AN NGUYỄN –
Các nghệ sĩ tham gia vào lĩnh vực kinh doanh đã không còn là câu chuyện quá xa lạ đối với công chúng, trong đó người nhiều vốn thì kinh doanh lớn, người ít vốn thì kinh doanh nhỏ, song khi gia nhập vào thương trường thì nghệ sĩ cũng phải trải qua những thách thức, khó khăn như bất kỳ ai.
Anh Tuấn Thăng (bên trái ảnh) đang giới thiệu các món ăn với ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng tại quán ăn Norikake.
Nghệ sĩ bước chân vào kinh doanh có thể xuất phát từ nhiều lý do khác nhau, trong đó có người vì đam mê, có người vì kinh tế, thậm chí là bước chuẩn bị lo cho tuổi nghề nghệ thuật ngắn ngủi. Anh Lâm Tuấn Thăng, cựu trưởng nhóm nhạc Saigon Boys, giờ là Giám đốc điều hành Công ty Truyền thông E.Viet, đồng thời là chủ quán Norikake trên đường Nguyễn Tri Phương, quận 10, TPHCM, chia sẻ: “Trên thực tế, nghệ sĩ trong thời buổi hiện tại gặp khó khăn hơn rất nhiều so với thập niên 90, vì thời điểm đó các gamesshow và chương trình ca nhạc trên sóng truyền hình còn chưa bùng phát, nên các nghệ sĩ còn đất để diễn thường xuyên. Nay khán giả muốn xem cái gì chỉ cần bật ti vi lên là có hết mọi thứ, nên các bầu sô tổ chức cũng như các tụ điểm ca nhạc “chết dần” và mất hẳn, nghệ sĩ cũng ít sô diễn hơn”.
Với tên tuổi của mình, nhiều người đã làm nên nghiệp lớn bởi bên cạnh vốn đầu tư và mối quan hệ rộng rãi thì chiến lược sử dụng sự nổi tiếng của mình một cách đúng đắn và vừa phải là một yếu tố góp phần không nhỏ cho sự thành công đó.
Đồng sở hữu quán mì cay Sobin trên đường Dương Bá Trạc, quận 8, TPHCM, đạo diễn-diễn viên Quốc Thuận cho biết, con đường nghệ thuật mang đến cho anh khá nhiều thuận lợi, từ mối quan hệ cho đến sự ủng hộ của khán giả, đó chính là lý do để anh có thể đảm nhận tốt vai trò quản lý về mặt PR, chiến lược và mở rộng quan hệ ra bên ngoài của quán.
Đạo diễn-diễn viên Quốc Thuận (hàng đứng đầu tiên, bên trái) cùng một vài nghệ sĩ tại quán mì cay Sobin do anh làm chủ.
Từ ông bà chủ của các công ty, tập đoàn lớn cho đến quản lý của những cửa hàng, quán ăn nhỏ, mỗi nghệ sĩ luôn lựa chọn cho mình một hướng đi riêng. Tuy nhiên, bên cạnh những tên tuổi đi lên nhờ kinh doanh thì cũng có không ít nghệ sĩ rơi vào thế “bế tắt” chỉ vì chưa có nhiều kinh nghiệm cũng như chưa thoát khỏi ranh giới mong manh giữa nghệ thuật và kinh doanh. Đó là vợ chồng ca sĩ C., bị mất “cả chì lẫn chài” chỉ vì vội vàng nghe theo lời kêu gọi đầu tư hấp dẫn từ bạn bè, hay sự nghiệp của nữ ca sĩ S., một giọng ca nội lực của núi rừng Tây Nguyên nhưng khi vào thương trường cũng bị đi xuống chỉ vì chưa có sự tính toán tỉ mỉ về chiến lược kinh doanh khi mở quán cà phê.
Sự khác biệt giữa người nghệ sĩ và những người khác trong thương trường chính là nghệ sĩ đa phần cầu kỳ, cái gì cũng muốn cho hoàn chỉnh nhất, đẹp mắt nhất, đó là lý do khiến họ luôn nằm trong sự mạo hiểm khi thu hồi vốn, anh Tuấn Thăng chia sẻ.
“Không khó để nghệ sĩ bước chân vào kinh doanh, bên cạnh sự may mắn thì chỉ cần chịu khó tìm hiểu, có được một chiến lược quảng cáo mang tầm ảnh hưởng lớn, nhất là phải biết được những đặc thù cơ bản của lĩnh vực mà mình đang đầu tư để có hướng đi đúng đắn”, đạo diễn Quốc Thuận cho biết thêm.
Có người thì xem công việc kinh doanh là một nghề tay trái nhưng cũng có nghệ sĩ xem “tay trái” lại là nguồn thu nhập chính. Còn khách hàng lựa chọn nghệ sĩ, một phần vì sự nổi tiếng, tên tuổi của người nghệ sĩ mà mình yêu quý, song không thể bắt khách hàng tới với mình chỉ vì sự nổi tiếng, đó là lý do khiến ranh giới giữa thành công và thất bại trong kinh doanh của người nghệ sĩ rất mỏng manh. Cả danh tiếng và công việc kinh doanh sẽ thuận buồm xuôi gió nếu người nghệ sĩ có chiến lược đúng đắn, còn nếu không thì sẽ đi theo hướng ngược lại.
Với đạo diễn Quốc Thuận thì đó chính là sự tận tâm, tận tình trong phong cách phục vụ lẫn chất lượng món ăn, tôn trọng khách hàng. “Có khách hàng muốn tôi nhượng quyền thương hiệu nhưng tôi đã từ chối, tôi chỉ muốn tập trung cho quán Sobin duy nhất này, không mở rộng theo số lượng, bởi nếu mở quá nhiều chi nhánh thì chất lượng sẽ bị giảm đi, bên cạnh đó chính là sự mạo hiểm với thời gian khi không chạy theo phong trào, bởi nếu mình làm bằng cái tâm và niềm đam mê bên cạnh hướng đi đúng đắn thì dù có có thoái trào thì mình vẫn tồn tại được”, anh nói.
Dù tham gia kinh doanh nhưng nghệ thuật vẫn là đam mê số một của lắm nghệ sĩ đang nổi tiếng, do vậy làm thế nào để những nghệ sĩ này cân bằng và hoàn thành tốt hai vai trò cùng một lúc? Hiện nay, không ít nghệ sĩ cần đến sự hỗ trợ của gia đình, bạn bè trong điều hành các hoạt động kinh doanh, khi ở đó luôn có sự phân chia vai trò rõ ràng, điều này giúp cho người nghệ sĩ dễ dàng sắp xếp các công việc một cách hợp lý, cũng như có được “khoảng thở” vừa phải cho hoạt động nghệ thuật.
“Kinh doanh khác hẳn hoạt động nghệ thuật, nên trước khi dấn thân vào lĩnh vực kinh doanh, tôi đều tìm những người bạn có kinh nghiệm trong lĩnh vực hay ngành nghề đó, tôi mời họ hợp tác hùn vốn kinh doanh, để tôi có thể tích lũy và học hỏi thêm từ họ và có thời gian dành cho nghệ thuật”, cựu trưởng nhóm Saigon Boys cho biết.
Với những nghệ sĩ chưa thật sự có nhiều va chạm thì sự kết hợp cùng một đối tác có bề dày kinh nghiệm cũng là một điều dễ hiểu, một bên là mối quan hệ rộng, sự nổi tiếng và một bên là sự am hiểu, kiến thức trên thương trường. Không chỉ “có lời” trong kinh doanh mà người nghệ sĩ còn có thể vận dụng những kiến thức mình tích lũy được từ thương trường vào công việc sáng tạo nghệ thuật, đó là sự tỉ mỉ, chỉnh chu, sự chính xác, qua đó tạo bước đệm để nghệ sĩ vững tin trên con đường nghệ thuật.
