LÊ ANH –
Tình hình kẹt xe tại TPHCM hiện không chỉ xảy ra ở khu trung tâm mà đã lan rộng khắp thành phố và ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn. Việc xây dựng các cầu vượt bằng thép dường như chỉ phát huy tác dụng trong thời gian ngắn và chưa thể “cứu” được tình hình kẹt xe tại TPHCM. Theo các chuyên gia nếu cứ cho xây cao ốc, chung cư ở khu trung tâm và một số quận lân cận thì khó giảm được kẹt xe.
Cần đánh giá lại tác dụng của cầu vượt
Kẹt xe thường xuyên trong giờ cao điểm tại nút giao thông Trường Chinh-Cộng Hòa. Ảnh: Anh Quân
Khoảng ba năm trước khi tình hình kẹt xe tại TPHCM trở nên nghiêm trọng, một giải pháp được thành phố thực hiện rốt ráo là xây dựng các cầu vượt bằng thép tại các nút giao như Hàng Xanh, Lăng Cha Cả, vòng xoay Cây Gõ, ngã tư Thủ Đức… nhằm giảm ùn tắc. Các cầu vượt này chỉ xây dựng trong thời gian sáu tháng nên giải quyết được ngay nhu cầu cấp bách. Khi hoàn thành một số cầu vượt như ngã tư Thủ Đức, vòng xoay Cây Gõ hay cầu vượt ở nút giao Nguyễn Tri Phương-đường 3 tháng 2 đã phần nào giảm kẹt xe.
Thế nhưng ở một số nút giao khác như Hoàng Hoa Thám-Cộng Hòa, nút giao Lăng Cha Cả, Hàng Xanh dù có cầu vượt nhưng tình trạng kẹt xe vẫn xảy ra thường xuyên.
Theo kế hoạch trong năm nay, TPHCM sẽ tiếp tục khởi công thêm ba cầu vượt nữa ở các nút giao gồm ngã sáu Gò Vấp, nút giao Trường Sơn-Hồng Hà (trước cửa sân bay Tân Sơn Nhất), nút giao Nguyễn Thái Sơn-Nguyễn Kiệm. Dự án nút giao ngã sáu Gò Vấp đã được khởi công từ đầu tháng 9, khi dự án này rào chắn đường để thi công, tại đây đã xảy ra ùn tắc nghiêm trọng và kéo dài. Trong khi đó, đến giờ người dân vẫn chưa biết là khi có cầu vượt ngã 6 Gò Vấp có bớt kẹt xe hay không hay sẽ rơi vào tình trạng như ở Hàng Xanh và Lăng Cha Cả?
Theo đánh giá của ông Phạm Sanh, chuyên gia về xây dựng cầu, đường, các cầu vượt bằng thép đưa vào sử dụng trong ba năm qua chủ yếu là cầu tạm, xuất phát từ tình hình kẹt xe nghiêm trọng. Mục tiêu vẫn là giảm bớt tình trạng kẹt xe trước mắt. Vì nếu chậm giải quyết thì tình trạng kẹt xe sẽ quá giới hạn chịu đựng của người dân. Tuy vậy, nếu cơ quan chức năng làm tạm để rồi sau đó phải phá đi làm lại thì sự lãng phí và dây dưa sẽ kéo dài hơn nhiều.
Ông Sanh cho rằng không nên vì kết quả làm nhanh gọn vừa rồi mà làm tràn lan các cầu vượt tạm bằng thép trên địa bàn TPHCM. Trước hết nên đánh giá rút kinh nghiệm hiệu quả xây dựng các cầu vừa rồi, đặc biệt là hiệu quả về giao thông. Sau đó nên dựa vào quy hoạch, nghiên cứu lộ trình xây dựng các cầu vượt tạm sao cho bền vững ổn định. Điều quan trọng nhất là nên có thăm dò dư luận thông qua điều tra xã hội học và tham khảo ý kiến các chuyên gia có kinh nghiệm về cầu đường lẫn giao thông.
Kẹt xe sẽ nặng thêm vì… cao ốc
Không thể phủ nhận là tình hình kẹt xe thời gian qua có sự gia tăng nhanh chóng của dân số cùng lượng ô tô và xe máy. Theo báo cáo của các sở, ngành với chính quyền TPHCM, hiện nay số dân đang sinh sống và làm việc tại thành phố đã lên đến 13 triệu người. Trong khi quy hoạch đến năm 2020 TPHCM có 10 triệu dân.
Số dân tăng nhanh dẫn đến số xe cũng tăng nhanh, theo thống kê của Sở GTVT TPHCM trung bình mỗi ngày thành phố có gần 1.000 xe máy và 180 xe ô tô đăng ký mới. Số xe máy hoạt động tại thành phố (kể cả xe biển số ngoại tỉnh) hiện đã lên 8,5 triệu xe. Không chỉ xe máy lượng ô tô cũng tăng rất nhanh, tính đến hết năm 2015, TPHCM đã có 627.000 ô tô, tăng gấp năm lần so với 15 năm trước. Sở GTVT TPHCM cho rằng, nếu tốc độ trên vẫn duy trì, đến năm 2020 TPHCM có trên 1 triệu ô tô thì ít nhất phải tăng diện tích mặt đường lên gấp đôi.
Trước tình hình ùn tắc giao thông đang có dấu hiệu trở lại nghiêm trọng, Sở GTVT TPHCM đã đưa ra nhiều giải pháp ngắn hạn và dài hạn. Trong đó, các giải pháp ngắn hạn đã được triển khai như phân luồng giao thông, tăng thêm lực lượng điều tiết giao thông, cải tạo các lối rẽ nhằm tăng khả năng lưu thông. Tuy nhiên, các giải pháp cấp bách nêu trên chỉ giải quyết tình trạng trước mắt, mà không khắc phục triệt để được tình trạng ùn tắc.
Về dài hạn, các dự án xây dựng nút giao quy mô lớn, đầu tư đường trên cao, các tuyến tàu điện ngầm đã lên dự án cụ thể. Thế nhưng, vấn đề khó khăn nhất hiện nay là vốn để xây dựng.
Theo tính toán của Công ty Đầu tư tài chính nhà nước TPHCM (HFIC), giai đoạn 2015-2030, TPHCM cần khoảng 1 triệu tỉ đồng (tương đương 44 tỉ đô la Mỹ) để đầu tư cơ sở hạ tầng. Ông Bùi Xuân Cường, Giám đốc Sở GTVT TPHCM cho biết, để huy động được số vốn nói trên là việc quá khó khăn. Vì thế, việc xây dựng các dự án quy mô lớn là việc làm lâu dài.
Tình hình kẹt xe ngày càng gia tăng, song giải pháp đang thực hiện của chính quyền thành phố chỉ là “chữa cháy”. Ông Nguyễn Đăng Sơn, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu đô thị và phát triển hạ tầng cho rằng, để giảm kẹt xe thì cần phải quy hoạch không gian đô thị theo bốn hướng Đông – Tây- Nam – Bắc của thành phố. Đồng thời, thành phố nên cho xây dựng các trung tâm làm việc, trường học bệnh viện ở bốn hướng này để làm giảm áp lực cho trung tâm hiện hữu. Các trung tâm ở 4 hướng phải được kết nối với nhau bằng hệ thống giao thông công cộng thật tốt, khi đó xe cá nhân giảm thì ùn tắc giao thông sẽ giảm đi.
Ông Phạm Sanh cũng chỉ ra vấn đề bất hợp lý nhất hiện nay là chính quyền thành phố vẫn tiếp tục cấp phép cho cao ốc mọc lên ở khu trung tâm. Bên cạnh đó, cấp phép cho quá nhiều chung cư ở các điểm nóng kẹt xe như khu vực xung quanh sân bay Tân Sơn Nhất. Nếu tiếp tục cho xây thêm cao ốc hoặc chung cư ở các điểm nóng về kẹt xe thì có làm bao nhiêu cầu vượt, bao nhiêu vòng xoay, tốn thêm hàng ngàn tỉ đồng nữa thì khó có cách nào giải quyết được vấn đề kẹt xe. Trừ khi thành phố cấm xe máy, ô tô vào trung tâm và chỉ cho đi bằng tàu điện.
