và có thể mua với số lượng tùy ý, khi nào sử dụng thì sẽ kích hoạt.
Tăng cường kiểm soát
Ông Nguyễn Ngọc Hòa, Phó giám đốc Sở Công Thương TPHCM, cho biết hiện tại con heo từ khi xuất chuồng đến lúc bán cho người tiêu dùng qua bốn công đoạn, bao gồm trang trại-lò giết mổ-chợ đầu mối/siêu thị-chợ lẻ. Mặc dù các khâu này đều có sự giám sát, nhưng hình thức vẫn là khâu nào làm, khâu đó biết. Sự kiểm soát bị cắt khúc, không có kết nối mà khi đã cắt khúc thì rất khó hoặc không thể truy xuất được nguồn gốc. Vì vậy, việc áp dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc thịt heo là để khắc phục vấn đề này.
Đồng thời, theo ông Hòa, để việc áp dụng đạt được kết quả tốt nhất, cũng như ngăn chặn tình trạng trà trộn thịt ngoài luồng, thịt không rõ nguồn gốc với thịt có truy xuất, cơ quan quản lý sẽ gắn camera tại các quầy và tăng cường lực lượng giám sát (cơ quan thú y, ban quản lý) tại cổng chợ, tại siêu thị.
Theo ông Hòa, việc áp dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc sẽ chạy thử vào đầu tháng 11 tới tại 12 lò giết mổ, hai chợ đầu mối Bình Điền và Hóc Môn, năm chợ bán lẻ loại 1 (Bến Thành, Hòa Bình, Bàu Cát, Thái Bình, An Đông), các chuỗi siêu thị, cửa hàng (Co.opMart, Satrafoods, Vissan, Sagrifood, An Hạ). Quá trình chạy thử này nhằm hoàn thiện ứng dụng, công nghệ, quy trình. Đến đầu năm 2017, việc quản lý và truy xuất nguồn gốc thịt heo sẽ được áp dụng đại trà.
Ông Hòa cũng cho biết, Sở Công Thương đang vận động tiểu thương các chợ tham gia. Nếu 100% tiểu thương đồng tình thì việc áp dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc sẽ dễ kiểm soát. Tuy nhiên, nếu tỷ lệ đó không đạt thì ban quản lý các chợ sẽ tách bạch khu bán thịt heo đeo vòng nhận diện để phòng trường hợp tiểu thương nhận một con heo có vòng nhưng lại mang vào chợ thêm thịt heo không có vòng. Ngoài ra, ban quản lý sẽ căn cứ trên số tem tiểu thương bán ra và số lượt bán hàng để kiểm soát, khoanh vùng và sẽ loại những cá nhân gian dối khỏi chương trình, đưa những người này vào danh sách “đen” và công khai cho người tiêu dùng biết.
“Bên cạnh việc kiểm soát bằng công cụ vòng nhận diện và tem cũng cần sự giám sát của con người để hạn chế tới mức thấp nhất những sản phẩm thịt heo không nằm trong chương trình”, ông Hòa nói thêm.
Dự án truy xuất nguồn gốc thịt heo nằm trong chương trình Mô hình chợ thí điểm an toàn thực phẩm được Sở Công Thương TPHCM giao cho Hội Công nghệ cao TPHCM thực hiện. Đơn vị này đã thiết kế một ứng dụng miễn phí cài đặt trên điện thoại để soi vào thịt heo nhằm nhận biết nguồn gốc. Công nghệ dựa trên nền tảng “Te-card” của châu Âu.
Theo đó, các con heo khi xuất chuồng đều đeo hai vòng nhận diện có khắc mã QR bằng laser trên dây niêm phong có chốt bằng thép. Mã trên vòng nhận diện khi được trang trại kích hoạt sẽ chứa các thông tin về trang trại nuôi heo và chủ trang trại chịu trách nhiệm về heo của họ. khi heo đi tiếp chu trình (vào lò mổ, ra chợ sỉ, chợ lẻ), mỗi công đoạn sẽ có cơ quan chức năng quản lý “dán tem điện tử” lên vòng nhận diện, hay kích hoạt vòng nhận diện. Thịt heo mang vòng nhận diện đến chợ sẽ được ban quản lý chợ kiểm tra thấy hợp lệ mới cho vào chợ. Các đại lý, tiểu thương bán sỉ cũng sẽ “dán tem điện tử” hay kích hoạt vòng riêng để xác nhận thịt heo họ bán ra có nguồn gốc và có thể truy xuất.
Người tiêu dùng có thể kiểm tra nguồn gốc thịt bằng ứng dụng miễn phí TE-FOOD trên www.te-food.com, rồi dùng smartphone hay máy kiểm tra tại chợ để kiểm tra. Dữ liệu liên quan đến việc truy xuất nguồn gốc thịt heo sẽ được hệ thống quản lý lưu trữ đến 10 năm.
