CHÍNH PHONG –
Bùi Quốc Huy năm nay mới 22 tuổi, nhưng đã bắt đầu tích lũy kinh nghiệm làm SEO (cụm từ viết tắt của Search Engine Optimization, tạm dịch là “Tối ưu hóa công cụ tìm kiếm”) từ khi còn học phổ thông trung học. Bạn trẻ này vào học Đại học FPT nhưng bỏ giữa chừng, không cần lấy bằng tốt nghiệp, ra làm SEO cho một số công ty, gây dựng uy tín kha khá trong nghề này.
Nhân sự SEO ngày càng đa dạng
Một lớp học SEO do VietMoz tổ chức thu hút được khá nhiều học viên.
Công việc gần đây của Huy là làm trưởng nhóm SEO cho một tờ báo mạng có nội dung tập trung chủ yếu về phụ nữ, lương tháng 15 triệu đồng. Sau bốn tháng làm việc, lượng truy cập của tờ báo này tăng gấp năm lần. Và mới đây nhất, Huy chuyển sang một công ty của Hồng Kông có trụ sở tại TPHCM với mức lương tháng 20 triệu đồng. Theo Huy thì mức lương không phải điều chính yếu dẫn đến quyết định anh chuyển chỗ làm, mà vì “ở chỗ làm mới, tôi có điều kiện học hỏi nhiều thứ hơn”.
Với anh Thắng, vài năm trước làm SEO cho một công ty bán hàng trực tuyến lớn ở Việt Nam. Nhờ “hít thở” không khí SEO hàng ngày nên anh được đồng nghiệp gọi vui là “ông trùm từ khóa”. Nghỉ việc ở công ty, anh Thắng mở trang bán hàng riêng chuyên về sản phẩm may mặc cho trẻ em xây dựng quanh từ khóa “thời trang bé yêu” và trở thành ông chủ từ đó.
Theo giới chuyên môn, định nghĩa hoàn chỉnh hơn của SEO là quá trình tối ưu trang web để đạt lợi thế cạnh tranh (thứ hạng, hiện diện, truy cập) từ các công cụ tìm kiếm (Google, Yahoo!, Bing…) thông qua quá trình nghiên cứu và chọn lọc từ khóa.
Theo phân tích từ Google Analytics, độc giả hay vào một trang web theo một trong các đường như vào trực tiếp trang, vào qua giới thiệu trên mạng xã hội (Facebook, Twitter…), vào qua giới thiệu từ một trang khác và nhiều nhất là qua đường tìm kiếm tự nhiên (Organic Search) bằng từ khóa. Người làm SEO thành công là người đưa được từ khóa liên quan tới các sản phẩm và dịch vụ mà doanh nghiệp đang cung cấp lên nhóm đầu khi người tiêu dùng vào Google tìm kiếm.
Việc của người làm SEO không phải là đi “thuyết phục” khách hàng là những con người, mà phải thuyết phục bộ máy tìm kiếm khổng lồ Google. Theo một người chuyên làm nghề này hiện sống ở TPHCM, thỉnh thoảng, Google lại bất ngờ thay đổi thuật toán khiến công sức của những người làm SEO hàng tháng trời thành vô nghĩa.
Theo ước tính của ông Lê Nam, một chuyên gia về SEO, Giám đốc Công ty VietMoz, ở Việt Nam hiện nay đã có hơn 10.000 người làm nghề SEO chuyên nghiệp. Lương tháng cho một SEO mới vào nghề là 4-6 triệu đồng, và 15-20 triệu đồng cho người có kinh nghiệm và uy tín. Nhân lực trong ngành này sẽ gia tăng trong thời gian tới cùng với sự phát triển mạnh của thương mại điện tử.
Công ty VietMoz (Hà Nội) của ông Nam là một trong những cơ sở đào tạo nghề SEO. Hàng tháng, VietMoz mở đều đặn 3-4 lớp về SEO dạy trực tuyến hoặc dạy trực tiếp và có cả những khóa đặc biệt thiết kế riêng dành cho từng doanh nghiệp đặc thù.
Cũng theo ông, nhân sự SEO đang đa dạng hóa và dần có sự phân cấp rõ rệt. Các công ty có quy mô nhỏ thường người làm SEO không cần trình độ cao và đảm nhận nhiều việc từ thiết kế, quản trị mạng đến sửa máy tính lặt vặt. Với những công ty có quy mô lớn hơn thì người làm SEO sẽ làm đúng công việc SEO của mình như soạn thảo nội dung (copywriter), xây dựng link trên các diễn đàn, mạng xã hội, xây dựng trang web vệ tinh (gọi chung là làm backlink)…
Từ SEO đến MMO
Những người giỏi SEO và ngoại ngữ có thể làm cho công ty nước ngoài để bán các sản phẩm ở nước ngoài với mức lương 1.000-2.000 đô la Mỹ/tháng. Có người sau khi có kinh nghiệm SEO ở một công ty có thể đứng ra lập một đội SEO riêng để nhận các dự án. “Nhiều bạn có ước mơ làm giàu nhảy vào ngành MMO (make money online – kiếm tiền trên mạng)”, ông Nam kể thêm.
Có rất nhiều kiểu kiếm tiền MMO. Thí dụ như đầu tư một trang web có nội dung tốt về thị trường công nghệ để thu hút người đọc, rồi đăng ký làm chi nhánh (affiliate) bán hàng cho Amazon, Alibaba, eBay rồi dẫn sản phẩm của các hãng bán hàng trực tuyến này về trang của mình. Khi một người vào trang web của bạn, thấy hàng của Amazon trên đó, họ click vào để dẫn đến trang Amazon và thực hiện việc mua bán thì Amazon sẽ chi cho bạn một khoản hoa hồng khoảng 20% giá trị món hàng.
Ông Nguyễn Thành Du, Giám đốc Công ty First Page cho biết ông có một số bạn làm affiliate rất thành công, mỗi tháng kiếm được 10.000-20.000 đô la Mỹ và họ là “hàng hiếm”, có trình độ về SEO rất giỏi. Các hãng bán hàng trực tuyến nước ngoài có công cụ để truy xuất số liệu hàng bán từ các affiliate của họ.
Không phải là “phép thần”
Công ty First Page (TPHCM) cũng làm về đào tạo, tư vấn, dự án SEO và cách giải quyết khủng hoảng truyền thông bằng SEO. Mỗi năm First Page làm 8-10 dự án SEO cho các đối tác, mỗi dự án kéo dài khoảng sáu tháng. “Chúng tôi chọn những đối tác có uy tín làm việc, vì thị trường này mới hình thành nên còn bát nháo lắm, có nhiều khách hàng không tôn trọng chúng tôi, xem nhẹ việc này và thậm chí còn vi phạm hợp đồng”, ông Du nói.
Các dự án SEO có giá khác nhau, tùy vào sự cạnh tranh của từng lĩnh vực, ví dụ ngành đang ăn nên làm ra là ngành thực phẩm chức năng, có những sản phẩm làm đẹp, tráng dương sẵn sàng bỏ ra 2 tỉ đồng để SEO các từ khóa. Mùa trung thu vừa qua, First Page vừa góp phần giải quyết khủng hoảng cho một công ty làm bánh bằng nghiệp vụ SEO. Các đối thủ công ty này tung tin họ làm bánh mất vệ sinh, dùng SEO để đẩy mạnh thông tin xấu này hiện diện ở đầu các trang tìm kiếm. First Page dùng SEO với những nội dung tốt về công ty này chiếm lại những vị trí đầu trên Google.
Còn tại VietMoz, họ xử lý một dạng khủng hoảng khác cho hệ thống siêu thị đồ sơ sinh. Vì những người làm SEO của công ty này trước đó đã lạm dụng thủ thuật SEO quá nhiều nên bị Google phạt, dẹp tất cả những thành quả trước đó của họ, “đầy” họ xuống ngoài trang thứ 100 của Google. Mất hai năm kiên trì SEO đàng hoàng, công ty này mới lấy lại dần vị thế trên các kênh tiếp thị kỹ thuật số.
Theo giới chuyên môn, làm SEO kiểu đẩy mạnh tin xấu, dùng phần mềm thủ thuật để phát tán từ khóa hay hack vào các trang uy tín để cài link có từ khóa của mình là kiểu làm chơi xấu của các “SEO mũ đen”. Google có các thuật toán để ngăn chặn kiểu chơi xấu này. “Suy cho cùng thì SEO không là phép thần. Làm SEO để dẫn người ta đến với sản phẩm của bạn nhanh hơn, nếu sản phẩm của bạn chẳng ra gì thì làm SEO cũng vô ích. Và làm SEO thì nên làm theo cách kiên trì bằng nội dung là chính, với nội dung chân thành, ngừng suy nghĩ về các thủ thuật, thay vì quá chú trọng nghiên cứu những từ khóa thì hãy nghiên cứu khách hàng của bạn muốn gì”, ông Du nhận xét.
